Dochody pochodzące z podatków i opłat lokalnych zasilają budżety gmin. Dzięki nim jednostki samorządów terytorialnych mogą realizować własne cele. Jakie rodzaje opłat lokalnych występują w Polsce? Co charakteryzuje podatki lokalne?
Kwestie dotyczące podatków lokalnych zostały uregulowane w ustawie o dochodach jednostek samorządu terytorialnego. Zgodnie z jej zapisami dochody pochodzące z opłat dokonanych tytułem:
- podatku od nieruchomości,
- podatku od środków transportowych,
- podatku rolnego,
- podatku leśnego,
- opłaty targowej,
- opłaty uzdrowiskowej,
- opłaty miejscowej,
- opłaty od posiadania psów,
- opłaty reklamowej,
stanowią dochody własne gmin.
Spis treści
Podatki lokalne
Podatek od środków transportowych
Podatek lokalny od środków transportowych należy odprowadzić, jeśli posiada się:
- samochód ciężarowy;
- ciągnik siodłowy przystosowany do używania łącznie z przyczepą lub naczepą;
- ciągnik balastowy przystosowany do używania łącznie z przyczepą lub naczepą;
- przyczepę;
- naczepę.
Podatnikami podatku od środków transportowych są ich właściciele, posiadacze lub podmioty, na które środki te zostały zarejestrowane. Mogą nimi być osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej.
Stawki podatków uchwalane są przez rady gmin, ale nie mogą być wyższe, niż wskazuje na to wartość graniczna określona w ustawie. Podatki lokalne od środków transportowych płaci się w dwóch ratach w terminach do 15 lutego i 15 września każdego roku.
Podatek od nieruchomości
Podatek od nieruchomości zobowiązani są zapłacić:
- właściciele,
- użytkownicy wieczyści,
- samoistni posiadacze,
- (w niektórych przypadkach) posiadacze zależni nieruchomości lub ich części stanowiących własność Skarbu Państwa,
- (w niektórych przypadkach) jednostki samorządu terytorialnego.
Przedmiotem opodatkowania są:
- grunty,
- budynki lub ich części,
- budowle, lub ich części związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.
Wysokości podatków od nieruchomości ustalane są w drodze uchwały przez radę gminy. Osoby fizyczne płacą podatek w 4 ratach (do: 15 marca, 15 maja, 15 września i 15 listopada), a osoby prawne i jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej – co miesiąc.
Podatek rolny
Podatek rolny płacony jest przez:
- właścicieli gruntów rolnych;
- posiadaczy samoistnych gruntów rolnych;
- użytkowników wieczystych gruntów rolnych;
- posiadaczy gruntów, które są własnością Skarbu Państwa;
- dzierżawców gruntów gospodarstwa rolnego.
Ustawodawca określa dwie stawki podatkowe:
- dla gruntów gospodarstwa rolnego – równowartość pieniężna 2,5 q żyta (od 1 ha przeliczeniowego);
- dla pozostałych gruntów rolnych, które podlegają podatkowi rolnemu – równowartość pieniężna 5 q żyta (od 1 ha).
Podatek opłaca się w 4 proporcjonalnych do czasu trwania obowiązku podatkowego ratach w terminach do: 15 marca, 15 maja, 15 września i 15 listopada.
Podatek leśny
Podstawę opodatkowania podatkiem leśnym stanowią grunty leśne, które przeznaczone są na wykonywanie innej działalności gospodarczej niż działalność leśna. (w niektórych przypadkach) Podatek lokalny leśny, zobowiązani są zapłacić:
- właściciele lasów;
- posiadacze samoistni lasów;
- użytkownicy wieczyści lasów;
- posiadacze lasów, stanowiących własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego.
Określone zostały 2 stawki podatku leśnego:
- od 1 ha – równowartość pieniężna 0,220 m3 drewna obliczona według średniej ceny sprzedaży drewna uzyskanej przez nadleśnictwa za pierwsze trzy kwartały roku poprzedzającego rok podatkowy;
- dla lasów wchodzących w skład rezerwatów przyrody i parków narodowych – 50% stawki określonej wyżej.
Należy jednak podkreślić, że rada gminy ma możliwość obniżenia średniej ceny sprzedaży drewna przyjmowanej za podstawę obliczania wysokości podatku leśnego na obszarze gminy i tym samym odciążyć budżety podatników.
Osoby fizyczne płacą podatek lokalny leśny w 4 proporcjonalnych do czasu trwania umowy ratach w terminach do: 15 marca, 15 maja, 15 września i 15 listopada roku podatkowego. Osoby prawne i jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej płacą podatek za poszczególne miesiące.
Opłaty lokalne
Opłata targowa
Opłata targowa nie jest obowiązkową i nie występuje we wszystkich gminach. Rady gmin mają możliwość ją wprowadzić w drodze uchwały. Taką opłatę są zobowiązane zapłacić:
- osoby fizyczne,
- osoby prawne,
- jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej,
które sprzedają na targowiskach, ale poza budynkami i obiektami, za które opłaca się podatek od nieruchomości.
Zasady ustalania, poboru i terminy płatności opłaty targowej ustalane są przez radę gminy.
Opłata uzdrowiskowa
Opłatę uzdrowiskową powinna zapłacić każda osoba fizyczna, która zdecydowała się przebywać dłużej niż dobę w miejscowościach uzdrowiskowych. Mowa tutaj o pobycie w celach: zdrowotnych, turystycznych, wypoczynkowych lub szkoleniowych.
Wysokości stawek opłaty uzdrowiskowej, terminy jej płatności, zasady ustalania i poboru ustalane są przez radę gminy.
Jeśli gmina zdecyduje się na pobieranie opłaty uzdrowiskowej, to nie ma prawa żądać od tych samych osób opłacenia opłaty miejscowej.
Opłata miejscowa
Opłata miejscowa może zostać wprowadzona przez radę gminy w drodze uchwały. W takim wypadku do zapłaty opłaty będą zobowiązane osoby fizyczne, które przebywają dłużej niż dobę w celach turystycznych, wypoczynkowych lub szkoleniowych w miejscowościach o statusie obszaru ochrony uzdrowiskowej, lub w miejscowościach posiadających korzystne właściwości klimatyczne albo walory krajobrazowe.
Wysokość, zasady ustalania i poboru oraz terminy odprowadzenia opłaty miejscowej ustalane są przez radę gminy.
Opłata od posiadania psów
Opłata od posiadania psów obowiązuje każdą osobę, która posiada psa i mieszka w gminie, gdzie taka opłata obowiązuje. Nie ma konieczności odprowadzania opłaty za psy asystujące. Opłaty nie zapłacą również osoby z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności oraz osoby po 65. roku życia, które samodzielnie prowadzą gospodarstwo domowe.
Obecnie maksymalna kwota opłaty to 150,93 złotych rocznie. Ostateczna jej wysokość zależy od ustaleń władz gminy.
Opłata reklamowa
Opłata reklamowa może zostać wprowadzona przez rady gmin, dla których obowiązują zasady i warunki sytuowania obiektów małej architektury, tablic reklamowych i urządzeń reklamowych oraz ogrodzeń. Opłatę są zobowiązani zapłacić właściciele nieruchomości, użytkownicy wieczyści i posiadacze nieruchomości, na których terenie umieszczono tablice reklamowe lub urządzenia reklamowe.
Podsumowując, podatki lokalne i opłaty lokalne to świadczenia przymusowe i bezzwrotne. Środki z nich pochodzące powiększają budżety gmin. W przypadku tych rodzajów danin jednostki samorządów terytorialnych posiadają władztwo podatkowe.
