Umowa o pracę gwarantuje większą stabilność i jest regulowana przez Kodeks pracy. Umowa zlecenie to umowa cywilnoprawna, która daje większą swobodę zleceniobiorcy i zleceniodawcy. Zobacz, czym się różnią te formy wykonywania pracy zarobkowej i co trzeba o nich wiedzieć.
Spis treści
Kiedy podpisać umowę o pracę, a kiedy umowę zlecenie?
Wybór umowy, na mocy której wykonywana jest praca zarobkowa, zależy od rodzaju zadań lub sposobu ich wykonywania. Pracodawca i kandydat do pracy mają swobodę wyboru, jednak podpisanie umowy zlecenia zamiast umowy o pracę nie zawsze jest możliwe.
Umowę o pracę należy podpisać z osobą, z którą nawiązany jest stosunek pracy, a praca jest świadczona:
- osobiście;
- pod kierownictwem pracodawcy (może wydawać polecenia i określać zakres pracy);
- w miejscu wskazanym przez pracodawcę;
- w czasie przez niego wyznaczonym;
- zadania polegają na wykonywaniu powtarzalnych czynności;
- pracownik otrzymuje wynagrodzenie za swoją pracę (umowa cywilnoprawna może mieć charakter bezpłatny).
Umowę o zlecenie można wybrać jeżeli pracownik:
- nia ma dokładnie określonych godzin i miejsca pracy zapisanych w umowie;
- nie pracuje pod nadzorem pracodawcy, który na bieżąco udziela mu wskazówek lub wydaje polecenia;
- wykonuje czynności powtarzalne/wykonywane w sposób ciągły lub zespołowy;
- może korzystać z lokalu firmy zleceniodawcy, ale nie ma takiego obowiązku;
- może powierzyć wykonanie zlecenia innemu podmiotowi.
Warto pamiętać, że obie umowy – o pracę i zlecenie – to umowy starannego działania. Pracownik i wykonawca zobowiązani są do starannego wykonywania obowiązków lub zlecenia.
Umowa zlecenie, która powinna być umową o pracę
Zgodnie z Kodeksem pracy, nie jest dopuszczalne zastąpienie umowy o pracę umową cywilnoprawną przy zachowaniu warunków wykonywania pracy. Umowę o pracę należy podpisać jeśli został nawiązany stosunek pracy.
Stosunek pracy – to relacja między pracownikiem a pracodawcą, która opiera się na wzajemnych zobowiązaniach. Pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju, pod kierownictwem pracodawcy, w miejscu i czasie przez niego wyznaczonym, a pracodawca zobowiązuje się do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem (art. 22. § 1 Kodeksu pracy).
Spełnienie powyższych warunków oznacza spełnienie warunków zatrudnienia na podstawie stosunku pracy. Nie można zastąpić umowy o pracę umową cywilnoprawną.
Spójrzmy na przykład. Pan Jan Kowalski podpisał umowę zlecenie z właścicielem zakładu produkcyjnego. Jednak przychodzi do pracy w godz. 9-17, wykonuje obowiązki w miejscu wskazanym przez szefa firmy i pracuje pod bezpośrednim nadzorem kierownika. Co więcej, otrzymywał odpłatnie dni wolne i musiał informować przełożonego o swoich nieobecnościach. Z tego wynika, że jego umowa zlecenie powinna być umową o pracę, bo ma cechy stosunku pracy.
Jeżeli istnieją wątpliwości, to zleceniobiorca może wnioskować do Państwowej Inspekcji Pracy o ustalenie stosunku pracy. PIP może nakazać pracodawcy przekwalifikowanie umowy zlecenia w umowę o pracę.
Warto pamiętać, że stosunek pracy powstaje na podstawie:
- umowy o pracę – jest to najczęstsza forma nawiązania stosunku pracy;
- powołania – dotyczy stanowisk o charakterze publicznym, np. sędziów, prokuratorów, nauczycieli akademickich;
- wyboru – dotyczy stanowisk o charakterze politycznym, np. posłów, senatorów, prezydentów;
- mianowania – dotyczy stanowisk o charakterze administracyjnym, np. urzędników państwowych;
- spółdzielczej umowy o pracę – dotyczy pracowników spółdzielni pracy.
Jakie są konsekwencje nawiązania stosunku pracy? Obie strony – pracownik i pracodawca – mają prawa i obowiązki regulowane przez Kodeks pracy.
Umowa zlecenie a umowa o pracę – koszty pracodawcy
W przypadku umowy o pracę głównym kosztem pracodawcy jest wynagrodzenie oraz składki na ubezpieczenia społeczne.
Wynagrodzenie za pracę na cały etat (w pełnym miesięcznym wymiarze czasu pracy) nie może być niższa od wysokości minimalnego wynagrodzenia. W 2024 roku minimalne wynagrodzenie wynosi 4242 zł brutto, a od lipca 2024 roku – 4300 zł brutto.
Wynagrodzenie zasadnicze (to podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne) pomniejszane jest o składkę emerytalną, składkę rentową, składkę na ubezpieczenie chorobowe i ubezpieczenie zdrowotne oraz zaliczkę na podatek dochodowy.
W przypadku minimalnego wynagrodzenia w wysokości 4242 zł pracownik dostanie 3221,98 zł wypłaty.
Jakie są koszty pracodawcy? Pracodawca finansuje wynagrodzenie zasadnicze zapisane w umowie o pracę (np. 4242 zł) oraz:
- składkę emerytalną (9,76% podstawy wymiaru składek),
- rentową (6,50% podstawy),
- na ubezpieczenie wypadkowe (1,67% podstawy),
- składkę na Fundusz Pracy (2,45% podstawy),
- składkę na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (0,10% podstawy).
Składki łącznie to 868,76 zł, a wraz z wynagrodzeniem koszty pracodawcy sięgają 5110 zł.
Jakie są koszty pracodawcy w przypadku umowy zlecenia?
Koszty pracodawcy w przypadku umowy zlecenia wyliczane są tak samo, jak w przypadku omówionej wyżej umowy o pracę.
Zleceniodawca musi doliczyć do wynagrodzenia składkę emerytalną (9,76%), składkę rentową (6,5%), składkę wypadkową (1,67%), składkę na FP (2,45%) oraz składkę na FGŚP (0,1%).
Trzeba jednak pamiętać, że to wyliczenie dotyczy osób, których umowa zlecenie będzie jedynym źródłem zatrudnienia. Jeżeli zleceniobiorcą jest student do 26 roku życia, to nie ma obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenie społeczne. Podobnie jest z osobą, która pracuje dla innej firmy i otrzymuje wynagrodzenia w wysokości przynajmniej pensji minimalnej.
Przeczytaj więcej w kategorii Umowy.
