Co jest korzystniejsze – gwarancja czy rękojmia? Czym się różnią te drogi reklamacji? Na czym polegają nowości w przepisach chroniących konsumentów? Sprawdzamy jak reklamować wadliwe towary. Przeczytaj nasz artykuł i przekonaj się sam.
Spis treści
Reklamacja z tytułu rękojmi a gwarancji – podstawa prawna
Prawa konsumenta dotyczące reklamacji zmieniły się 1 stycznia 2023 roku (Ustawa z dnia 4 listopada 2022 r. o zmianie Ustawy o prawach konsumenta, ustawy – Kodeks cywilny oraz ustawy – Prawo prywatne międzynarodowe, Dz.U.2022.2337).
Teraz zasady korzystania z rękojmi i gwarancji zależą od daty zakupu towaru lub usługi. Konsumenci, którzy dokonali zakupu przed 1 stycznia, składają reklamację według starych zasad, po tej dacie, według nowych regulacji.
Czym jest rękojmia?
Rękojmia to jedne z dwóch sposobów – obok gwarancji – który można zastosować, składając reklamację towaru kupionego przed 1 stycznia 2023 roku. Art. 555 Kodeksu cywilnego stanowi, że sprzedawca jest odpowiedzialny względem kupującego, jeżeli rzecz sprzedana ma wadę (rękojmia).
W przypadku rękojmi konsument składa reklamację do sprzedawcy. To on odpowiada za wady towaru, czyli niezgodność produktu z umową. Reklamując w ten sposób towar, wskazuje się ujawnioną wadę fizyczną lub wadę prawną zakupionego przedmiotu.
Na podstawie rękojmi można złożyć reklamację w ciągu 2 lat lub 5 lat w przypadku nieruchomości.
Jak skorzystać z rękojmi?
Najlepiej zrobić to na piśmie, wskazując wady towaru i przedstawiając swoje żądania.
W ramach rękojmi można żądać od sprzedawcy:
- wymiany towaru na nowy,
- naprawy towaru,
- obniżenia ceny,
- odstąpienia od umowy i zwrotu pieniędzy w przypadku istotnej wady towaru.
Sprzedawca ma 14 dni na odpowiedź na reklamację. Brak odpowiedzi w terminie oznacza, że uznał reklamację.
W ramach rękojmi sprzedawca może naprawić/wymienić towar, jeżeli wymiana/naprawa byłaby niemożliwa lub zbyt kosztowna. Nie może natomiast odmówić obniżenia ceny lub prawa do odstąpienia od umowy, jeżeli jest to kolejna reklamacja dotycząca tego samego towaru.
Rękojmia – nowe zasady. Niezgodność towaru z umowąJeżeli kupiliśmy towar po 1 stycznia, to reklamację z tytułu rękojmi zastąpiła reklamacji z tytułu niezgodności towaru z umową. Co to oznacza?
Kupujący może z tytułu niezgodności towaru z umową wysuwać roszczenia:
- naprawy towaru,
- wymiany towaru.
Jeżeli wada jest istotna – konsument nie może korzystać z towaru zgodnie z przeznaczeniem i celem – możliwe jest:
- obniżenie ceny,
- odstąpienie od umowy i zwrot pieniędzy.
Sprzedawca nadal ma 14 dni na ustosunkowanie się do reklamacji. Może ją uznać lub odmówić doprowadzenia towaru do zgodności z umową jeżeli naprawa/wymiana są niemożliwe, lub nadmiernie kosztowne. W takiej sytuacji powinien zaproponować inne rozwiązanie.
Warto pamiętać, że to przedsiębiorca ponosi koszty odbioru towaru, naprawy, wymiany oraz opłat za przesyłkę.
Czym jest gwarancja?
Gwarancja to dobrowolne oświadczenie sprzedawcy, producenta, dystrybutora, importera dotyczące jakości towaru (art. 577 Kodeksu cywilnego).
Gwarancja wskazuje, jakie są obowiązki gwaranta i co może zrobić kupujący, jeżeli nabyty produkt nie ma właściwości określonych w oświadczeniu gwarancyjnym. Zazwyczaj będzie to zwrot pieniędzy, wymiana lub naprawa rzeczy, lub zapewnienie innej usługi. Kupujący otrzymuje dokument gwarancyjny wraz z zakupionym przedmiotem.
