Pasywa – rodzaje i przykłady

Czego potrzeba przedsiębiorstwu, aby generowało zyski? Źródeł finansowania, czyli pasywów. Opisujemy, co to są pasywa, jakie są ich przykłady oraz czym się różnią pasywa i aktywa.

Co to są pasywa?

Pasywa to źródła pochodzenia majątku przedsiębiorstwa, czyli źródła finansowania – środki pieniężne i materialne – wykorzystane do nabycia lub sfinansowania aktywów. Najczęściej występujące pasywa to kapitał zakładowy, wypłaty dla pracowników, oraz kredyty i pożyczki, czyli zobowiązania firmy.

Pasywa są zobowiązaniami finansowymi danego przedsiębiorstwa. Dzielimy je na:

  •     kapitał (fundusz) własny,
  •     kapitał obcy (zobowiązania).

Spójrzmy na przykłady pasywów.

Przykłady pasywów

Pasywa dzielą się na kapitał własny oraz kapitał obcy, a ten na zobowiązania krótkoterminowe i długoterminowe.

Kapitał obcy

Pasywa krótkoterminowe, zwane też bieżącymi, przedsiębiorstwo musi spłacić w ciągu 12 miesięcy. Pasywa bieżące to np. rezerwa na świadczenia emerytalne, zobowiązania wobec dostawców, pracowników czy instytucji państwowych, podatek dochodowy, kredyty krótkoterminowe, odsetki. Zachowanie płynności finansowej przedsiębiorstwa świadczy o tym, że jest ono zdolne do terminowego regulowania zobowiązań krótkoterminowych.

Zobowiązania długoterminowe zaciągane są na dłużej niż rok. To np. kredyty bankowe, leasing kapitałowy, odroczone podatki czy obligacje, z których środki przeznaczone są na inwestycje lub realizację strategicznych projektów.

Kapitał (fundusz) obcy to:

  •     rezerwy na zobowiązania – z tytułu odroczonego podatku, środki przeznaczone na świadczenia emerytalne i inne,
  •     zobowiązania długoterminowe – wobec jednostek powiązanych i innych (np. kredyty, pożyczki, obligacje, hipoteki),
  •     zobowiązania krótkoterminowe – wobec jednostek powiązanych i pozostałych (w tym zobowiązania powstałe z tytułu dostaw i usług w okresie wymagalności, zaliczki na dostawy, zobowiązania wekslowe, z tytułu podatków i wynagrodzeń, np. należności z tytułu podatku dochodowego), fundusze specjalne,
  •     rozliczenia międzyokresowe.

Kapitał własny

Kapitał (fundusz) własny tworzy:

  •     kapitał podstawowy (zakładowy) – jego wysokość odpowiada m.in. zapisom w umowie spółki i rejestrze, środki wniesione przez właścicieli firmy,
  •     kapitał zapasowy – np. zysk netto, który zwiększa kapitał zakładowy,
  •     kapitał z aktualizacji wyceny – po przeszacowaniu środków trwałych i inwestycji długoterminowych,
  •     kapitały rezerwowe w spółkach akcyjnych przeznaczone do pokrycia strat/zobowiązań finansowych wobec innych przedsiębiorstw,
  •     zysk/strata z lat ubiegłych,
  •     zysk/strata netto,
  •     odpisy zysku netto w ciągu roku obrotowego.

Pasywa a aktywa

Czym są aktywa? To, jak określa prawo, kontrolowane przez jednostkę (podmiot gospodarczy) zasoby majątkowe o wiarygodnie określonej wartości, powstałe w wyniku przeszłych zdarzeń, które spowodują w przyszłości wpływ do jednostki korzyści ekonomicznych (art. 3 Ustawy o rachunkowości, Dz.U. 1994 Nr 121 poz. 591).

Inaczej mówiąc, aktywa to rzeczy firmy, które pozwalają jej generować dochód. Wyróżniamy aktywa trwałe z długim okresem użytkowania i niskim stopniem płynności (m.in. prawa autorskie, nieruchomości, środki transportu, inwentarz żywy, urządzenia techniczne) oraz aktywa obrotowe przeznaczone do sprzedaży lub zużycia w ciągu 12 miesięcy (m.in. paliwa, gotowe produkty, akcje, udziały w spółkach, aktywa pieniężne). 

Jakie są relacje między pasywami a aktywami? Pasywa to źródła finansowania aktywów. Bez pasywów nie ma aktywów. Widać to bardzo dobrze w bilansie, czyli dokumencie, który jest elementem sprawozdania finansowego. Aktywa pomniejszone o pasywa dają nam kapitał własny akcjonariuszy lub udziałowców.

Pasywa w bilansie

Każde przedsiębiorstwo rozliczające się w ramach pełnej księgowości musi przygotować raz w roku bilans. Jego składnikiem jest suma bilansowa – suma wartości wszystkich aktywów i pasywów firmy. 

Przeglądając pasywa ujęte w bilansie, można zatem ocenić, w jaki sposób zostały sfinansowane aktywa.

Zgodnie z zasadą równowagi bilansowej, kwoty zapisane w bilansie muszą być takie same, czyli aktywa równe pasywom. Pasywa ujęte są bilansie zgodnie ze schematem zawartym w Załączniku nr 1 do Ustawy o rachunkowości. Pasywa ujmowane są po prawej stronie bilansu.

Podczas tworzenia bilansu należy przestrzegać zasady, że pasywa nie mogą być zaniżone, a aktywa zawyżone.

Czytaj również

Najchętniej czytane

Nierejestrowana działalność gospodarcza. Jak zarabiać bez rejestracji?

Firma na próbę, zarabianie bez firmy. Choć nierejestrowana działalność gospodarcza ma różne oblicza, pozostaje dobrym sposobem na przetestowanie pomysłu na biznes. Na czym dokładnie...

Kolejny wzrost płacy minimalnej w 2023 roku. Ile wyniesie najniższa krajowa w lipcu?

Ile wynosi płaca minimalna w Polsce w 2023 roku? O ile jest wyższa w porównaniu z 2022 rokiem? Jaka będzie podwyżka najniższej krajowej w...

Jak wygląda przejście w etatu na B2B? O czym trzeba pamiętać, szykując się na taką zmianę?

Przejście z etatu na B2B wybierają zwykle osoby bardzo dobrze zarabiające. To przede wszystkim chęć optymalizacji podatkowej i większej swobody w pracy. Wysokiej klasy specjaliści,...
Mała Księgowość

Najnowsze

Kiedy należy złożyć PCC-3A?

Formularz PCC-3A stosowany jest w niektórych przypadkach podczas zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych. Sprawdź, kiedy używa się go zamiast druku PCC-3. Jak go złożyć?...

Czym są niskocenne środki trwałe? Definicja, ewidencja i amortyzacja niskocennych składników majątku

W naszym artykule szczegółowo opiszemy, czym są tzw. niskocenne środki trwałe. Dowiesz się, jakie kryteria muszą spełnić, abyśmy mogli zaklasyfikować je do tej kategorii....

Jak rozliczyć darowiznę z budżetu firmy? Odliczenie darowizny od podatku

Darowiznę może przekazać nie tylko osoba fizyczna, takie prawo mają również przedsiębiorstwa. Sprawdzamy, o czym trzeba pamiętać, robiąc lub przyjmując darowiznę od firmy. Kto...

Chcesz być na bieżąco z najnowszymi wiadomościami?

Wpisz tylko swój email, a będziemy w kontakcie. To takie proste!