Otrzymanie darowizny to często gest życzliwości lub rodzinnego wsparcia, ale również obowiązek wobec fiskusa. W 2025 roku obowiązujące przepisy pozwalają na całkowite zwolnienie z podatku od darowizn w określonych przypadkach – pod warunkiem, że obdarowany dotrzyma formalności i złoży odpowiedni dokument w wymaganym terminie. Sprawdź, jakie limity obowiązują, kiedy powstaje obowiązek podatkowy oraz kto i w jakich sytuacjach zapłaci podatek.
Spis treści
Darowizna w najbliższej rodzinie – kiedy nie trzeba płacić podatku?
Darowizna przekazana przez małżonka, rodziców, dzieci, wnuki, dziadków, rodzeństwo, pasierba, ojczyma lub macochę jest całkowicie zwolniona z podatku, niezależnie od jej wartości – pod warunkiem zgłoszenia jej do Urzędu Skarbowego w ciągu 6 miesięcy. W przepisach nie ma formalnej grupy „0”, ale to właśnie tym mianem określa się najbliższą rodzinę, która korzysta z pełnego zwolnienia z podatku od spadków i darowizn.
Zgłoszenia dokonuje się na formularzu SD-Z2, a brak zgłoszenia w terminie automatycznie powoduje, że darowizna zostaje opodatkowana – nawet jeśli pochodzi od rodziców lub dzieci. Dla darowizn do 36 120 zł w ciągu 5 lat od jednej osoby nie trzeba składać żadnego zgłoszenia – ale ostrożność w takich przypadkach zawsze popłaca.
Rodzice a darowizna – kiedy pieniądze nie są opodatkowane, nawet bez zgłoszenia?
Darowizny od rodziców również podlegają wspomnianym zasadom, ale istnieje wyjątek. Rodzice mają obowiązek alimentacyjny wobec dzieci do momentu, aż będą one w stanie samodzielnie się utrzymać. Pieniądze przekazane dziecku z przeznaczeniem na jedzenie, mieszkanie czy podstawowe potrzeby mogą być traktowane nie jako darowizna, lecz jako realizacja obowiązku alimentacyjnego – a to nie podlega opodatkowaniu.
Jeśli jednak wsparcie przekracza potrzeby codziennego utrzymania albo ma charakter majątkowy (np. na zakup mieszkania czy samochodu), może zostać zakwalifikowane jako darowizna – i wówczas obowiązują już reguły podatkowe, w tym konieczność zgłoszenia jej do urzędu.
Darowizny od dalszej rodziny i znajomych – ile można otrzymać bez podatku?
W przypadku dalszych krewnych oraz osób niespokrewnionych, limity kwot wolnych od podatku są znacznie niższe. Wyróżnia się trzy grupy podatkowe:
- I grupa (np. teściowie, zięć, synowa): 36 120 zł
- II grupa (np. rodzeństwo rodziców, małżonkowie pasierbów): 27 090 zł
- III grupa (np. znajomi, partnerzy niesformalizowani): 5 733 zł
Przekroczenie tych progów wiąże się z koniecznością złożenia formularza SD-3 oraz zapłaty podatku – w ciągu miesiąca od dnia otrzymania darowizny.
Ile wynosi podatek od darowizny po przekroczeniu limitów?
Wysokość podatku zależy od grupy podatkowej, do której należy darczyńca. Podatek liczony jest tylko od nadwyżki ponad kwotę wolną od podatku:
- 3% dla I grupy
- 5% dla II grupy
- 7% dla III grupy
Co istotne, jeżeli w ciągu 5 lat otrzymasz kilka darowizn od tej samej osoby, są one sumowane. To oznacza, że nawet pojedyncze przekazanie niewielkiej kwoty może doprowadzić do przekroczenia limitu – jeśli było częścią większej serii darowizn.
Obowiązki formalne – jak i gdzie zgłosić darowiznę?
Jeśli wartość darowizny przekracza przewidziane limity, obdarowany musi zgłosić jej otrzymanie. Rodzina z grupy „0” korzysta z formularza SD-Z2, a pozostali – z formularza SD-3. W przypadku darowizny pieniężnej zgłoszenie składa się do urzędu właściwego dla miejsca zamieszkania osoby obdarowanej. Jeśli przedmiotem darowizny jest nieruchomość, właściwy będzie urząd odpowiadający miejscu jej położenia.
Czy od darowizny trzeba zapłacić PIT?
Darowizny nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym PIT. Ustawa wyłącza je z opodatkowania dochodu, ponieważ ich rozliczaniem zajmuje się osobna ustawa – o podatku od spadków i darowizn. Dzięki temu nie ma potrzeby zgłaszania ich w rocznym zeznaniu podatkowym, niezależnie od tego, od kogo pochodzą.