W gwarancji powinny znaleźć się następujące informacje:
- nazwa i adres gwaranta,
- opis procedury, której uprawniony ma przestrzegać, aby móc skorzystać z gwarancji,
- wskazanie rzeczy, których dotyczy gwarancja,
- warunki gwarancji w tym czas jej trwania.
Po zmianie przepisów 1 stycznia 2023 roku (rękojmię zastąpiła niezgodność towaru z umową) kupujący nadal może korzystać z gwarancji.
Główne różnice między rękojmią a gwarancją
Sprawdźmy, na czym polega różnica między gwarancją a rękojmią. To dwie drogi dochodzenia swoich praw, jeżeli zakupiony towar jest niezgodny z umową.Cechy rękojmi i gwarancji oraz wynikające z nich różnice zebraliśmy w poniższej tabelce.
| rękojmia/reklamacja z tytułu niezgodności towaru z umową | gwarancja | |
| formuła reklamacji | obowiązkowa | dobrowolna |
| kto jest odpowiedzialny za rozpatrzenie | sprzedawca | gwarant (sprzedawca, producent, dystrybutor, importer) |
| możliwość odmowy przyjęcia reklamacji | nie | tak |
| czego może żądać konsument | naprawy, wymiany lub zwrotu całości/części pieniędzy (obniżenia ceny lub odstąpienia od umowy)* | usunięcia wady fizycznej rzeczy lub dostarczenia rzeczy wolnej od wad |
| termin na złożenie reklamacji | rękojmia – 2 lata lub 5 lat w przypadku nieruchomości
niezgodność towaru z umową – 6 lat |
termin gwarancji może być określony oświadczeniu gwarancyjnym
2 lata jeśli nie został określony |
| termin realizacji reklamacji | odpowiedź w terminie 14 dni od otrzymania reklamacji, naprawa „w rozsądnym czasie” | określony w oświadczeniu gwarancyjnym, a gdy go nie określono – niezwłocznie (nie później niż w terminie 14 dni) |
| koszty | konsument nie ponosi żadnych kosztów związanych z reklamacją towaru niezgodnego z umową | konsument dostarcza wadliwy towar na koszt gwaranta |
| umocowanie prawne | art. 43d i 43e ustawy o prawach konsumenta | art. 577-581 Kodeksu cywilnego |
* szczegóły różnią się w zależności od tego czy reklamacja odbywa się w formie rękojmi (towary kupione przed 1 stycznia 2023 r.) lub z tytuł niezgodności towaru z umową (zakup po 1 stycznia 2023 r.) – różnice opisujemy wyżej
Rękojmia a gwarancja – które wybrać?
Kiedy rękojmia, a kiedy gwarancja? Wszystko zależy od oceny konkretnej sytuacji i treści gwarancji.
Z zasady reklamacja z tytułu niezgodności towaru z umową jest korzystniejsza dla kupującego, bo jest uregulowana w ustawie o prawach konsumenta. W przypadku gwarancji zasady ustala sam gwarant.
Warto pamiętać, że konsument może skorzystać z tytułu rękojmi i gwarancji jakości niezależnie. Jeżeli np. sprzedawca nie uznał wniosku o gwarancję, to kupujący może zareklamować towar z tytułu rękojmi lub niezgodności towaru z umową.
To nie wszystko. Nabywca może żądać uwzględnienia reklamacji nawet po tym, gdy towar został wymieniony lub naprawiony w ramach wcześniejszej gwarancji.
Gwarancja przydaje się po upływie terminu odpowiedzialności sprzedawcy wynikającej z przepisów o niezgodności towaru z umową.
Gwarancja a rękojmia – podsumowanie
Gwarancja i rękojmia to alternatywne możliwości postępowania w przypadku zakupienia wadliwego produktu. Podczas gdy gwarancja to zapewnienie producenta, rękojmia jest instytucją ustawową. Reklamacja z tytułu gwarancji odbywa się na zasadach ustalonych przez samego gwaranta. Natomiast odpowiedzialność sprzedawcy z tytułu rękojmi wynika z przepisów Kodeksu cywilnego oraz Ustawy o prawach konsumenta.
Przeczytaj więcej w kategorii prawo gospodarcze.
