Co może zrobić człowiek, który ugrzązł w spirali długów i nie widzi szans na wyjście z tej sytuacji? Czuje presję wierzycieli, a zobowiązania rosną. Ratunkiem może być upadłość konsumencka. Jednak nie każdy może z niej skorzystać i nie jest ona lekiem na każdy dług. Wyjaśniamy, na czym polega upadłość konsumencka, ile kosztuje i co się z nią wiąże.
Spis treści
Czym jest upadłość konsumencka?
Upadłość konsumencka to specjalna procedura sądowa dla osób fizycznych (konsumentów) nieprowadzących działalności gospodarczej, która umożliwia dłużnikowi spłacenie zobowiązań i uniknięcie spirali długów. Z upadłości konsumenckiej korzystają niewypłacalne osoby prywatne, które nie są w stanie regulować swoich należności od przynajmniej 3 miesięcy lub ich zobowiązania przekraczają wartość majątku (od przynajmniej roku).
Procedurę rozpoczyna złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości do sądu rejonowego, także przez internet (poprzez Krajowy Rejestr Zadłużonych). Należy jednak pamiętać, że sąd nie ma obowiązku pozytywnie rozpatrzyć wniosek.
Upadłość konsumencka oznacza, że majątek dłużnika zostanie przeznaczony na spłatę wierzycieli i w efekcie skuteczne oddłużenie. Po likwidacji majątku sąd ustala ewentualny plan spłaty wierzycieli wraz z terminami (do 7 lat). Umorzenie zobowiązania możliwe jest tylko w wyjątkowych sytuacjach.
Upadłość konsumencka jest coraz bardziej popularna, tylko w trzecim kwartale 2023 roku ogłoszono ponad 5 tys. upadłości (dane Krajowego Rejestru Długów).
Ile kosztuje upadłość konsumencka?
Za złożenie wniosku o upadłość konsumencką do sądu należy zapłacić 30 zł. To nie wszystko. Dłużnik musi jeszcze pamiętać o opłaceniu przyszłych kosztów postępowania sądowego, a te zależą m.in. od długości trwania postępowania, liczby wierzycieli, wielkości majątku i czynności podejmowanych przez syndyka. Koszty mogą sięgnąć od 1/4 do czterokrotności przeciętnego wynagrodzenia (w 2024 roku wynosiło 8147,38 zł). Do tych wydatków należy również doliczyć koszty obsługi prawnej (w tym przygotowanie wniosku i reprezentacja dłużnika przed sądem).
Upadłość konsumencka bez rozprawy
Upadłość konsumencka jest możliwa bez rozprawy w sądzie. Po złożeniu wniosku do sądu i wydaniu postanowienia o upadłości syndyk likwiduje majątek dłużnika, ustala liczbę wierzycieli i kwotę wierzytelności. Sąd wydaje postanowienie kończące sprawę – po uwzględnieniu propozycji syndyka. Najczęściej stanie się to na posiedzeniu niejawnym. Rozprawa odbędzie się gdy sąd otrzyma wniosek o jej przeprowadzenie (od upadłego, syndyka lub wierzyciela).
Historie ludzi, którzy przeszli upadłość konsumencką
W sieci można znaleźć sporo historii osób, które z sukcesem przeszły upadłość lub właśnie rozpoczynają cały proces. Dzielą się swoimi doświadczeniami i wątpliwościami, szukają też porady.
Swoją historię upadłości opisał tomek001 (na forum https://upadlosckonsumencka.org). W serii wpisów przedstawiał krok po kroku cały proces, a tak zakończył:
„Ostateczne podsumowanie mojej upadłości.
- Maj 2021 wysłanie wniosku o upadłość
2. Czerwiec 2021 ogłoszenie upadłości przez Sąd
3. Czerwiec 2021 wizyta syndyka w domu
4. Czerwiec-wrzesień – licytacja majątku
5. Grudzień 2021 ostateczny plan podziału
6. Styczeń 2022 rozprawa o planie spłat
7. Luty 2022 prawomocność PSW (plan spłaty wierzycieli)
W masie upadłości zebrałem ok. 4000 zł, koszty postępowania około 7500 zł.
Plan spłat na 24 miesiące po 310 zł każda rata, pierwsze sześć rat na koszty postępowania, reszta dla wierzycieli. Koniec spłacania marzec 2024.
Długów, które zgłosiłem do syndyka to około 28 tys. złotych
Długi, które wierzyciele zgłosili to około 15 tys.
Na jedenastu wierzycieli zgłosiło się pięciu.
Osobiście nigdy nie wezmę więcej pożyczki czy kredytu, wolę jeść chleb z mlekiem niż żyć na łasce banku.
