Kto płaci ZUS? Ile wynoszą składki ZUS?

Składki ZUS to dwa słowa znienawidzone przez większość przedsiębiorców. Przymusowa „danina”, czy szansa na emeryturę? Niezależnie od tego, jakie mamy zdanie na temat składek ZUS, dobrze jest wiedzieć, jak działa ZUS i na co przeznacza się pieniądze, które przedsiębiorcy odprowadzają co miesiąc.

Jak działa ZUS?

ZUS, czyli Zakład Ubezpieczeń Społecznych, to państwowy ubezpieczyciel. Instytucja zajmuje się naliczaniem składek i wypłacaniem świadczeń z ubezpieczeń społecznych. ZUS przede wszystkim kojarzony jest z wypłatą emerytur i rent, a także odszkodowań za wypadki przy pracy.

Każdy, kto jest ubezpieczony w ZUS i opłaca ubezpieczenia społeczne, finansuje tym samym emerytury, renty czy inne świadczenia.

Rodzaje składek ZUS

W tym materiale zajmiemy się składkami ZUS z perspektywy przedsiębiorcy. Każda składka do ZUS dzielona jest na określone cele. Mamy ubezpieczenia społeczne, na które składają się:

• ubezpieczenie emerytalne,
• ubezpieczenie rentowe,
• ubezpieczenie chorobowe,
• ubezpieczenie wypadkowe.

Oprócz tego w ramach składki ZUS odprowadza się też: 

• składkę zdrowotną, która przekazywana jest do Narodowego Funduszu Zdrowia; 
• składkę na Fundusz Pracy, która stanowi budżet urzędów pracy;
• składka na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych. 

Oczywiście nie oznacza, że każdy przedsiębiorca płaci na te wszystkie instytucje. Podczas prowadzenia działalności gospodarczej, na pewno część składki ZUS będzie przekazana na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, wypadkowe i chorobowe. Osoba, która pracuje na etacie, nie musi płacić ZUS w ramach ubezpieczenia społecznego.

Ile wynosi ubezpieczenie emerytalne?

Jak już wspomnieliśmy, w skład ubezpieczenia społecznego wchodzi składka emerytalna. Jej wysokość to 19,52% podstawy wymiaru. Podstawa wymiaru to w największym uproszczeniu przychód. W przypadku przedsiębiorcy podstawa wymiaru zależy od prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia za pracę na dany rok. Podstawa wymiaru to 60% tej kwoty.

Ubezpieczenie rentowe

Ubezpieczenie rentowe jest również obowiązkowe. Wysokość składki to 8% podstawy wymiaru

Warto pamiętać, że zarówno składki na ubezpieczenie emerytalne, jak i rentowe nie są środkami „zbieranymi na twoją przyszłą emeryturę”. Pieniądze te nie są odkładane w żaden sposób na twoje konto. 

System emerytalny w Polsce to tzw. system partycypacyjny, który zakłada, że pracujący dziś „utrzymują” obecnych emerytów i rencistów. Znaczy to, że wszystkie składki, które płacisz do ZUS-u, są przekazywane od razu na konta dzisiejszych emerytów i rencistów.

Mamy jeszcze ubezpieczenie wypadkowe. Jest ono obowiązkowe, a składka na ten cel to 1,8% podstawy wymiaru. Finansuje się z niej odszkodowania za wypadki przy pracy.

Wśród składek ZUS jest jeszcze ta na ubezpieczenie chorobowe. Dzięki niej „składa” się pula na zasiłki chorobowe lub macierzyńskie. Ta składka nie jest obowiązkowa.

Ubezpieczenie zdrowotne

Jedno z najbardziej „kontrowersyjnych” ubezpieczeń to ubezpieczenie zdrowotne. Kontrowersje związane są przede wszystkim z tym, że jej wysokość zależy od sposobu opodatkowania. W przypadku rozliczania podatku na zasadach ogólnych składka ta to 9% przychodu. 

Rozliczający się podatkiem liniowym płacą składkę zdrowotną w wysokości 4,9%, a „ryczałtowcy” zależnie od wysokości przychodu. I tak przy przychodzie do 60000 zł rocznie, składka zdrowotna wynosi 9% z wartości 60% przeciętnego wynagrodzenia. 

Przychód od 60 000 zł do 300 000 zł rocznie to konieczność opłacenia składki zdrowotnej w wysokości 9% od 100% przeciętnego wynagrodzenia. Jeśli przychód jest wyższy niż 300 000 zł, to płacimy 9% od 180% przeciętnego wynagrodzenia.

Ile wynoszą składki ZUS?

Składki ZUS – zasady ogólne

Składki ZUS dla przedsiębiorców (składki pełne)

Składki ZUS dla przedsiębiorców (składki preferencyjne lipiec-grudzień 2023)

Składki ZUS podatek liniowy

Składki ZUS dla przedsiębiorców (podatek liniowy)

Składki ZUS dla przedsiębiorców (składki preferencyjne lipiec-grudzień 2023)

Składki ZUS ryczałt

Kto nie płaci składek ZUS?

Przedsiębiorcy muszą opłacać składki ZUS obowiązkowo. Z wszelkich składek zwolnione są umowy o dzieło. Dotyczy to jednak niewielkiej grupy osób. To głównie dziennikarze, artyści czy przedstawiciele wolnych zawodów. Zawsze jednak praca, którą wykonują mus mieć znamiona dzieła. Oznacza to, że musi być niepowtarzalna i unikalna.

Z obowiązku opłacania składek ZUS zwolnieni są także studenci.

Termin opłacania składek ZUS

Istnieją trzy terminy opłacania składek ZUS. I tak:

• do 5. dnia następnego miesiąca – płacą jednostki i zakłady budżetowe;
• do 15. dnia następnego miesiąca – płatnicy posiadający osobowość prawną, dotyczy to m.in. spółek akcyjnych, spółek z o.o., spółdzielni, stowarzyszeń i fundacji;
• do 20. dnia następnego miesiąca – pozostali płatnicy.

Jeśli nie zapłacimy w terminie (spóźnimy się nawet jeden dzień), możemy stracić prawo do ubezpieczenia.