Osoby prowadzące działalność gospodarczą przez pierwsze dwa lata działalności firmy mogą korzystać z ulgi na start, a po jej upłynięciu – opłacać składki od zmniejszonej podstawy. Sprawdź, jak skorzystać z preferencyjnego ZUS i kto ma taką możliwość. Czy ulga na start wlicza się w 24 miesiące, w trakcie których zapłacisz niższe składki na ubezpieczenia społeczne? Ile wynoszą? Co w tym czasie ze składką zdrowotną? Dowiedz się też, co później. Kiedy trzeba zacząć opłacać składki na ubezpieczenia społeczne w pełnym ich wymiarze?
Spis treści
ZUS na początku prowadzenia działalności gospodarczej
Wysokie składki ZUS często są przyczyną trudności finansowych nawet dla długo już działających firm. Dla nowopowstałych działalności, które dopiero się rozwijają i zdobywają klientów, mogłoby być zabójcze. Aby pomóc młodym firmom się rozwijać ustawodawca wprowadził dwa spore ułatwienia dla świeżo powstałych biznesów. Są to:
- ulga na start – kod tytułu ubezpieczenia rozpoczynający się od 05 40;
- preferencyjne składki ZUS (Mały ZUS) – kod tytułu ubezpieczenia rozpoczynający się od 05 70.
Oba z tych ułatwień skierowane są do przedsiębiorców, którzy:
- po raz pierwszy zaczynają prowadzić działalność gospodarczą albo
- podejmują działalność ponownie, po upłynięciu conajmniej 60 miesięcy (5 lat) od jej zawieszenia lub zamknięcia;
- nie wykonują działalności dla byłego pracodawcy, u którego byli zatrudnieni na umowę o pracę, w zakresie takim samym, jaki obejmowało ich poprzednie stanowisko.
Preferencyjne składki ZUS a ulga na start
Zanim zaczniesz korzystać z preferencyjnych składek ZUS, jako nowy przedsiębiorca możesz skorzystać z ulgi na start. Przez okres korzystania z ulgi nie opłacasz składek na:
- ubezpieczenie społeczne,
- Fundusz Pracy,
- Fundusz Solidarnościowy.
W tym czasie będziesz wciąż opłacać składkę:
- na ubezpieczenie zdrowotne,
- wypadkową.
Wiąże się to z koniecznością składania ZUS DRA.
Z ulgi na start masz prawo korzystać przez 6 pełnych miesięcy. To oznacza, że jeśli rozpoczynasz działalność w trakcie miesiąca, nie wliczasz tego miesiąca do czasu korzystania z ulgi. Liczenie 6 miesięcy rozpoczynasz dopiero od pierwszego dnia następnego miesiąca.
Uwaga! Z ulgi na start mogą skorzystać tylko osoby fizyczne.
Po upłynięciu tego okresu, lub od początku prowadzenia firmy, jeśli nie jesteś osobą fizyczną, przysługuje Ci prawo do opłacania preferencyjnych składek ZUS, nazywanych również Małym ZUS-em.
Polega on na tym, że przez okres 24 miesięcy kalendarzowych płacisz składki społeczne od obniżonej podstawy. Ta obniżona podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne to (co najmniej – można płacić więcej) 30% minimalnego wynagrodzenia. Płacisz również składkę zdrowotną.
O tym, ile wynoszą składka zdrowotna i obniżone składki społeczne od lutego 2025 r. przeczytasz w dalszej części artykułu.
Jak skorzystać z ulgi na start?
Aby skorzystać z 6-miesięcznej ulgi na start, musisz zarejestrować się w ZUS z odpowiednim kodem tytułu ubezpieczenia. Zgłoszenia do ZUS, niezależnie od tego, czy korzystasz z ulgi, czy nie, musisz dokonać w ciągu maksymalnie 7 dni od rozpoczęcia prowadzenia działalności gospodarczej.
Aby skorzystać z ulgi na start, należy podać kod rozpoczynający się od 05 40. Następne dwie cyfry zależą od twojej sytuacji.
