Niezależnie od tego, jak duże jest dane przedsiębiorstwo, w jakiej branży działa itp., wszystkie firmy łączy jeden wspólny element, czyli konieczność prowadzenia ewidencji rachunkowej (księgowej). Nawet jeśli jest ona bardzo uproszczona (dobrze widać to w przypadku karty podatkowej czy ryczałtu ewidencjonowanego), pewne jest jedno – rozliczenia księgowe trzeba prowadzić. Przeczytaj nasz tekst i dowiedz się, czym jest rachunkowość finansowa oraz czym się ona różni od rachunkowości zarządczej.
Spis treści
Czym jest rachunkowość finansowa?
Rachunkowość finansowa to zbiór działań, które umożliwiają gromadzenie oraz przetwarzanie informacji o zdarzeniach gospodarczych zachodzących w danym przedsiębiorstwie. Dzięki temu można dowiedzieć się, jaka jest sytuacja finansowa podmiotu, w tym w szczególności osiągane przez niego przychody i koszty, a w konsekwencji także zysk.
| Warto wiedzieć – różne formy rachunkowości finansowej
Zgodnie z przepisami stosuje się różne formy ewidencji rachunkowej. Przedstawiamy je poniżej:
|
Standardowo, rachunkowość finansowa jest sporządzana dla rocznych okresów rozliczeniowych, aczkolwiek w praktyce prowadzi się ją systematycznie, na bieżąco.
Cel rachunkowości finansowej
Cel rachunkowości finansowej jest bardzo prosty – dostarczenie odbiorcom informacji na temat tego, jaka jest sytuacja finansowego danego przedsiębiorstwa. Oprócz tego można również poznać wypracowany w danym okresie sprawozdawczym dochód/przychód, który stanowi podstawę opodatkowania.
To jednak jeszcze nie wszystko, ponieważ stosowana przez przedsiębiorców ewidencja rachunkowa pełni wiele funkcji, w tym między innymi:
- funkcję sprawozdawczą – dzięki ewidencji władze przedsiębiorstwa mogą zaprezentować informacje na temat swojej sytuacji finansowej;
- funkcję kontrolną/analityczną – analizując dane z ewidencji księgowej, kierownictwo spółki może zorientować się, jaka jest kondycja przedsiębiorstwa. Jeśli na podstawie analizy danych finansowych okaże się, że dany podmiot ma np. problemy z płynnością finansową czy zadłużeniem, zarząd może zacząć opracowywać plany naprawcze itp.;
- fukcję informacyjną – dane ze sprawozdania finansowego mogą być wykorzystane na przykład podczas oceny opłacalności transakcji z obszaru fuzji i przejęć oraz jako dowód podczas spraw sądowych itp.
Rachunkowość finansowa a rachunkowość zarządcza
Rachunkowość finansowa jest wymagana przez przepisy prawne:
- ustawa o rachunkowości z dn. 29 września 1994 r.,
- rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 23 grudnia 2019 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów.
Nie jest to jednak jedyny rodzaj ewidencji księgowej; oprócz tego można bowiem stosować również system rachunkowości zarządczej.
Rachunkowość zarządcza to nieobowiązkowa forma ewidencji księgowej, co nie oznacza, że absolutnie należy jej unikać. Wręcz przeciwnie – pozwala ona lepiej poznać sytuację finansową danego przedsiębiorstwa. Przykładowo, w ramach rachunkowości zarządczej można:
- ujmować koszty na różne sposoby, dzieląc je na stałe i zmienne, pośrednie i bezpośrednie itp.;
- wycenić koszt wytworzenia jednego produktu;
- analizować płynność finansową oraz rentowność w różnych ujęciach;
- śledzić wykorzystanie zasobów ludzkich z podziałem na różne działy, pracowników o różnym poziomie doświadczenia itp.;
- oceniać rentowność na poszczególnych projektach czy produktach;
- prognozować poziom przyszłych dochodów.
| Warto wiedzieć – rachunkowość finansowa i zarządcza a przepisy prawne
Jak już wiesz, rachunkowość finansowa jest ściśle regulowana przez przepisy prawne. Zupełnie inaczej wygląda jednak sytuacja, jeśli chodzi o ewidencję prowadzoną w ramach rachunkowości zarządczej. W tym ostatnim przypadku przedsiębiorcy mają właściwie pełną dowolność. Taki stan można bardzo łatwo wytłumaczyć: rachunkowość finansowa ma na celu ustalenie poziomu zysku brutto jako podstawy opodatkowania. Musi być to zatem uniwersalny sposób na prowadzenie ewidencji. Z kolei rachunkowość zarządcza ma służyć potrzebom samego przedsiębiorstwa, stąd można ją dostosowywać zgodnie z własnymi potrzebami. |
Rachunkowość finansowa – jak uniknąć błędów podczas prowadzenia ksiąg?
Prowadzenie rachunkowości finansowej nie jest niczym prostym. Prawidłowe wykonanie tego zadania wymaga nie tylko wykształcenia finansowego lub ekonomicznego, ale także – a może nawet przede wszystkim – wieloletniego doświadczenia. Aby można było poprawnie sporządzić ewidencję w ramach rachunkowości finansowej, trzeba m.in. znać przepisy z zakresu:
- wspomnianej już ustawy o rachunkowości,
- KSR (Krajowe Standardy Rachunkowości),
- MSSF (Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej).
W praktyce prowadzeniem ewidencji rachunkowości finansowej zajmuje się nie przedsiębiorca, lecz zatrudniony przez niego księgowy (a w przypadku większych podmiotów – nawet cały zespół specjalistów zajmujących się rachunkowością).
| Warto wiedzieć — jak uniknąć błędów podczas prowadzenia ksiąg rachunkowych?
Wiele na ten temat można znaleźć w ustawie o rachunkowości we wspomnianej już ustawie o rachunkowości (art. 24): „1. Księgi rachunkowe powinny być prowadzone rzetelnie, bezbłędnie, sprawdzalnie i bieżąco. 2. Księgi rachunkowe uznaje się za rzetelne, jeżeli dokonane w nich zapisy odzwierciedlają stan rzeczywisty. 3. Księgi rachunkowe uznaje się za prowadzone bezbłędnie, jeżeli wprowadzono do nich kompletnie i poprawnie wszystkie zakwalifikowane do zaksięgowania w danym miesiącu dowody księgowe, zapewniono ciągłość zapisów oraz bezbłędność działania stosowanych procedur obliczeniowych. 4. Księgi rachunkowe uznaje się za sprawdzalne, jeżeli umożliwiają stwierdzenie poprawności dokonanych w nich zapisów, stanów (sald) oraz działania stosowanych procedur obliczeniowych […]”. |
Więcej o rachunkowości przeczytasz w kategorii Biuro rachunkowe.
