Czynny podatnik VAT – co to znaczy? Jak sprawdzić, czy ktoś jest czynnym podatnikiem VAT?

Kto to jest czynny podatnik VAT? Co daje status czynnego podatnika VAT? Przeczytaj nasz artykuł i sprawdź.

Gdy szukamy definicji czynnego podatnika VAT, musimy zajrzeć do ustawy o podatku od towarów i usług. Przepisy dość precyzyjnie wskazują, kto obowiązkowo musi być czynnym podatnikiem VAT. 

Kto to jest czynny podatnik VAT?

Najprościej rzecz ujmując, czynny podatnik VAT jest to każdy podatnik, który wykonuje czynności zarejestrowane do VAT. Status czynnego podatnika nakłada obowiązek rozliczania i płacenia prócz podatku dochodowego, także podatku od towarów i usług.

Czy trzeba być podatnikiem VAT?

Domyślnie czynny podatnik VAT jest to przedsiębiorca, którego przychody w skali roku są wyższe niż 200 000 zł. Jeśli nie przekraczają tej kwoty, przedsiębiorca może skorzystać z tzw. zwolnienia podmiotowego. 

Ale czynnym podatnikiem VAT zostaje się nie tylko ze względu na wysokość przychodów. Niektóre działalności ze względu na swoją specyfikę muszą od początku działać jako „vatowcy”. I tak zaliczają się do tej grupy sprzedawcy:

1. towarów opodatkowanych podatkiem akcyzowym (z wyjątkiem energii elektrycznej, samochodów osobowych, wyrobów tytoniowych),
2. nowych środków transportu,
3. budynków, budowli i ich części,
4. terenów budowlanych.

Do VAT-u zarejestrowane muszą być też firmy zajmujące się sprzedażą wysyłkową:

1. komputerów,
2. wyrobów elektronicznych i optycznych,
3. elektrycznych i nieelektrycznych sprzętów gospodarstwa domowego,
4. preparatów toaletowych i kosmetycznych,
5. silników, pomp, turbin etc.

A także przedsiębiorcy świadczący usługi prawnicze, jubilerskie, doradcze (z wyjątkiem doradztwa rolniczego i związanego ze sporządzaniem planu zagospodarowania i modernizacji gospodarstwa rolnego), usługi windykacji długów

Zwolnienie z VAT 

Wybrani podatnicy mogą skorzystać ze zwolnienia z VAT. Jeśli w poprzednim roku podatkowym przychody ze sprzedaży były niższe niż 200 000 zł netto, to przedsiębiorcy przysługuje zwolnienie z VAT. 

To tak zwane zwolnienie podmiotowe. Po przekroczeniu tej kwoty obrotów przedsiębiorca musi zarejestrować się do VAT-u. Gdy jego obroty są niższe, uzyskanie statusu czynnego podatnika VAT jest dobrowolne. Innymi słowy, można wtedy zgłosić się do VAT albo nie. 

Zwolnienie przedmiotowe

Obok zwolnienia podmiotowego jest też zwolnienie przedmiotowe. Odnosi się ono do usług określonych w art. 43 ust. 1 ustawy o podatku od towaru i usług. Wówczas niezależnie od wartości sprzedaży, zwolnieni z obowiązku rejestracji jako podatnicy VAT są osoby wykonujące np. usługi medyczne czy sprawujące opiekę nad osobami z niepełnosprawnościami. 

Czynny podatnik VAT i formularz VAT-R

Jeśli przedsiębiorca zdecyduje, że chce być podatnikiem VAT, musi powiadomić o tym urząd skarbowy. W tym celu składa się deklarację – formularz VAT-R. Dokument ten służy do rejestracji lub aktualizacji danych do podatku VAT. 

Formularz VAT-R musi być złożony, zanim dokonana będzie pierwsza transakcja sprzedaży usługi lub towaru, która wymaga opodatkowania podatkiem VAT. Mówiąc wprost, trzeba to zrobić jeszcze przed zamówieniem pierwszej dostawy towarów objętych VAT lub przed wykonaniem usługi. 

Biała lista podatników VAT

Jeśli przedsiębiorca jest czynnym podatnikiem VAT, powinien kontrolować czy jego kontrahenci mają też taki status. Wtedy będzie mógł odliczać podatek VAT z faktur. 

Wszyscy podatnicy VAT, zarówno czynni, jak i ci podlegający zwolnieniu są wpisani na elektroniczną bazę podatników VAT, która jest prowadzona przez Szefa Krajowej Administracji Skarbowej (KAS). Korzystanie z niej jest całkowicie bezpłatne, a weryfikacja podmiotów możliwa jest za pomocą wyszukiwarki dostępnej na stronie podatki.gov.pl. 

Jakie dane zawiera wykaz podatników VAT?

Za pomocą wykazu podatników VAT można  zidentyfikować dany podmiot. Znajdują się w nim następujące informacje: 

• nazwa firmy lub imię i nazwisko przedsiębiorcy,
• numer identyfikacyjny podmiotu – jeśli taki numer został przyznany na potrzeby podatku,
• data rejestracji lub odmowy rejestracji, lub wykreślenia z rejestru oraz przywrócenia rejestru jako podatnika VAT,
• podstawa prawna odmowy rejestracji lub wykreślenia z rejestru i przywrócenia zarejestrowania jako podatnika VAT,
• numer REGON,
• numer w KRS (Krajowym Rejestrze Sądowym),
• adres siedziby firmy,
• adres stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej lub adres miejsca zamieszkania w przypadku osób fizycznych,
• imiona i nazwiska oraz NIP członków organu uprawnionego do reprezentowania podmiotu,
• imiona i nazwiska oraz NIP prokurentów,
• imiona i nazwiska oraz NIP wspólników,
• status podmiotu zarejestrowanego jako czynny lub zwolniony podatnik VAT,
• status podmiotu, który nie został zarejestrowany lub został wykreślony z rejestru podatników VAT,
• numery rachunków bankowych lub rachunków w SKOK-ach prowadzonych na potrzeby działalności gospodarczej i potwierdzonych w STIR.

To czy być czynnym płatnikiem VAT,  musi być samodzielną decyzją każdego przedsiębiorcy. Mowa oczywiście o sytuacji, w której nie ma takiego obowiązku wynikającego z przychodów albo rodzaju działalności.

Przedsiębiorca prowadzący niewielką działalność w formie samozatrudnienia najpewniej nie będzie musiał być VAT-owcem. Nie musi mu się to opłacać, jeśli nie będzie dokonywał wielu zakupów, z których może odliczyć VAT.