ZUS

Z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych każdy przedsiębiorca ma nieustannie do czynienia. W tym artykule zgromadziliśmy najważniejsze informacje dotyczące każdego płatnika składek ZUS. Sprawdź, jakie składki zapłacisz, ile wynosi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia, jakie ulgi są dla Ciebie dostępne, oraz jakich formularzy potrzebujesz, by załatwić najważniejsze sprawy w ZUS.

Jakie składki ZUS płacą przedsiębiorcy?

Przedsiębiorcy, którzy nie pracują równolegle na podstawie umowy o pracę, są zobowiązani do opłacania składek ZUS. Wyróżnia się: składki na ubezpieczenie społeczne, składki na ubezpieczenie zdrowotne oraz składki na Fundusz Pracy, oraz Fundusz Solidarnościowy. Wśród składek na ubezpieczenie społeczne znajdują się składki na ubezpieczenia:

• wypadkowe,
• emerytalne,
• rentowe,
• chorobowe (dobrowolna).

Często właśnie te składki są przyczyną trudności w zachowaniu płynności finansowej w przedsiębiorstwie. Na szczęście ustawodawca przewidział szereg ulg, które mają pomóc młodym firmom utrzymać się na rynku, poprzez obniżenie wysokości koniecznego do zapłacenia ZUS-u. Na czym one polegają oraz jak po nie sięgnąć?

Składki do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych

Składki ZUS opłacane są za osoby pracujące na etacie. Będą musieli je również zapłacić:

• przedsiębiorcy zarejestrowani w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej,
• wspólnicy spółek cywilnych,
• wspólnicy jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością,
• wspólnicy spółki jawnej,
• wspólnicy spółki komandytowej,
• wspólnicy spółki partnerskiej,
• akcjonariusze prostej spółki akcyjnej wnoszący do spółki wkład w postaci świadczenia pracy lub usług,
• komplementariusze spółki komandytowo-akcyjnej,
• osoby wykonujące wolne zawody,
• twórcy i artyści,
• osoby prowadzące szkołę publiczną lub niepubliczną, lub jedną z form wychowania przedszkolnego.

Składek nie zapłacą osoby, których dotyczy sytuacja zbiegu ubezpieczenia. Są to osoby, które posiadają inny tytuł do ubezpieczenia, z którego opłacane są składki. Najczęściej sytuacja ta dotyczy osób jednocześnie prowadzących działalność gospodarczą i pracujących na etacie.

Jakie składki ZUS muszą płacić przedsiębiorcy?

Przedsiębiorcy są zobligowani do rozliczania oraz opłacania składek na:

1. ubezpieczenie społeczne:
   1. ubezpieczenie emerytalne,
   2. ubezpieczenie rentowe,
   3. ubezpieczenie wypadkowe,
   4. ubezpieczenie chorobowe (ubezpieczenie dobrowolne);
2. Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy (składki nie obowiązują przedsiębiorców opłacających składki od podstawy preferencyjnej i tych, dla których jest to jedyny tytuł do obowiązkowego ubezpieczenia emerytalnego i rentowego);
3. ubezpieczenie zdrowotne.

Ile wynoszą składki ZUS w 2023 roku?

Wysokości składek na ubezpieczenia ZUS wyrażane są procentowo i liczone od podstawy nie niższej niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego. Podstawa jest wartością stałą, ustalaną corocznie. W 2023 roku wynosi ona 4 161 złotych.

Wysokości składek na ubezpieczenia ZUS wyrażone w procentach kształtują się następująco (przy zachowaniu minimalnego wymiaru składki – 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego):

• ubezpieczenie emerytalne – 19,53% podstawy (812,23 zł/mies.);
• ubezpieczenie rentowe – 8% podstawy (332 zł/mies.);
• ubezpieczenie chorobowe – 2,45% podstawy (101,94 zł/mies.);
• ubezpieczenie wypadkowe – od 0,67% do 3.33% w zależności od liczby osób ubezpieczonych oraz branży, w jakiej działa firma (dla 1,67% to 69,49 zł/mies.);
• Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy – 2,45% (101,94 zł/mies.).

Jak obliczyć wysokość składki zdrowotnej?

Przedsiębiorcy mają prawo do zadeklarowania wyższej podstawy i dobrowolnego opłacania wyższych składek ZUS. W ten sposób w przyszłości będą mogli liczyć na wyższe świadczenia emerytalne i rentowe.

