Obecnie w Polsce aktywnych jest ok. 4,3 mln działalności gospodarczych oraz ok. 600 tys. spółek (dane GUS), co przekłada się na prawie 5 mln przedsiębiorców, podlegających pod prawa i obowiązki wynikające z ustawy – Prawo przedsiębiorców.
Spis treści
Ustawa Prawo przedsiębiorców
Ustawa – Prawo przedsiębiorców jest stosunkowo młodym aktem prawnym, który to został uchwalony w dniu 6 marca 2018 r., a same przepisy weszły w życie 30 kwietnia 2018 r. Określa zasady podejmowania, wykonywania i zakończenia działalności gospodarczej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, w tym prawa i obowiązki przedsiębiorców oraz zadania organów władzy publicznej w tym zakresie.
Należy podkreślić, że podejmowanie, wykonywanie i zakończenie działalności gospodarczej jest wolne dla każdego na równych prawach, a samo prowadzenie działalności gospodarczej jest zorganizowaną działalnością zarobkową, wykonywaną we własnym imieniu i w sposób ciągły.
Zgodnie z definicją zawartą w ustawie, przedsiębiorcą może być:
- osoba fizyczna,
- osoba prawna,
- jednostka organizacyjna
niebędąca osobą prawną, wykonująca działalność gospodarczą, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną. Przedsiębiorcami są także wspólnicy spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej.
Ustawa rozróżnia kilka rodzajów przedsiębiorców tj. mikroprzedsiębiorców, małych przedsiębiorców, średnich przedsiębiorców i dużych przedsiębiorców. Każdy rodzaj przedsiębiorcy jest odpowiednio regulowany w zależności od ilości osób zatrudnionych w przedsiębiorstwie i obrotu przedsiębiorstwa.
Rodzaje przedsiębiorców w Polsce
Mikroprzedsiębiorca to taki, który zatrudnia średniorocznie mniej niż 10 pracowników oraz osiąga roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz z operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 2 milionów euro, lub suma aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyła równowartości w złotych 2 milionów euro.
Mały przedsiębiorca to taki, który zatrudnia średniorocznie mniej niż 50 pracowników oraz osiąga roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz z operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 10 milionów euro, lub suma aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyła równowartości w złotych 10 milionów euro i który nie jest mikroprzedsiębiorcą.
Średni przedsiębiorca to taki, który zatrudnia średniorocznie mniej niż 250 pracowników oraz osiąga roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz z operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 50 milionów euro, lub suma aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyła równowartości w złotych 43 milionów euro i który nie jest mikroprzedsiębiorcą ani małym przedsiębiorcą.
Duży przedsiębiorca to taki, który zatrudnia 250 lub więcej pracowników. Może także nimi być podmiot zatrudniający co prawda mniej, niż 250 pracowników, ale suma bilansowa musi przekraczać równowartość w złotych polskich 43 milionów euro.
Najważniejsze przepisy ustawy – Prawo przedsiębiorców
Zakres działania przedsiębiorcy
Art. 8 – Przedsiębiorca może podejmować wszelkie działania, z wyjątkiem tych, których zakazują przepisy prawa. Przedsiębiorca może być obowiązany do określonego zachowania tylko na podstawie przepisów prawa.
Tym samym niniejszy przepis oznacza, że przedsiębiorca ma możliwość swobodnego działania i musi działać w granicach prawa. Niemniej jednak nie jest on zmuszony do działania, które nie zostało wyrażone poprzez przepisy prawa, gdyż taki obowiązek wynikać powinien bezpośrednio z przepisów. Zazwyczaj niniejszy przepis będzie mieć swoje podstawy, w trakcie postępowań prowadzonych przeciwko przedsiębiorcy, kiedy to organ prowadzący postępowanie może prosić o dokumenty, w których przedsiębiorca jest posiadaniu.
Organ do uzyskania dokumentacji może nie mieć podstaw prawnych, wtedy też przedsiębiorca może odstąpić do określonego zachowania, gdyż ma on obowiązek działać jedynie na podstawie obowiązujących przepisów prawa. Oczywiście zastosowanie niniejszego przepisu jest możliwe również w innych sytuacjach, kiedy to dany podmiot działa bezprawnie.
