Przez „świadczenia socjalne” rozumiemy świadczenia wypłacane z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych. Sprawdź, kto może z nich korzystać. Weź pod uwagę, że nie wszystkie miejsca pracy muszą utworzyć taki fundusz. Dowiedz się, czy w Twoim jest to konieczne. Jakie rodzaje świadczeń musi wypłacać pracodawca. ZFŚS to nie tylko wczasy pod gruszą!
Spis treści
Czym jest Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych?
ZFŚS to fundusz tworzony w miejscach pracy, z którego środki są przeznaczane „na finansowanie działalności socjalnej organizowanej na rzecz osób uprawnionych do korzystania z Funduszu, na dofinansowanie zakładowych obiektów socjalnych oraz na tworzenie zakładowych żłobków, klubów dziecięcych, przedszkoli oraz innych form wychowania przedszkolnego” (zgodnie z art. 1. Ustawą o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych z dnia 4 marca 1994 r.).
Do tworzenia funduszu są zobowiązani:
- wszyscy pracodawcy zatrudniający co najmniej 50 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty, na dzień 1 stycznia danego roku;
- wszyscy pracodawcy prowadzący działalność w formie jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych tworzą Fundusz, bez względu na liczbę zatrudnianych pracowników;
- na wniosek zakładowej organizacji związkowej – pracodawcy zatrudniający najmniej 20, ale mniej niż 50 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty.
ZFŚS w mniejszych firmach – świadczenia urlopowe
Fundusz mogą, ale nie muszą zakładać również pracodawcy zatrudniający mniej niż 50 pracowników. Jeśli nie zdecydują się na założenie funduszu, muszą poinformować o tym pracowników w pierwszym miesiącu roku kalendarzowego. Jeśli pracodawca nie zdecyduje się na utworzenie ZFŚS, musi wypłacać świadczenia urlopowe (zgodnie z art. 3. ust. 4. Ustawy 4 marca 1994 r.).
Gromadzenie środków na świadczenia z ZFŚS
Środki do Funduszu Świadczeń Socjalnych zbiera się przede wszystkim poprzez dokonywanie corocznych odpisów podstawowych. Wynoszą one, na jednego zatrudnionego:
- 37,5% przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej z poprzedniego roku lub drugiego półrocza poprzedniego roku (jeżeli wówczas było wyższe);
- 5% przeciętnego wynagrodzenia na pracownika młodocianego w pierwszym, 6% w drugim i 7% w trzecim roku nauki;
- 50% przeciętnego wynagrodzenia o na jednego pracownika wykonującego prace w szczególnych warunkach lub prace o szczególnym charakterze.
Odpisy mogą zwiększać pracodawcy, którzy:
- zatrudniają osoby niepełnosprawne;
- sprawują opiekę socjalną nad emerytami i rencistami, także ze zlikwidowanych zakładów pracy;
- tworzą zakładowe żłobki lub kluby dziecięce.
Środki funduszu zwiększa się również o:
- wpływy z opłat pobieranych od osób i jednostek organizacyjnych – korzystających z działalności socjalnej, o której mowa w art. 2 pkt 1 Ustawy o ZFŚS;
- darowizny oraz zapisy osób fizycznych i prawnych;
- odsetki od środków Funduszu;
- wpływy z oprocentowania pożyczek udzielonych na cele mieszkaniowe;
- wierzytelności likwidowanych zakładowych funduszy socjalnego i mieszkaniowego;
- przychody z tytułu sprzedaży, dzierżawy i likwidacji środków trwałych służących działalności socjalnej, w części nieprzeznaczonej na utrzymanie lub odtworzenie zakładowych obiektów socjalnych;
- przychody z tytułu sprzedaży i likwidacji zakładowych domów i lokali mieszkalnych w części nieprzeznaczonej na utrzymanie pozostałych zakładowych zasobów mieszkaniowych;
- inne środki określone w odrębnych przepisach.
Na co przeznaczać świadczenia z ZFŚS?
Środki z funduszu muszą być przeznaczane na cele socjalne, takie jak:
- wypoczynek (na przykład dofinansowanie do urlopu, tzw. wczasy pod gruszą);
- działalność kulturalno-oświatowa;
- działalność sportowo-rekreacyjna;
- opieka nad dziećmi w żłobkach, klubach dziecięcych, przedszkolach i w innej formie;
- pomoc materialno-rzeczowa lub finansowa, na przykład zakup paczek świątecznych dla dzieci, zapomoga z powodu zdarzeń losowych;
- zwrotna lub bezzwrotna pomoc na cele mieszkaniowe, na przykład pożyczka mieszkaniowa, pożyczka remontowa.
Rodzaje przyznawanych świadczeń i zasady wykorzystywania środków zgromadzonych w funduszu określa pracodawca w regulaminie, uzgodnionym:
- jeśli w zakładzie działa organizacja związkowa – z organizacją związkową;
- jeśli w zakładzie nie ma organizacji związkowej – pracownikiem wybranym przez załogę do reprezentowania jej interesów.
Kiedy pracownikowi można przyznawać świadczenia z Funduszu Socjalnego?
O możliwości przyznania świadczeń i ulg na usługi z ZFŚS decyduje sytuacja:
- życiowa,
- rodzinna,
- materialna
osoby uprawnionej do korzystania ze środków ZFŚS.
Mogą z nich korzystać:
- pracownicy;
- rodziny pracowników
- byli pracownicy (emeryci i renciści);
- rodziny byłych pracowników;
- inne osoby wskazane przez pracodawcę.
Szczegółowo komu przysługują środki z funduszu wskazuje pracodawca w regulaminie.
Świadczenia rodzinne
Świadczenia socjalne to świadczenia, które pracownik może uzyskać z ZFŚS. Są więc wypłacane ze środków gromadzonych przez pracodawcę i możliwość ich uzyskania zależy od regulaminu przez niego stworzonego.
Natomiast świadczenia rodzinne, to zasiłki i zapomogi udzielane przez państwo. Należą do nich:
- zasiłek rodzinny oraz dodatki do zasiłku rodzinnego;
- jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia się dziecka;
- świadczenia opiekuńcze: zasiłek pielęgnacyjny, świadczenie pielęgnacyjne i specjalny zasiłek opiekuńczy;
- zasiłek dla opiekuna jako świadczenie będące realizacją wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 5 grudnia 2013 r., sygn. akt TK akt K 27/13;
- świadczenie rodzicielskie.
