Czy pracodawca może odmówić urlopu na żądanie? Czy zawsze musi takiego urlopu udzielić? Przeczytaj i sprawdź, co musisz wiedzieć o urlopie na żądanie.
Umowa o pracę wyróżnia się tym spośród innych umów związanych z otrzymywaniem wynagrodzenia, że daje ona prawo do urlopu. Może to być urlop wypoczynkowy, okolicznościowy, czy na żądanie. Czy można odmówić urlopu?
Ile dni urlopu na żądanie przysługuje?
Pracownik zatrudniony na umowę o pracę ma prawo do urlopu. W przypadku urlopu wypoczynkowego najczęściej jest tak, że z urlopu takiego pracownik korzysta, zgłaszając go z dużym wyprzedzeniem.
CZYTAJ TAKŻE: Plan urlopów – czy jest obowiązkowy i jak go stworzyć?
W wielu firmach tworzy się nawet plan urlopów. Dzięki temu można ustawić pracę w taki sposób, żeby urlopy nie przeszkadzały w funkcjonowaniu firmy. Trzeba jednak wiedzieć, że nawet jeśli urlop wypoczynkowy jest wpisany do planu urlopowego, nie znaczy, że pracownik może z niego skorzystać.
Zawsze musi o niego zawnioskować do pracodawcy, a ten może, ale nie musi wyrazić na ten urlop zgody w danym terminie. Przedsiębiorca musi jednak wiedzieć, że pracownik musi otrzymać możliwość wykorzystania urlopu wypoczynkowego.
Każdy z pracowników ma też do dyspozycji 4 dni urlopu na żądanie. Główna zasada zakłada, że pracodawca musi dać dni wolne pracownikowi. Nie inaczej jest w przypadku urlopu na żądanie. „Kłopotliwym” elementem tego urlopu jest fakt, że pracownik może zgłosić chęć otrzymania takiego urlopu nawet w dzień jego rozpoczęcia.
Mówiąc wprost, może on zgłosić go nawet tego samego dnia, w którym pracownik potrzebuje wolny dzień. Można to zrobić pisemnie, telefoniczne albo osobiście. Zastanawiające jest czy w przypadku takiej nagłej nieobecności pracownika, pracodawca ma prawo odmówić?
Ile wcześniej trzeba zgłosić urlop na żądanie?
Termin zgłoszenia urlopu na żądanie zależy od przepisów i polityki firmy. Zazwyczaj jednak pracownik powinien zgłosić urlop na żądanie z odpowiednim wyprzedzeniem, aby pracodawca miał wystarczająco czasu na zorganizowanie pracy w czasie nieobecności pracownika.
Zgodnie z Kodeksem pracy w Polsce, pracodawca może udzielić pracownikowi urlopu na żądanie na wniosek pracownika, a termin jego udzielenia powinien być uzgodniony z pracownikiem. Zwykle zaleca się, aby pracownik zgłaszał urlop na żądanie z kilkudniowym wyprzedzeniem, ale najlepiej jest sprawdzić wewnętrzne przepisy swojej firmy lub porozmawiać z przełożonym w celu ustalenia konkretnych wymagań.
Jak udokumentować urlop na żądanie?
Urlop na żądanie zwykle nie wymaga szczególnego dokumentowania, jednakże warto pamiętać, że pracownik powinien poinformować swojego przełożonego o chęci skorzystania z urlopu na żądanie. Zaleca się, aby zgłoszenie takiego urlopu odbyło się w formie pisemnej, np. za pomocą e-maila lub formularza zgłoszeniowego.
W przypadku gdy pracodawca wymaga dokładniejszego dokumentowania, np. w celu potwierdzenia przebiegu pracy w czasie nieobecności pracownika, warto zapisać informacje o dacie i godzinie skorzystania z urlopu na żądanie, a także, na czym dokładnie polegała praca wykonywana w czasie, gdy pracownik był nieobecny.
W każdym przypadku warto zachować kopię dokumentacji dotyczącej urlopu na żądanie, na wypadek ewentualnych nieporozumień lub pytań pracodawcy w przyszłości.
