Ocenianie pracowników – jak powinno wyglądać?

Ocenianie pracowników to jeden z ważniejszych elementów weryfikowania członków zespołu. Czy ocena pracownicza jest obowiązkowa? Jak oceniać pracowników?

To, w jaki sposób pracownik wykonuje swoje obowiązki, ma wpływ na działanie określonego departamentu, a co za tym idzie, na funkcjonowanie firmy. Ocenianie jakości wykonywania pracy staje się coraz bardziej popularne i…coraz bardziej sformalizowane. 

Po co ocenia się pracowników?

Ocena pracowników pozwala zebrać informacje o każdym z członków zespołu, a także zidentyfikować zachowania, które sprzyjają efektywności. Chodzi bowiem o to, by stworzyć podstawę do skutecznego zarządzania. Ocena pozwala wspierać umiejętności pracownika, wykrywa też nieprawidłowości w pracy.

Jakie są cele oceniania pracowników?

Z perspektywy pracownika, ocena dokonywana przez pracodawcę daje informację zwrotną, która dotyczy jego pracy. Oczywiście sprawia, że pracownik ma wiedzę o tym, w jaką stronę skierować się, by rozwijać karierę. 

Przeprowadzenie oceny pracownika poprawia komunikację w firmie, a także wpływa pozytywnie na wydajność. Ocena pracownika ma też ogromne znaczenie przy ustalaniu wynagrodzeń na konkretnym stanowisku. Od niej zależeć może awans pracownika albo może być podjęta decyzja o jego zwolnieniu. 

Czy ocena pracowników jest obowiązkowa?

Prawo nie nakazuje przeprowadzania oceny pracowników. Jeśli więc pracodawca się na nią zdecyduje, to sam musi określić zasady jej przeprowadzenia, a także o poziomie formalizacji. 

To więc od pracodawcy zależy, w jakiej formie i jak często będzie kontrolował pracownika. Warto jednak wiedzieć, że ocena powinna służyć ukierunkowaniu na rozwój. Ma być podstawą do podnoszenia jakości wykonywanych zadań przez pracowników.

Specjaliści wyróżniają cztery sposoby oceny pracowników. Pierwszy to tzw. ocena 90 stopni, gdy pracownik jest oceniany przez przełożonego. 

Drugi to 180 stopni – ocena jest przygotowywana przez przełożonego oraz pracownika. 

Trzeci nazywa się 270 stopni. Wtedy oceny dokonują przełożony, pracownik oraz jego współpracownicy. W czwartym rodzaju, czyli ocenie 360 stopni swoją opinię „dorzucają” też klienci.

Oceniając pracownika, dobrze jest określić kryteria. Bierzemy pod uwagę umiejętności pracownika, predyspozycje, doświadczenie zawodowe, a także jego wykształcenie i kursy oraz szkolenia. 

Nie można zapomnieć również o indywidualnych cechach charakteru pracownika, a także stopniu zaangażowania i podejściu do współpracowników czy przełożonych.

Jakie są metody oceniania pracowników? 

Do najczęściej stosowanych technik oceny należą: 

1. technika rankingowa – gdzie szeregujemy pracowników od najlepszego do najgorszego. Ta metoda powinna być stosowana tylko w tych zespołach, gdzie członkowie wykonują takie same albo podobne zadania;
2. technika skali kwalifikacyjnej – określa się występowanie danej cechy u pracownika;
3. swobodny opis – który polega na samodzielnym opisaniu osiągnięć pracownika;
4. technika samooceny – gdy pracownik sam dokonuje opisu swojej osoby.

W ocenie pracownika warto pamiętać, o tym, by nie skupiać się wyłącznie na negatywnych cechach, a także na tym, by nie sugerować się jedną cechą pracownika.