Jakie zmiany w Kodeksie pracy nastąpiły w 2023 roku?

Trwałe uregulowanie pracy zdalnej, dodatkowe dni wolne oraz badanie trzeźwości pracowników – to tylko niektóre zmiany w Kodeksie pracy, weszły w życie w 2023 roku. Poznaj je i dostosuj się do przepisów. 

Najważniejsze zmiany w Kodeksie pracy 2023


Kluczowe zmiany w Kodeksie pracy (Dz. U. 2023 poz. 641), które weszły w życiu w 2023 roku – m.in. 26 kwietnia – dotyczą:

  • dodatkowych dni wolnego (urlop opiekuńczy i wolne z tytułu działania siły wyższej);
  • uregulowania zasad pracy zdalnej;
  • zmian w zakresie umowy o pracę na okres próbny i czas określony;
  • oraz m.in. umożliwienia pracownikom pracy w innych firmach, oraz wnioskowanie o zmianę warunków pracy.

Co się zmieniło w urlopach 2023?

7 dodatkowych dni wolnego, to jedna z ważniejszych zmian w Kodeksie pracy. Jest zgodna z unijną dyrektywą 2019/1158 w sprawie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym (tzw. dyrektywa work-life balance). Na czym polega nowość?

Pracownikowi przysługuje:

  • bezpłatny urlop opiekuńczy – do 5 dni w roku kalendarzowym.

Urlop opiekuńczy przysługuje w celu zapewnienia osobistej opieki lub wsparcia osobie będącej członkiem rodziny (dziecko, małżonek, rodzice) lub zamieszkującej w tym samym gospodarstwie domowym, która wymaga znacznej opieki lub wsparcia z poważnych względów medycznych. 

Uwaga! Urlopu opiekuńczego nie można wziąć na siebie.

Pracodawca nie może odmówić przyznania tego urlopu. Wniosek składany pisemnie, także w formie elektronicznej, przynajmniej dzień wcześniej (art. 173).

  • wolne z tytułu działania siły wyższej w pilnych sprawach rodzinnych – 2 dni lub 16 godzin w roku kalendarzowym. 

Wolne będzie przysługiwało z zachowaniem prawa do 50 proc. wynagrodzenia. Powodem wzięcia wolnego może być choroba lub wypadek, jeżeli jest niezbędna natychmiastowa obecność pracownika. Pracodawca nie może odmówić przyznania tych wolnych dni/godzin. Wniosek składany jest ustnie lub pisemnie, nawet w dniu, w którym doszło do tej sytuacji (art. 148).

Praca zdalna w Kodeksie pracy

Jedna z najbardziej oczekiwanych zmian w przepisach dotyczy trwałego uregulowania zasad pracy zdalnej (art. 67). 

Zgodnie z nowelizacją, praca zdalna polega na wykonywaniu pracy całkowicie lub częściowo w miejscu wskazanym przez pracownika (w tym pod adresem zamieszkania pracownika) i każdorazowo uzgodnionym z pracodawcą. Możliwa jest praca zdalna całkowita, jak i hybrydowa (w domu i w zakładzie pracy).

Oto kluczowe postanowienia:

  • pracę zdalną można uzgodnić przy zawieraniu umowy o pracę lub w trakcie zatrudnienia;
  • pracodawca nie może odmówić pracy zdalnej m.in. pracownicom w ciąży, pracownikom wychowującym dziecko do ukończenia 4 lat życia oraz sprawującym opiekę nad innym członkiem najbliższej rodziny lub inną osobą pozostającą we wspólnym gospodarstwie domowym, posiadającymi orzeczenie o niepełnosprawności albo orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności;
  • pracodawca może polecić pracownikowi pracę zdalną w przypadku obowiązywania stanu nadzwyczajnego, stanu epidemii lub stanu zagrożenia epidemicznego oraz w 3 miesiące po ich odwołaniu, oraz z powodu działania siły wyższej, np. po pożarze w siedzibie firmy;
  • pracownikowi przysługuje ekwiwalent pieniężny za użycie własnych urządzeń jeżeli pracodawca nie zapewnił materiałów i narzędzi potrzebnych do pracy zdalnej,
  • możliwa jest praca zdalna okazjonalna – 24 dni w roku kalendarzowym (pracodawca może jej odmówić).

Ile dni opieki w 2023 roku?

16 godzin lub 2 dni w ciągu roku kalendarzowego – tyle przysługuje pracownikowi wychowującemu przynajmniej jedno dziecko w wieku do 14 lat (art. 188).

Pracownik składa wniosek o zwolnienie z pracy w formie papierowej lub elektronicznej. Nie musi informować pracodawcy o powodach jego wzięcia. Zachowuje też prawo do 100 proc. wynagrodzenia. Rodzice muszą ustalić, kto z nich będzie korzystał z opieki.

