Redukcja emisji gazów cieplarnianych stała się obecnie jednym z głównych celów rządów, organizacji pozarządowych oraz przedstawicieli przemysłu i biznesu. W zrozumieniu problemu kluczowe znaczenie ma pojęcie śladu węglowego. Czym jest ślad węglowy, jak go obliczyć i jak uczynić z niego czynnik w budowaniu przewagi konkurencyjnej?
Spis treści
Czym jest ślad węglowy?
Zmiany klimatyczne sprawiły, że rządy, organizacje pozarządowe oraz przedsiębiorcy zaczęli zwracać uwagę na ochronę środowiska naturalnego. Szczególnie zwracamy uwagę na zagadnienia z zakresu minimalizacji emisji gazów cieplarnianych.
Tu pojawia się pojęcie „ślad węglowy”, który obecnie stanowi miernik całkowitej emisji tych gazów podczas pełnego cyklu funkcjonowania przedsiębiorstwa, czy życia produktu. Dzięki temu możliwe jest obliczenie wpływu danego produktu lub podmiotu na środowisko oraz prognozowanie dalszych skutków zmian klimatycznych.
Metodologia obliczania śladu węglowego
Ślad węglowy oraz ślad wodny stanowią elementy śladu środowiskowego, nazywanego również „ekologicznym”. Mierniki te pozwalają na analizowanie zapotrzebowania ludzi na zasoby naturalne oraz porównywanie ludzkiej konsumpcji tych zasobów do ziemskich zdolności regeneracyjnych.
Ślad środowiskowy definiuje się jako szacowaną liczbę hektarów powierzchni lądów i morza, która jest potrzebna, aby zrekompensować zasoby zużywane na konsumpcję i absorpcję odpadów. Ślad ten wyraża się w globalnych hektarach (gha) na osobę.
Jak obliczyć ślad węglowy organizacji?
Ślad węglowy to jednostka miary całkowitej emisji gazów cieplarnianych podczas pełnego cyklu życia produktu lub całego przedsiębiorstwa. Wyniki podaje się w postaci ekwiwalentu dwutlenku węgla na jednostkę funkcjonalną produktu/przedsiębiorstwa (CO^2e/jedn.funkcjon.).
Zgodność z regulacjami
Najpopularniejszą metodą obliczania śladu węglowego w Polsce jest specyfikacja PAS 2050 (Publicly Available Specification 2050) opracowana przez British Standards Institute (BSI). Specyfikacja opiera się na normach ISO 14040 (Zarządzanie środowiskowe; Ocena cyklu życia; Zasady i struktura) oraz ISO 14044 (Zarządzanie środowiskowe; Ocena cyklu życia; Wymagania i Wytyczne).
Nowszą, dokładniejszą i coraz popularniejszą metodą jest norma ISO 14067:2013 opracowana w 2013 roku przez Międzynarodową Organizację Normalizacyjną ISO (International Organization for Standardization).
Warto wiedzieć, że na rynku występują również inne metodyki branżowe oparte na standardach międzynarodowych i dostosowane do konkretnych gałęzi gospodarki. Są one narzucane przedsiębiorstwom z góry.
Ślad węglowy – dlaczego jest istotny w budowaniu przewagi konkurencyjnej?
Przedsiębiorcy już dawno odkryli, że ślad węglowy może stanowić istotny element ich przewagi konkurencyjnej. Obecnie stanowi on jedno z kryteriów mierzących konkurencyjność konkretnych produktów czy całych przedsiębiorstw. Wśród pozostałych kryteriów wymienia się cenę i jakość. Dzieje się tak, ponieważ społeczeństwo coraz szerzej i lepiej rozumie problem zmian klimatycznych i konieczność ich zatrzymania.
Raportowanie śladu węglowego
W 2024 roku wejdzie w życie Dyrektywa CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive) w sprawie sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju. Zgodnie z nią, obliczać i raportować swój ślad węglowy będą musiały organizacje:
- od 2024 roku – zatrudniające więcej niż 500 pracowników z sumą bilansową powyżej 20 mln EUR i/lub rocznym przychodem powyżej 40 mln EUR (jednostki podlegające pod dotychczasową dyrektywę NFRD);
- od 2025 r. – spełniające 2 z 3 kryteriów: zatrudnianie powyżej 250 pracowników, suma bilansowa większa niż 20 mln EUR, roczne przychody powyżej 40 mln EUR;
- od 2026 r. – małe i średnie przedsiębiorstwa notowane na rynku regulowanym, spełniające 2 z 3 kryteriów: zatrudniające powyżej 10 pracowników, suma bilansowa powyżej 350 tys. EUR, roczne przychody powyżej 700 tys. EUR;
- od 2027 r. – wybrane spółki z siedzibą poza UE, które na terenie UE osiągają obroty powyżej 150 mln EUR i posiadają na terenie UE jednostkę zależną lub oddział.
Finansowanie inwestycji zmniejszających emisję śladu węglowego
Inwestycje związane z ograniczeniem emitowanego śladu węglowego można finansować ze źródeł publicznych. Unia Europejska, Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Narodowy Fundusz Rozwoju oraz lokalne samorządy tworzą coraz to nowe programy dotacyjne sprzyjające poprawie efektywności energetycznej i ochronie środowiska naturalnego.
Obecnie można uzyskać dofinansowania między innymi na:
- modernizację linii produkcyjnych tak, aby zwiększyć ich efektywność energetyczną lub/i wydajność;
- wymianę posiadanych urządzeń i maszyn na te bardziej energooszczędne;
- instalację nowoczesnych systemów automatyki i zarządzania energią;
- rozwiązania pomagające wprowadzić w przedsiębiorstwach bardziej efektywne oświetlenie;
- wymianę kotłów i innych urządzeń grzewczych;
- instalację odnawialnych źródeł energii;
- projekty związane z ochroną środowiska, na przykład: recykling lub bioróżnorodność.
Podsumowując, ślad węglowy to jednostka miary emisji gazów cieplarnianych. Dzięki jej wprowadzeniu możliwe jest zmierzenie wpływu konkretnych produktów czy przedsiębiorstw na środowisko naturalne. Ostatnio ograniczanie śladu węglowego traktuje się, jako istotny czynnik przewagi konkurencyjnej.
