W wielu dokumentach, formularzach i zaświadczeniach wyróżnikiem, który identyfikuje składającego konkretny druk, jest NIP lub PESEL. Czy można traktować je wymiennie, czy raczej jest tak, że raz przypisany jest z nami na dłużej?
Każda osoba, która prowadzi działalność gospodarczą, musi posługiwać się określonym identyfikatorem. To NIP albo PESEL. Czy oba identyfikatory można stosować wymiennie, a może trzeba je stosować jednocześnie, a może wyłącznie jeden wybrany? Odpowiedź na to pytanie jest szczególnie ważna właśnie dla osoby, która prowadzi firmę. NIP i PESEL mogą być stosowane jako identyfikator podatkowy. Dzięki tym wyróżnikom trudno o pomyłkę w identyfikacji.
Spis treści
NIP czy PESEL?
Podstawowa zasada zakłada, że nie można zamiennie stosować NIP czy PESEL jako identyfikatorów podatkowych. Nie oznacza to, że samodzielnie można sobie wybrać, którego będziemy używać. Ustawa o zasadach ewidencji podatników i płatników wskazuje, kiedy można używać PESEL-u, a kiedy NIP.
Kiedy używamy PESEL-u?
I tak numeru PESEL możesz używać jako identyfikatora podatkowego tylko wtedy, gdy nie prowadzisz działalności gospodarczej, nie jest zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług.
CZYTAJ TAKŻE: Brak NIP na fakturze – jakie konsekwencje?
Kiedy używamy NIP?
NIP natomiast używany jest do identyfikacji wszystkich tych, którzy prowadzą działalność gospodarczą, a także są podatnikami podatku VAT. NIP będzie też używany przez wszystkich tych, którzy nie znajdują się w ewidencji PESEL, ale są uznani za podatników, a także płatnikami składek ZUS. Numer NIP używają też osoby prawne.
NIP i PESEL a mikrorachunek podatkowy
Od początku 2020 roku podatki wpłaca się na mikrorachunek podatkowy. Każdy podatnik ma swój indywidualny rachunek do rozliczeń, stworzony automatycznie przez system.
Żeby sprawdzić numer mikrorachunku podatkowego, należy w generatorze mikrorachunku (dostępny jest tutaj) podać PESEL lub NIP. I tak jak już wspomnieliśmy poprzednio: PESEL podają ci, którzy nie prowadzą działalności gospodarczej, NIP wszyscy pozostali.
Jak uzyskać NIP?
Jeśli po raz pierwszy zakładasz działalność gospodarczą, to rejestrując się w ewidencji działalności gospodarczej, otrzymasz automatycznie numer NIP. Potwierdzenie nadania numeru NIP zostanie wydane niezwłocznie, ale nie później niż w ciągu 3 dni od wpływu zgłoszenia.
Jeśli chcemy uzyskać NIP, ale nie prowadzimy działalności gospodarczej, do trzeba złożyć wniosek w tej sprawie do urzędu skarbowego. Wykorzystuje się do tego wniosek NIP-7. Wniosek składa się do urzędu skarbowego, który jest właściwy ze względu na miejsce zamieszkania.
Jak uzyskać numer PESEL?
Numer PESEL może być wydany na dwa sposoby. Pierwszy polega na wydaniu numeru PESEL z urzędu. Jeśli obywatel Polski mieszka na terytorium naszego kraju, to otrzymuje numer PESEL z urzędu (zwykle po urodzeniu).
W przypadku obywateli polskich, którzy jednak zamieszkują za granicą i chcą uzyskać polski dokument tożsamości, trzeba złożyć wniosek o nadanie numeru PESEL. Cudzoziemcy, którzy mieszkają w Polsce, otrzymują PESEL urzędu.
Aktualizacja NIP
Numer NIP jest niezmienny dla każdego podatnika. Mogą jednak zmieniać się dane podatnika, choćby jego miejsce zamieszkania. W razie zmian musimy dokonać zgłoszenia aktualizacyjnego na tym samym druku, który był używany do zgłoszenia się o wydanie numeru NIP.
Zmiana numeru PESEL?
PESEL możemy zmienić tylko w wyraźnie określonych sytuacjach. Chodzi tu np. o sprostowanie daty urodzenia, czy zmiana płci, bo ma to wpływ na algorytm tworzenia numeru PESEL.
Przeczytaj więcej w kategorii prawo gospodarcze.