Warto pamiętać, że godziny lub dni przeznaczone na opiekę nad dzieckiem trzeba wykorzystać w danym roku kalendarzowym.

Umowy o pracę

Zmiany objęły również szczegóły zawierania umowy o pracę, należy w niej podać m.in.:

  • adres siedziby pracodawcy lub adres miejsca zamieszkania (w przypadku osoby fizycznej nieposiadającej siedziby) oraz podać miejsca lub miejsc wykonywania pracy (art. 29);
  • czas trwania lub dzień zakończenia umowy o pracę na okres próbny;
  • okres, na który strony mają zamiar zawrzeć umowę o pracę na czas określony po wygaśnięciu umowy na czas próbny w przypadku, gdy umowa o pracę na czas określony ma być zawarta na okres krótszy niż 12 miesięcy. Taka umowa może być przedłużona o maksymalnie 1 miesiąc, jeżeli uzasadnia to rodzaj pracy, umowa o pracę na okres próbny zawierana jest na okres nie dłuższy niż 3 miesiące (art. 25);
  • czas trwania lub dzień zakończenia umowy o pracę na czas określony. Łączny czas maksymalnie 3 umów nie może przekraczać 33 miesięcy (art. 25),

Pozostałe zmiany w Kodeksie pracy

Wymienione wyżej zmiany nie wyczerpują listy nowości w prawie pracy. Oto inne ważne zmiany w Kodeksie pracy:

  • pracodawca nie może zabronić pracownikowi pracy w innej firmie, bez względu na jej formę (etat, umowa zlecenie, umowa o dzieło), wyjątkiem jest zawarcie umowy o zakazie konkurencji lub zakaz wynikający z innych przepisów (art. 26);
  • pracownik zatrudniony co najmniej przez 6 miesięcy, może raz w roku wystąpić z wnioskiem o zmianę warunków zatrudnienia (art. 29);
  • pracownikowi przysługują dodatkowe przerwy w pracy – co najmniej 15-minutowa po ponad 9 godzinach pracy oraz kolejna przerwa co najmniej 15-minutowa po czasie pracy dłuższym niż 16 godzin (dobowy wymiar pracy, art. 134);
  • pracodawca może skontrolować trzeźwość pracownika jeżeli jest to niezbędne do zapewnienia ochrony życia i zdrowia pracowników lub innych osób, lub ochrony mienia (art. 22 1c);
  • pracownika wychowującego dziecko do ukończenia przez nie 8 roku życia nie wolno bez jego zgody zatrudniać w godzinach nadliczbowych, w porze nocnej, w przerywanym systemie czasu pracy oraz delegować poza stałe miejsce pracy (art. 178)

Czytaj również

Najchętniej czytane

Nierejestrowana działalność gospodarcza. Jak zarabiać bez rejestracji?

Firma na próbę, zarabianie bez firmy. Choć nierejestrowana działalność gospodarcza ma różne oblicza, pozostaje dobrym sposobem na przetestowanie pomysłu na biznes. Na czym dokładnie...

Kolejny wzrost płacy minimalnej w 2023 roku. Ile wyniesie najniższa krajowa w lipcu?

Ile wynosi płaca minimalna w Polsce w 2023 roku? O ile jest wyższa w porównaniu z 2022 rokiem? Jaka będzie podwyżka najniższej krajowej w...

Jak wygląda przejście w etatu na B2B? O czym trzeba pamiętać, szykując się na taką zmianę?

Przejście z etatu na B2B wybierają zwykle osoby bardzo dobrze zarabiające. To przede wszystkim chęć optymalizacji podatkowej i większej swobody w pracy. Wysokiej klasy specjaliści,...
Mała Księgowość

Najnowsze

Ile kosztuje podpis elektroniczny? Kwalifikowany podpis elektroniczny na polskim rynku

Ile kosztuje podpis elektroniczny? Na to pytanie odpowiedzi szuka coraz więcej osób, jako że usługi zaufania stają się coraz bardziej powszechne. Nic dziwnego, korzystanie...

Jak przebiega kontrola ZUS L4? Kiedy można się spodziewać kontroli prawidłowości wykorzystania zwolnienia lekarskiego?

Pracodawca może podejrzewać, że jego pracownik, który poszedł na „chorobowe”, w rzeczywistości ma się dobrze, a nawet wykonuje dodatkową pracę zarobkową. Zawiadomi ZUS, a...

Podpis elektroniczny PDF. Jak podpisać dokument PDF e-podpisem?

Podpis elektroniczny to narzędzie, które zrewolucjonizowało świat administracji i biznesu. Pozwala ono na w pełni zdalny obieg dokumentów, co znacznie usprawnia i ułatwia ten...

Chcesz być na bieżąco z najnowszymi wiadomościami?

Wpisz tylko swój email, a będziemy w kontakcie. To takie proste!