Umowa agencyjna zawierana jest pomiędzy dwoma przedsiębiorcami, gdzie jeden jest zleceniodawcą, a drugi przyjmującym zlecenie. Na mocy tej umowy agent podejmuje się stałego pośredniczenia przy zawieraniu umów na rzecz lub w imieniu zleceniodawcy. Co ciekawe, podlega zarówno opodatkowaniu podatkiem VAT, jak i również podatkiem dochodowym. Co jeszcze warto wiedzieć na ten temat? Przeczytaj!
Spis treści
Czym jest umowa agencyjna?
Umowa agencyjna to porozumienie pomiędzy przyjmującym zlecenie (nazywanym „agentem”) i zleceniodawcą. Agent powinien prowadzić działalność gospodarczą i na mocy umowy agencyjnej zobowiązywać się do stałego pośredniczenia przy zawieraniu z klientami umów na rzecz dającego zlecenie lub do zawierania tych umów w jego imieniu. Agent świadczy swoje usługi za wynagrodzeniem.
Umowa agencyjna – Kodeks cywilny
Umowa agencyjna została uregulowana w artykułach 758-764 Kodeksu cywilnego. To jeden z rodzajów umów cywilnoprawnych.
Rodzaje umowy agencyjnej
Zgodnie z zapisami Kodeksu cywilnego, wyróżnić można dwa rodzaje umowy agencyjnej:
- agencję połączoną z pełnomocnictwem – przedmiotem umowy jest dokonywanie przez agenta czynności prawnych w imieniu podmiotu dającego zlecenie;
- umowę agencyjną pośredniczą – przedmiotem takiej umowy jest pośredniczenie w kontaktach pomiędzy klientem a zleceniodawcą.
Umowa agencyjna a wynagrodzenie
Agent pracuje za wynagrodzeniem. Oznacza to, że przysługuje mu prawo do wynagrodzenia określonego w umowie. Jeśli w dokumencie nie zawarto informacji o wynagrodzeniu, to agent ma prawo do otrzymania prowizji.
Prowizja ta powinna być zależna od ilości lub wartości zawartych przez agenta umów oraz ustalana jest na podstawie wartości rynkowej rodzaju czynności podejmowanych przez agenta w miejscu prowadzenia przez niego działalności.
Istnieją dwie sytuacje, kiedy agent może dochodzić swojego wynagrodzenia po rozwiązaniu umowy agencyjnej:
- kiedy agent lub dający zlecenie otrzymał od klienta zwerbowanego przez agenta propozycję zawarcia umowy przed rozwiązaniem umowy agencyjnej;
- kiedy do zawarcia umowy z klientem doszło w przeważającej mierze w wyniku działalności agenta w okresie trwania umowy agencyjnej.
Jeśli agent w czasie trwania umowy agencyjnej pozyskał nowych klientów lub doprowadził do istotnego wzrostu obrotów z dotychczasowymi klientami, a dający zlecenie czerpie korzyści z umów zawartych z tymi klientami po rozwiązaniu umowy agencyjnej, to agent ma prawo do żądania świadczenia wyrównawczego. Wysokość takiego świadczenia nie może być wyższa niż wartość średniorocznego wynagrodzenia uzyskanego w okresie ostatnich 5 lat współpracy.
Umowa agencyjna a przychód
Przychody z tytułu umowy agencyjnej zarówno te wynikające z wynagrodzenia określonego w umowie, jak również te wpływające na konto agenta tytułem prowizji, podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Takie postępowanie w sposób bezpośredni wynika z artykułu 14 ustawy o PIT.
Wartość wynagrodzenia powinna wynikać z wystawionej faktury sprzedaży. Tę wystawia się na koniec okresu rozliczeniowego określonego w umowie, chyba że zapisy umowne stanowią inaczej. W przypadku rozliczenia z fiskusem w postaci KPiR wynagrodzenie ujmuje się w kolumnie 7, a więc tej dotyczącej sprzedaży towarów i usług.
Umowa agencyjna a VAT
Przychód ze świadczenia usług z tytułu umowy agencyjnej podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. Dzieje się tak, ponieważ zgodnie z artykułem 5 ustawy o VAT opodatkowaniu podlega odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
Umowa agencyjna – na jakich warunkach pracują pośrednicy?
Stronami w umowie agencyjnej mogą być wyłącznie przedsiębiorcy. Jeden z nich jest zleceniodawcą, a drugi zleceniobiorcą, którego zadaniem jest pozyskiwanie dla zleceniodawcy nowych klientów. Klientem może być zarówno konsument, jak i osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne, które nie posiadają osobowości prawnej.
Agenci pracują za wynagrodzeniem, które może przyjąć charakter stały i ściśle określony w umowie lub prowizyjny.
Agent może pracować w charakterze pełnomocnika i zawierać w imieniu zleceniodawcy umowy z klientami lub być wyłącznie pośrednikiem.
Zadaniem pośredników jest podejmowanie działań mających skutkować doprowadzeniem do zawarcia umowy bezpośredniej pomiędzy klientem a zleceniodawcą. Pośrednik nie ma kompetencji do zawierania umów z klientem w imieniu dającego zlecenie.
Jak prawo chroni agenta, a jak dającego zlecenie?
Umowa agencyjna jest stosunkiem cywilnoprawnym. Rozstrzygnięć jej dotyczących należy więc poszukiwać w Kodeksie cywilnym oraz Kodeksie postępowania cywilnego. W sprawach nimi nieuregulowanych pomóc może orzecznictwo sądów.
Podsumowując, umowa agencyjna jest jednym z rodzajów umów cywilnoprawnych. Może zostać zawarta pomiędzy dwoma przedsiębiorcami. Agent może być pośrednikiem lub pełnomocnikiem swojego zleceniodawcy.