Odmowa urlopu na żądanie
Urlop na żądanie zalicza się do puli urlopu wypoczynkowego. Jeśli więc pracownik wykorzystał wszystkie dni wolne w ramach urlopu wypoczynkowego, to pracodawca może nie wyrazić zgody na urlop na żądanie z prostego powodu: pracownik nie ma już dni wolnych go wykorzystania.
CZYTAJ TAKŻE: Zmiany w prawie pracy 2023 – lista najważniejszych regulacji
Drugą sytuacją, która pozwala nie zgodzić się na udzielenie pracownikowi urlopu na żądanie, jest to, że pracownik nie nabył jeszcze prawa do urlopu. Może się tak zdarzyć na przykład u młodego pracownika. Warto wspomnieć jeszcze jeden przypadek. Jeśli pracownik zmienił w czasie roku pracodawcę i u poprzedniego wykorzystał pulę czterech dni urlopu na żądanie, to nie może ich już wykorzystać w drugim dniu.
Kiedy przedsiębiorca może nie udzielić urlopu
Na początku materiału sygnalizowaliśmy problem z urlopem na żądanie, który może spowodować spore perturbacje w firmie. Wszystko dlatego, że nie da się go zaplanować z wyprzedzeniem, a nieobecność pracownika zgłaszana w dniu, gdy faktycznie nie będzie go w pracy, będzie naprawdę sporym problemem.
Ustawodawca przewidział skutki takiej sytuacji i dał pracodawcy możliwość odmówienia urlopu na żądanie, jeśli w firmie wcześniej nastąpiła nieprzewidziana sytuacja lub też, gdy zagrożone jest mienie firmowe.
Mamy z takimi przypadkami do czynienia choćby w sezonie chorobowym lub urlopowym. Nie dość, że trudno zgrać wtedy grafik, to nagła nieobecność kolejnego pracownika mogłaby zagrozić ciągłości pracy.
W takiej sytuacji pracodawca może odmówić takiego urlopu. Jeśli pracownik takiej decyzji nie uszanuje, to można uznać, że narusza obowiązki pracownicze. Mało tego. Pracownik, który chce skorzystać z urlopu na żądanie, musi zawsze powiadomić o tym pracodawcę.
Jeśli po prostu do pracy nie przyjdzie, twierdząc, że korzysta z urlopu na żądanie, to można to potraktować właśnie jako naruszenie obowiązków.
CZYTAJ TAKŻE: Urlop wypoczynkowy. Kiedy można go udzielić?
Jeśli nie istnieją przesłanki, które wskazują, na zagrożenia działalności firmy, pracownik po zgłoszeniu chęci skorzystania z urlopu na żądanie, ma prawo go otrzymać. Gdy pracodawca bezpodstawnie odmówił, pracodawcy grozi kara.
Urlop na żądanie nie przechodzi na kolejny rok kalendarzowy. Jeśli więc pracownik go nie wykorzysta w danym roku, w kolejnym wciąż będzie miał 4 dni urlopu na żądanie. I nie ma tu znacznie ile dni urlopu wypoczynkowego akurat ma do wykorzystania.
Kiedy urlop na żądanie jest bezpodstawny?
Urlop na żądanie może być uznany za bezpodstawny w sytuacji, gdy pracownik zwraca się o niego w sposób, który narusza wewnętrzne przepisy firmy lub nie uzasadnia potrzeby skorzystania z niego.
Jeśli pracownik składa wniosek o urlop na żądanie zbyt często lub w sposób, który uniemożliwia pracodawcy zapewnienie ciągłości pracy, może to zostać uznane za nadużycie prawa do urlopu na żądanie. W takiej sytuacji pracodawca ma prawo zwrócić uwagę pracownikowi lub podjąć dalsze kroki w celu zapobieżenia nadużyciom.
Ponadto pracownik nie ma prawa skorzystania z urlopu na żądanie w sytuacji, gdy narusza to interesy pracodawcy lub może zagrażać bezpieczeństwu i zdrowiu pracowników, lub środowiska pracy.
W każdym przypadku pracodawca powinien postępować zgodnie z wewnętrznymi przepisami firmy oraz obowiązującymi przepisami prawa w zakresie udzielania urlopu na żądanie, a pracownik powinien przestrzegać tych wymagań i korzystać z urlopu na żądanie w sposób odpowiedzialny i uzasadniony.