Zasady obowiązujące przedsiębiorcę
Art. 9 – Przedsiębiorca wykonuje działalność gospodarczą zgodnie z zasadami uczciwej konkurencji, poszanowania dobrych obyczajów oraz słusznych interesów innych przedsiębiorców i konsumentów, a także poszanowania oraz ochrony praw i wolności człowieka.
Niniejszy przepis wprowadza podstawowe zasady prowadzenia działalności przez przedsiębiorcę. O ile przedsiębiorca ma swobodę prowadzonej działalności, to powinien jednak stosować się do zasad uczciwości, rzetelności, czy poszanowania dobrych obyczajów w trakcie jej prowadzenia. Opisywany przepis limituje w pewien sposób swobodę, niemniej jest ona wyrażona przez przepisy prawa, co mieści się w granicy art. 8 ustawy – Prawo przedsiębiorców.
Podstępowanie organów w stosunku do przedsiębiorcy
Art. 10 ust. 1 i 2 – 1. Organ kieruje się w swoich działaniach zasadą zaufania do przedsiębiorcy, zakładając, że działa on zgodnie z prawem, uczciwie oraz z poszanowaniem dobrych obyczajów. 2. Jeżeli przedmiotem postępowania przed organem jest nałożenie na przedsiębiorcę obowiązku bądź ograniczenie lub odebranie uprawnienia, a w tym zakresie pozostają niedające się usunąć wątpliwości co do stanu faktycznego, organ rozstrzyga je na korzyść przedsiębiorcy.
Jeśli wobec przedsiębiorcy prowadzone jest postępowanie administracyjne, to organ prowadzący je powinien kierować się zaufaniem do przedsiębiorcy z założeniem, że działa on na podstawie przepisów prawa, uczciwie i z poszanowaniem dobrych obyczajów. W przypadku kiedy organ ma zamiar wydania decyzji, która będzie tworzyć wobec przedsiębiorcy obowiązek bądź ograniczenie lub odebranie uprawnień, a będzie miał on wątpliwości przy podejmowaniu decyzji co do stanu faktycznego w sprawie, organ ma obowiązek rozstrzygać niniejsze wątpliwości na korzyść przedsiębiorcy.
Art. 11 – Jeżeli przedmiotem postępowania przed organem jest nałożenie na przedsiębiorcę obowiązku bądź ograniczenie lub odebranie uprawnienia, a w sprawie pozostają wątpliwości co do treści normy prawnej, wątpliwości te są rozstrzygane na korzyść przedsiębiorcy, chyba że sprzeciwiają się temu sporne interesy stron albo interesy osób trzecich, na które wynik postępowania ma bezpośredni wpływ.
Tak samo, jak w przypadku powzięcia wątpliwości co do stanu faktycznego, tak samo organ wydający decyzje musi kierować się zasadą przyjaznej interpretacji na korzyść przedsiębiorcy, w przypadku wątpliwości co do treści normy prawnej. Wyjątkiem od niniejszej zasady jest sytuacja, gdy sprzeciwiają się takiemu działaniu sporne interesy stron albo interesy osób trzecich, na które ostateczna decyzja organu miałaby wpływ.
Art. 12 – Organ prowadzi postępowanie w sposób budzący zaufanie przedsiębiorców do władzy publicznej, kierując się zasadami proporcjonalności, bezstronności i równego traktowania.
Niniejszy przepis ma na celu działanie organu, które będzie budzić zaufanie przedsiębiorcy do niego, a samo działanie organu wobec przedsiębiorcy powinno być proporcjonalne, bezstronne i równe, co dodatkowo będzie wzmacniać powyższe zaufanie.
Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców
Art. 16 – Na straży praw mikroprzedsiębiorców oraz małych i średnich przedsiębiorców stoi Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców.
Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców stoi na straży dobra nich samych, jest to organ państwowy, który działa na rzecz przedsiębiorców, wspiera w trakcie postępowań przeciwko organom państwa i sam stara wpływać się na rynek, w którym funkcjonują przedsiębiorcy. Jeśli więc przedsiębiorca ma problemu w danym postępowaniu, ma możliwość zwrócenia się do Rzecznika MiŚP z prośbą o zajęcie stanowiska w sprawie, które zazwyczaj powinno działać na korzyść przedsiębiorcy.