Wysokość składki zdrowotnej jest uzależniona od formy opodatkowania i wysokości dochodów. Przedsiębiorcy rozliczający się na zasadach ogólnych, płacą składkę zdrowotną w wysokości 9% podstawy wymiaru, a więc dochodu z działalności gospodarczej.

Przedsiębiorcy rozliczający się w formie podatku liniowego, są zobowiązani do opłacenia składki zdrowotnej w wysokości 4,9% dochodu z prowadzonej działalności. W tych przypadkach minimalna miesięczna wysokość składki zdrowotnej wynosi 9% minimalnego wynagrodzenia. W 2023 roku jest to 314,10 złotych.

Przedsiębiorcy rozliczający się na podstawie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, są zobowiązani zapłacić składkę zdrowotną w wysokości 9% podstawy zryczałtowanej. Dla przychodów poniżej 60 tysięcy złotych rocznie będzie to 376,16 złotych miesięcznie. Dla przychodów mieszczących się w przedziale od 60 do 300 tysięcy złotych rocznie, będzie to 626,93 złotych miesięcznie, a dla przychodów powyżej 300 tysięcy będzie to 1 128,48 złotych miesięcznie.

Przedsiębiorcy rozliczający się na podstawie karty podatkowej, są obowiązani do opłacenia składki zdrowotnej w wysokości 314,10 złotych miesięcznie.

Ulga na start

Ulga na start to rozwiązanie dla przedsiębiorców, którzy prowadzą swoją działalność gospodarczą po raz pierwszy lub rozpoczynają jej prowadzenie po minimum 5 latach od zawieszenia, lub zamknięcia poprzedniej działalności. Przedsiębiorcy korzystający z ulgi na start są przez pierwszych 6 miesięcy prowadzenia działalności zwolnieni z konieczności opłacania składek na:

• ubezpieczenie emerytalne,
• ubezpieczenie rentowe,
• ubezpieczenie wypadkowe,
• Fundusz Pracy,
• Fundusz Solidarnościowy.

Podczas korzystania z ulgi, konieczne jest opłacanie składek na ubezpieczenie zdrowotne. Nie ma żadnych przeciwwskazań, aby w tym czasie zgłosić do ubezpieczenia członków swojej rodziny.

Warto mieć na uwadze, że podczas korzystania z Ulgi na start, nie opłaca się składek na ubezpieczenia społeczne, więc w razie wypadku lub choroby nie można liczyć na wypłatę świadczenia chorobowego, lub wypadkowego.

Preferencyjne składki ZUS

Na preferencyjne składki mogą liczyć przedsiębiorcy, którzy rozpoczynają prowadzenie pierwszej własnej firmy lub tacy, którzy przez ostatnie 5 lat nie prowadzili działalności pozarolniczej. Dodatkowym warunkiem jest niewykonywanie działalności gospodarczej na rzecz byłego pracodawcy, u którego przedsiębiorca pracował na etacie w bieżącym lub poprzednim roku kalendarzowym i wykonywał czynności wchodzące w zakres obecnie wykonywanej działalności.

Ulga daje możliwość opłacania składek na ubezpieczenie społeczne od kwoty zadeklarowanej przez przedsiębiorcę, ale nie niższej niż 30% wynagrodzenia minimalnego. W tym czasie konieczne jest opłacanie pełnych składek na ubezpieczenie zdrowotne. Ubezpieczenie chorobowe w dalszym ciągu pozostaje dobrowolnym. Składek na Fundusz Pracy oraz Fundusz Solidarnościowy nie płaci się tutaj zupełnie.

W 2023 roku wysokość podstawy obniżonej do 30% wynosi 1 080 złotych. Wysokość minimalnych składek będzie więc wynosić:

• składka na ubezpieczenie emerytalne – 210,82 złotych;
• składka na ubezpieczenie rentowe – 86,40 złotych;
• składka na ubezpieczenie chorobowe – 26,46 złotych;
• składka na ubezpieczenie wypadkowe (1,67%) – 18,04 złotych;
• składka na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy – 0 złotych.

Minimalna wysokość składki na ubezpieczenie zdrowotne wynosi 314,10 złotych.