Piąta cyfra kodu to:
0 – jeśli nie masz ustalonego prawa do emerytury lub renty;
1 – jeśli masz ustalone prawo do emerytury;
2 – jeśli masz ustalone prawo do renty.
Szósta cyfra kodu to:
0 – jeśli nie posiadasz orzeczenia o niepełnosprawności;
1 – jeśli posiadasz orzeczenie o lekkim stopniu niepełnosprawności;
2 – jeśli posiadasz orzeczenie o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności;
3 – jeśli posiadasz orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności.
Do zgłoszenia ubezpieczenia zdrowotnego służy formularz ZUS ZZA, jednak w większości przypadków nie będziesz składać go oddzielnie. Zgłoszenia do ZUS dokonasz już na etapie rejestrowania swojej działalności w CEIDG. Tam podasz wyżej opisany kod.
Uwaga! Jeśli nie będziesz korzystać z ulgi na start, nie składasz formularza ZUS ZZA (zgłoszenie do ubezpieczenia zdrowotnego) tylko formularz ZUS ZUA (zgłoszenie do ubezpieczeń zdrowotnych i społecznych).
Co zrobić, aby opłacać preferencyjny ZUS?
Aby przez okres 24 miesięcy opłacania składek na ubezpieczenie społeczne płacić je od obniżonej podstawy, należy:
Jeżeli korzystałeś z ulgi na start
- Wyrejestrować się z ubezpieczenia zdrowotnego. Zrobisz to, składając formularz ZUS ZWUA przez platformę elektroniczną ZUS PUE.
- Zarejestrować się do ubezpieczeń zdrowotnych i społecznych. W tym celu złóż (przez PUE albo do placówki) formularz ZUS ZUE, na których jako kod tytułu ubezpieczenia podasz kod rozpoczynający się cyframi 05 70 (05 72, jeśli masz prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy).
Jeżeli nie korzystałeś z ulgi na start
Jeśli nie korzystasz z ulgi na start, możesz zgłosić się do preferencyjnych składek ZUS na etapie rejestrowania działalności w CEIDG. W tym celu zaznacz taką chęć w formularzu i podaj kod rozpoczynający się cyframi 05 70 (05 72, jeśli masz prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy).
Jeżeli jednak nie zgłosiłeś się do ZUS na etapie rejestracji firmy, masz na to 7 dni od rozpoczęcia działalności. Zgłoś się wtedy to ZUS (przez platformę ZUS PUE) za pomocą formularza ZUS ZUA, z kodem tytułu do ubezpieczeń takim jak powyżej.
Kiedy nie można płacić preferencyjnych składek na ubezpieczenia społeczne?
Z obniżonych składek przez 24 miesiące nie skorzystają przede wszystkim osoby, które nie spełniły podstawowych wymagań, które wymieniamy na początku artykułu. Będziesz więc musiał płacić wyższe składki, jeśli:
- w ciągu ostatnich 60 miesięcy prowadziłeś działalność gospodarczą;
- rozpoczynasz po raz pierwszy prowadzenie firmy, ALE w jej ramach będziesz wykonywał usługi na rzecz swojego byłego pracodawcy, dla którego pracowałeś na umowę o pracę, zajmując się tym samym, co robiłeś wtedy.
Ponadto, z Małego ZUS-u nie skorzystasz, jeśli w ciągu ostatnich 60 miesięcy (5 lat):
- wykonywałeś działalność twórczą lub artystyczną;
- byłeś wspólnikiem jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej;
- prowadziłeś publiczną lub niepubliczną szkołę, inną formę wychowania przedszkolnego, placówkę lub ich zespół na podstawie Prawa oświatowego.
Wysokość składek mały ZUS dla początkującego przedsiębiorcy w 2025 r.
Od lutego 2025 roku wysokość preferencyjnych składek ZUS na ubezpieczenia społeczne wynosi minimum 477,20 zł. Tyle zapłaci początkujący przedsiębiorca, który odprowadza składki od najniższej podstawy wymiaru składek, która wynosi 30 proc. minimalnego wynagrodzenia. Przedsiębiorca może, jeśli chce, odprowadzać wyższe składki, nie może odprowadzać niższych.