Życzę wszystkim powodzenia w wychodzeniu z zadłużenia. Nie żałuję decyzji o upadłości, długi nie były duże, ale same odsetki rocznie to było około 3 tys. złotych”.
Pod koniec 2023 roku – do spłaty pozostały mu cztery – raty, tomek001 tak spuentował: „Upadłość pozwala spłacić część zadłużenia i wyjść na prostą, by normalnie żyć, a nie tyrać tylko na lichwę i odsetki. Życzę wszystkim wyjścia na prostą, dziś jest to dość łatwe. Jak ktoś ma nawet lekkie pojęcie o prawie i pisaniu pism do sądów, to poradzi sobie bez żadnego pełnomocnika”.
CZYTAJ RÓWNIEŻ:
- Upadłość firmy. Kiedy upada firma?
- Upadłość firmy. Jak ją ogłosić?
- Biuro Informacji Kredytowej – jak sprawdzić raport BIK na temat kontrahenta?
- Czym jest KRD? Jakie dane znajdują się w Krajowym Rejestrze Długów? Jak sprawdzić siebie w KRD?
- Czym jest giełda długów?
Jakie są kwestie upadłości konsumenckiej?
Rozważając kwestię upadłości konsumenckiej, należy pamiętać, że nie każdy dług można w ten sposób umorzyć.
Upadłość konsumencka to droga wyjścia z zadłużenia obejmującego m.in. zobowiązania bankowe i pozabankowe, powstałe po uprzednio prowadzonej działalności gospodarczej, zaległości podatkowe z tytułu składek do ZUS oraz rachunki i zobowiązania wobec innych osób fizycznych.
Upadłość konsumencka nie jest natomiast metodą na m.in. długi wynikające z konieczności zapłaty grzywien orzeczonych przez sąd, ze zobowiązania do naprawienia szkody, lub zadośćuczynienia za doznane krzywdy czy zobowiązania, które dłużnik celowo nie ujawnił (jeżeli wierzyciel nie brał udziału w postępowaniu).
Inna ważna kwestia dotyczy małżeństw – wniosek o upadłość konsumencką może złożyć każdy z małżonków osobno.
Z procedury upadłości konsumenckiej nie skorzystają m.in. wspólnicy spółki jawnej, partnerskiej czy komandytowej, którzy ponoszą odpowiedzialność swoim majątkiem za długi spółki.
Upadłość konsumencka a alimenty
Zobowiązania z tytułu niezapłaconych alimentów nie należą do długów, które można umorzyć w wyniku procedury upadłościowej. Co to znaczy? Upadły nadal będzie musiał je spłacić, a aktualne alimenty wypłaci syndyk. Wierzytelności alimentacyjne są zaspokajane w pierwszej kolejności.
Upadłość konsumencka a komornik
Ogłoszenie upadłości konsumenckiej powstrzymuje windykację. To nie wszystko. Ewentualne postępowania egzekucyjne są zawieszane z dniem ogłoszenia upadłości, a naliczania odsetek zamrożone. Upadły jest też chroniony przez nowymi sprawami sądowymi i egzekucyjnymi. Trzeba jednak pamiętać, że czynności dokonane przed upadłością pozostają w mocy.
Jeżeli sąd prawomocnym orzeczeniem umorzy zobowiązania upadłego lub plan spłaty został wykonany, to wpis, który go dotyczy zostanie z urzędu wykreślony z Krajowego Rejestru Długów (KRD).
Upadłość konsumencka a kredyt hipoteczny
Syndyk może sprzedać nieruchomość, na którą dłużnik zaciągnął kredyt hipoteczny. Hipoteka zostanie wykreślona z księgi wieczystej, a środki pozyskane ze sprzedaży domu lub mieszkania posłużą do spłaty zobowiązania bankowego i ewentualnie innych wierzycieli. Co ważne, konsument, który ogłosił upadłość, musi pamiętać, że może stracić nieruchomość nawet jeżeli spłacał kredyt hipoteczny zgodnie z planem – kredyt hipoteczny jest automatycznie wymagalny (na zachowanie majątku pozwala układ konsumencki).
Upadłość konsumencka a działalność gospodarcza
Osoby prowadzące działalność gospodarczą nie mogą wystąpić o ogłoszenie upadłości konsumenckiej. Przedsiębiorca powinien zamknąć działalność w CEIDG przed złożeniem wniosku o upadłość. Można natomiast prowadzić JDG po ogłoszeniu upadłości konsumenckiej (lub z dniem uprawomocnienia się postanowienia w przedmiocie ustalenia planu spłaty).