Mały ZUS Plus

Mały ZUS Plus to rozwiązanie dla najmniejszych przedsiębiorców, których przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej w 2022 roku nie przekroczył 120 tysięcy złotych. Z tej ulgi mogą skorzystać przedsiębiorcy, którzy w poprzednim roku kalendarzowym prowadzili swoją firmę nie krócej niż 60 dni. Nie jest to zatem rozwiązanie dla podmiotów, które znajdują się w pierwszym roku prowadzenia działalności oraz dla tych spełniających warunki do opłacania składek preferencyjnych.

Przy korzystaniu z Małego ZUS-u Plus, podstawa wymiaru składek nie może być niższa niż 30% kwoty wynagrodzenia minimalnego oraz wyższa niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego.

Warto podkreślić, że Mały ZUS Plus obejmuje wyłącznie składki na ubezpieczenia społeczne. Korzystający z niego przedsiębiorcy mają obowiązek opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne w pełnej wysokości.

Korzystania z tej ulgi nie wyklucza wcześniejsze skorzystanie z Ulgi na start lub z obniżonych składek od podstawy preferencyjnej. Niższe składki można płacić maksymalnie przez 36 miesięcy w ciągu kolejnych 60 miesięcy kalendarzowych prowadzenia działalności gospodarczej (do tego okresu wlicza się czas korzystania z Małego ZUS-u).

Formularze ZUS

Przedsiębiorcy chcący zgłosić się do ubezpieczenia społecznego, powinni wypełnić druk ZUS ZUA. Jeśli chcą oni zgłosić się równolegle do ubezpieczenia zdrowotnego i ubezpieczeń społecznych, to mogą skorzystać z tego samego druku. Kiedy natomiast planują dokonać wyłącznie zgłoszenia do ubezpieczenia zdrowotnego, to powinni wypełnić druk ZUS ZZA.

Jeśli przedsiębiorca chciałby skorzystać z ulgi Mały ZUS Plus, to powinien dokonać zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych na druku ZUS ZUA lub ZUS ZZA z kodem tytułu ubezpieczenia rozpoczynającym się od 05 90, lub 05 92 (kod przewidziany dla osób posiadających rentę dla osób niezdolnych do pracy).

Jeżeli przedsiębiorca chciałby skorzystać z Ulgi na start, to powinien zgłosić się w ZUS do ubezpieczenia zdrowotnego z kodem rozpoczynającym się od cyfr 05 40. Na dokonanie takiego zgłoszenia ma się 7 dni od daty rozpoczęcia prowadzenia działalności.

Przedsiębiorcy najczęściej decydują się na przejście z Ulgi na start na ZUS na preferencyjnych warunkach. Aby to zrobić, należy zmienić kod tytułu ubezpieczenia, co wymaga wyrejestrowania się z dotychczasowych ubezpieczeń (formularz ZUS ZWUA) oraz dokonania ponownego zgłoszenia do ubezpieczeń (ZUS ZUA), ale tym razem z kodem 05 70. Na druku należy również zaznaczyć ewentualną chęć przystąpienia do ubezpieczenia chorobowego.

Inne formularze ZUS:

• ZUS DRA,
• ZUS ZLA,
• ZUS ZFA,
• ZUS ZBA,
• ZUS PEL,
• ZUS RCA,
• ZUS RSA,
• ZUS Z3,
• ZUS Z3B,
• ZUS Z3A,
• ZUS ZCNA,
• ZUS Z 15A.

PUE ZUS

Wszystkie sprawy, które potrzebujesz załatwić w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych, możesz załatwić PUE ZUS. O tym, jak się po niej poruszać przeczytasz w naszym artykule: Konto ZUS w pigułce. Jak poruszać się po swoim koncie ZUS?

Za pomocą konta PUE można dokonać wszelkich rozliczeń z ZUS, złożyć dowolny formularz, a także umówić e-wizytę.

Podsumowując, przedsiębiorcy mają obowiązek opłacania składek ZUS na: ubezpieczenie społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy oraz Fundusz Solidarnościowy. W gronie ubezpieczeń społecznych znajdują się obowiązkowe ubezpieczenia: emerytalne, rentowe i wypadkowe oraz dobrowolne ubezpieczenie chorobowe. Młode i nieduże firmy mogą korzystać z ulg obniżających wysokość tych składek.