Czym jest urlop wypoczynkowy? Prawo do urlopu wypoczynkowego przysługuje każdemu pracownikowi zatrudnionemu na umowę o pracę. Kiedy trzeba udzielić pracownikowi urlopu wypoczynkowego?
Przeczytaj nasz artykuł i sprawdź, komu przysługuje urlop wypoczynkowy? Kiedy trzeba go udzielić? Jak długo może trwać? Zobacz, co powinien zrobić pracownik przez otrzymaniem urlopu wypoczynkowego.
Spis treści
Urlop wypoczynkowy – zasady
Urlop wypoczynkowy należy się każdemu pracownikowi, który jest zatrudniony na umowie o pracę. Przysługuje co roku, musi być nieprzerwany i płatny. Celem urlopu wypoczynkowego jest regeneracja sił pracownika. Co do zasady urlopu nie można się zrzec, jest to bowiem prawo podmiotowe o charakterze osobistym.
Pracownik musi go wykorzystać bezpośrednio. Nie może zdecydować o tym, że nie wykorzysta urlopu, tak samo, jak pracodawca nie może stwierdzić, że nie będzie go udzielał. Gdyby pracodawca zapisał takie postanowienia w umowie, to są one nieważne. Osobisty charakter urlopu oznacza, że nie można go np. przenieść na kolegę z pracy.
Kiedy można udzielić urlopu?
Podstawowa zasada udzielania urlopu wypoczynkowego jest taka, że można go udzielić pracownikowi za dni, które są jego dniami pracy, zgodnie z rozkładem czasu pracy. Znaczy to dokładnie tyle, że urlop wypoczynkowy będzie obowiązywał nie tylko w dni powszednie. Jeśli system pracy zakłada wykonywanie obowiązków zawodowych również w sobotę albo niedzielę, to urlopu wypoczynkowego udziela się też na te dni.
Urlopu wypoczynkowego trzeba udzielić w roku kalendarzowym, w którym należy się on pracownikowi. Zwykle jest tak, że urlop udziela się zgodnie ze stworzonym wcześniej w firmie planem urlopów. Co za tym idzie, pracownik za każdym razem musi złożyć wniosek o urlop, a pracodawca nie może go zmusić do wykorzystania urlopu.
Chodzi tu przede wszystkim o to, że pracodawca nie może „odgórnie” ustalać terminu urlopu i wysłać na niego pracowników. Trzeba to z nimi uzgodnić.
Urlop wypoczynkowy – wymiar
Długość urlopu wypoczynkowego nie jest dowolna. Określa to ustawa. W zależności od stażu pracy urlop wynosi od 20 do 26 dni w każdym roku. I to jest standardowa długość urlopu. Może być go trochę więcej, jeśli pracownika obejmują szczegółowe przepisy.
Do czasu pracy, który ma wpływ na długość urlopu, wlicza się też okres nauki. I tak:
- ukończenie zasadniczej lub innej równorzędnej szkoły zawodowej daje nam 3 lata stażu,
- średniej szkoły zawodowej – czas trwania nauki, nie więcej jednak niż 5 lat,
- średniej szkoły zawodowej- 5 lat,
- średniej szkoły ogólnokształcącej – 4 lata,
- szkoły policealnej – 6 lat,
- szkoły wyższej (niezależnie czy studia ukończono z tytułem zawodowym licencjata, czy magistra) – 8 lat.
Liczy się zawsze „najwyższy” stopień wykształcenia. Jeśli więc pracownik ma wyższe wykształcenie, to do stażu zaliczymy tylko studia, a nie szkołę średnią.
Termin urlopu
Plan urlopów pomaga w przydzielaniu urlopów pomiędzy pracowników firmy. Tworzy się jednak z uwzględnieniem wniosku pracownika. Przekazuje się go potem do ogólnej informacji dla pracowników. Jeśli planu urlopu nie ma, to urlop wypoczynkowy przydziela się na wniosek pracownika.
Urlop wypoczynkowy – często zadawane pytania
Urlop wypoczynkowy – ile dni?
Wymiar urlopu wypoczynkowego zależny jest od długości stażu pracy. Jeśli pracownik jest zatrudniony krócej niż 10 lat, wynosi 20, a jeśli dłużej niż 10 lat – 26 dni.
Czy urlop wypoczynkowy jest płatny 100 procent?
Urlop wypoczynkowy jest płatny w stu procentach. Za czas spędzony na urlopie wypoczynkowym pracownik musi otrzymać takie samo wynagrodzenie, jak gdyby w tym czasie pracował.
Ile dni wcześniej trzeba zgłosić urlop wypoczynkowy?
Przepisy nie określają, o ile wcześniej trzeba zgłosić urlop wypoczynkowy. Będzie to zależne od wewnętrznych ustaleń firmy.
Czy można wykorzystać urlop wypoczynkowy do przodu?
Nie ma możliwości, by wykorzystać urlop wypoczynkowy do przodu. Pracownik może wykorzystać tylko urlop, do którego nabył prawo. Jeśli po wykorzystaniu całości urlopu wypoczynkowego na dany rok chce wziąć dodatkowe dni urlopu, może wnioskować o urlop bezpłatny.
Kiedy przysługuje urlop wypoczynkowy w nowej pracy?
Jeśli nie jest to nasza pierwsza praca, prawo do urlopu wypoczynkowego mamy od rozpoczęcia nowej pracy. Jeśli jednak jesteśmy po raz pierwszy zatrudnieni na umowę o pracę, prawo do pierwszych dni urlopu wypoczynkowego zaczyna przysługiwać nam dopiero po przepracowaniu pełnego miesiąca.
Jak liczyć 14 dni kalendarzowych urlopu wypoczynkowego?
W nieprzerwane dwa 14 dni kalendarzowych urlopu wypoczynkowego należy wliczać niedziele i święta.
Czy KRUS wlicza się do urlopu wypoczynkowego?
Czas pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym nie wlicza się do stażu pracy, na podstawie którego obliczamy, ile dni urlopu nam przysługuje.
Czy urlop wypoczynkowy przepada?
Zaległy urlop wypoczynkowy i roszczenia z niego wynikające przepadają ostatecznie dopiero po 3 latach. Jednak powinniśmy go wykorzystywać najpóźniej do 30 września następnego roku.
Na przykład:
Jeśli masz prawo do 20 dni urlopu wypoczynkowego, a w roku 2022 wykorzystałeś jedynie 14 dni, pozostałe 6 dni wykorzystaj do 30 września 2023.
Czy pracodawca może odmówić urlopu wypoczynkowego?
Pracodawca może nie może odmówić udzielenia urlopu wypoczynkowego w ogóle, ale może go odmówić w danym terminie. Może to zrobić, jeśli wzięcie przez pracownika urlopu w tym terminie spowodowałoby znaczące zakłócenie toku pracy.
Co zrobić, żeby mieć 26 dni urlopu?
Aby mieć 26 dni urlopu należy przepracować 10 lat. Co ważne, do stażu pracy wlicza się również szkoła średnia i edukacja wyższa.
Ile jest urlopu za każdy przepracowany miesiąc?
W pierwszej pracy za każdy przepracowany miesiąc nabywamy prawa do 1/12 całości urlopu przysługującego nam ze względu na staż pracy.
Czy liceum ogólnokształcące wlicza się do urlopu?
Ukończenie liceum ogólnokształcącego wlicza się do stażu pracy, na podstawie którego uzyskujemy urlop, jako 4 lata.
