Przedsiębiorstwo nie ma środków na uregulowanie zobowiązań i ogłosiło upadłość. Czy odzyskanie należności od takiego dłużnika jest możliwe? Tłumaczymy, z czym wiąże się bankructwo i co oznacza ono dla wierzycieli.
Firma, która jest niewypłacalna, ma obowiązek zgłosić do sądu gospodarczego (za pośrednictwem Krajowego Rejestru Zadłużonych) wniosek o upadłość. Jednocześnie – jeżeli chce uniknąć ogłoszenia upadłości – może przeprowadzić restrukturyzację i zawrzeć układ z wierzycielami. Jednak kiedy dalsze prowadzenie działalności nie jest możliwe, przedsiębiorstwo bankrutuje.
Spis treści
Z czym wiąże się bankructwo?
Bankructwo to potoczne określenie na sytuację, w której firma lub osoba fizyczna nie jest w stanie spłacić swoich zobowiązań finansowych. Inaczej mówiąc, to rodzaj kryzysu finansowego, który wynika np. z nadmiernego zadłużenia, trudności w generowaniu wystarczających dochodów lub wystąpienia zatorów płatniczych i utraty płynności finansowej.
Zgodnie z prawem, o niewypłacalności mówimy kiedy dłużnik nie spłaca swoich zobowiązań przez 3 miesiące. Dłużnik, który jest osobą prawną (np. spółką z o.o.) jest niewypłacalny jeżeli jego zobowiązania pieniężne przekraczają wartość jego majątku, a stan ten utrzymuje się przez okres przekraczający dwadzieścia cztery miesiące (Prawo upadłościowe, art. 11).
Zbankrutować – ogłosić upadłość – może osoba fizyczna (upadłość konsumencka), osoba prowadząca JDG, osoba prawna (spółka kapitałowa, fundacja, stowarzyszenie) oraz jednostka organizacyjna (np. wspólnota mieszkaniowa), spółka osobowa (jawna, partnerska, komandytowa, komandytowo-akcyjna) i wspólnicy spółki partnerskiej.
Bankructwo wiąże się z licznymi konsekwencjami. Przede wszystkim majątek upadłego przedsiębiorcy staje się masą upadłości (z wyjątkiem mienia, które jest wyłączone z egzekucji na podstawie przepisów Kodeksu postępowania cywilnego, m.in. narzędzie niezbędne do pracy czy połowa wynagrodzenia za pracę w części niepodlegającej zajęciu).
Majątek dłużnika jest zabezpieczone, aby chronić interesy wierzycieli.
Inne konsekwencje bankructwa
- wyznaczenie przez sąd syndyka zarządzającego spółką i jej majątkiem;
- prawo wierzycieli do zgłaszania wierzytelności syndykowi – mają na to 30 dni od dnia obwieszczenia postanowienia o ogłoszeniu upadłości;
- upadły musi wydać syndykowi cały swój majątek oraz dokumentację dotyczącą działalności;
- z dniem upadłości zobowiązania pieniężne upadłego stają się wymagalne;
- zobowiązania niepieniężne zmieniają się w wymagalne zobowiązania pieniężne;
- w dniu ogłoszenia upadłości wygasają niektóre umowy, np. pożyczki (jeżeli nie zostały jeszcze wydane);
- zawieszone zostają postępowania egzekucyjne, a po uprawomocnieniu upadłości są umarzane;
- czynności prawne, które prowadziły do uszczuplenia majątku dłużnika, są uznane za nieważne.
W postępowaniu upadłościowym sąd może orzec o zakazie prowadzenia działalności gospodarczej lub zajmowania określonych stanowisk przez okres do 10 lat (w przypadku niewypłacalności, która wynika z rażącego niedbalstwa).
Czy można odzyskać należność od dłużnika, który zbankrutował?
W przypadku upadłości dłużnika konieczne jest zbadanie masy upadłościowej, czyli całego majątku, który podlega podziałowi w procesie upadłościowym. To pozwoli określić, czy istnieje szansa na odzyskanie należności przez wierzycieli.
Za zarządzanie procesem upadłościowym odpowiada syndyk. To do niego wierzyciele zgłaszają swoje wierzytelności. Mogą też ustalić, czy istnieją aktywa do zajęcia w celu zaspokojenia długu. To np. nieruchomości, samochody, konta bankowe, akcje czy inne mienie. Takie aktywa należy zgłosić syndykowi.
Warto pamiętać, że sąd w trakcie postępowania upadłościowego może orzec o umorzeniu części lub całości długu przedsiębiorcy zarejestrowanego w CEIDG. Oddłużenie na zasadach upadłości konsumenckiej możliwe jest na wniosek dłużnika. Sąd ustala wtedy:
- plan spłaty zobowiązań i umorzenie pozostałej części zobowiązań, które nie zostały zaspokojone w postępowaniu upadłościowym – jeżeli upadły nie doprowadził do swojej niewypłacalności lub w sposób istotny jej nie zwiększył w celowy sposób, np. trwoniąc majątek;
- dochodzi do umorzenia bez ustalenia takiego planu – jeżeli upadły jest trwale niezdolny do spłat w ramach planu spłaty wierzycieli;
- następuje warunkowe umorzenie zobowiązań – jeżeli upadły tylko czasowo jest niezdolny do zwrócenia długu wierzycielom.
Windykacja należności
Zdarza się, że dłużnik nie chce zwrócić pieniędzy. Wierzyciel może odzyskać dług przy pomocy komornika. Komornik zacznie egzekucję jeżeli wierzyciel będzie posiadał tytuł egzekucyjny (np. orzeczenie sądu) i uzyska tytuł wykonawczy.