Preferencyjne składki ZUS 2025 (od lutego)
| Składka | Wysokość składki | Mały ZUS |
| emerytalna | 19,52% | 273,24 zł |
| rentowa | 8% | 111, 98 zł |
| wypadkowa | 1,67% | 23,38 zł |
| chorobowa | 2,45% | 34,30 zł |
| Fundusz Pracy | 2,45% | 34,30 zł |
| W SUMIE | 477, 20 zł |
Jak obliczyć wysokość składki na ubezpieczenie społeczne? W tym celu należy pomnożyć procentową wysokość stawki (druga kolumna) przez podstawę wymiaru (w przypadku preferencyjnych składek – 30% minimalnego wynagrodzenia).
Minimalne wynagrodzenie w 2025 roku to 4666 zł brutto, a 30% od tego – 1399,80 zł brutto.
Wzór na wysokość składki:
[procentowa wysokość składki] % x [podstawa wymiaru składki] zł = [wysokość składki] zł
Wzór na minimalną wysokość składki przy preferencyjnym ZUS-ie:
[procentowa wysokość składki] % x 1399,80 zł = [wysokość składki] zł
Tak więc, przykładowo, składkę emerytalną przy Małym ZUS-ie policzymy tak:
19,52% x 1399,80 zł = 273,24 zł
Składka na ubezpieczenie zdrowotne przy niższych składkach ZUS
Składka na ubezpieczenie zdrowotne zawsze wyniesie Cię tyle samo, niezależnie od tego, czy płacisz Duży ZUS, czy korzystasz z ulgi na start. Jedyne co na nią wpływa to to, ile zarabia Twoja firma i jaki sposób opodatkowania dla niej wybrałeś.
Skala podatkowa
Na skali podatkowej składka na ubezpieczenie zdrowotne to 9% dochodu z poprzedniego miesiąca.
Minimalna składka na ubezpieczenie zdrowotne to 9% od 75% minimalnego wynagrodzenia. W 2025 roku jest to 314,96 zł.
Podatek liniowy
Na podatku liniowym składka na ubezpieczenie zdrowotne to 4,9% dochodu z poprzedniego miesiąca.
Minimalna składka na ubezpieczenie zdrowotne to 9% od 75% minimalnego wynagrodzenia. W 2025 roku jest to 314,96 zł.
Podatek od przychodów zryczałtowanych
Przy podatku od przychów zryczałtowanych, zapłacisz jedną z trzech wysokości składek, zależną od tego, w jakim przedziale mieszczą się Twoje przychody.
| Przychód | Wysokość składki zdrowotnej |
|---|---|
| poniżej 60 tys. zł | 376,16 zł |
| od 60 tys. zł do 300 tys. zł | 6 26,93 zł |
| powyżej 300 tys. zł | 1128,48 zł |
Czym jest Mały ZUS Plus?
Po zakończeniu okresu preferencyjnych składek ZUS przedsiębiorca może skorzystać z Małego ZUS-u Plus. Warunkiem jest uzyskanie przychodu poniżej 120 000 zł w poprzednim roku.
Wtedy podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne zależy od dochodu firmy, co pozwala na dalsze obniżenie kosztów. Wysokość podstawy to od 30% minimalnego wynagrodzenia do 60% przeciętnego wynagrodzenia, co oznacza, że składki społeczne przy Małym ZUS-ie Plus wyniosą od 477,20 zł do 1774,06 zł.
Duży ZUS
Po zakończeniu okresu preferencyjnych składek ZUS oraz ewentualnego Małego ZUS-u Plus, przedsiębiorca musi opłacać składki na ubezpieczenia społeczne w pełnym wymiarze. Ich wysokość jest uzależniona od przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce, a w 2025 roku wyniesie 1774,06 zł miesięcznie. Do tego należy doliczyć składkę na ubezpieczenie zdrowotne, której wysokość zależy od wybranej formy opodatkowania.
