Czy rejestrując swoją działalność gospodarczą, trzeba zarejestrować się do VAT? Kiedy można prowadzić działalność gospodarczą bez VAT? Jakie zwolnienia są możliwe i kiedy można z nich skorzystać? Przeczytasz o tym w naszym artykule.
Przedsiębiorca co do zasady ma obowiązek rejestracji i rozliczania VAT. Wykaz podmiotów zarejestrowanych jako podatnicy VAT, czyli tak zwaną Białą listę, prowadzi szef Krajowej Administracji Skarbowej. Ważne jest to, że jest to podstawowe narzędzie weryfikacji kontrahentów w trakcie prowadzenia działalności gospodarczej.
Spis treści
Podatnik VAT czynny a zwolniony
Podatników VAT dzieli się na:
- czynnych podatników VAT płacących podatek,
- podatnik VAT zwolnionych, czyli tych, którzy korzystają ze zwolnienia podmiotowego (ze względu na niski limit sprzedaży do 200 000 zł) lub ze zwolnienia przedmiotowego (dokonują wyłącznie sprzedaży zwolnionej z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 ustawy o VAT).
Zwolnienie podmiotowe z VAT
Można skorzystać ze zwolnienia podmiotowego z VAT w sytuacji, gdy przychody przedsiębiorcy (wartość sprzedaży) nie przekroczyły w poprzednim roku limitu 200 tys. zł.
Do limitu sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku VAT oraz:
- wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów oraz sprzedaży wysyłkowej z terytorium kraju, oraz sprzedaży wysyłkowej na terytorium kraju;
- sprzedaży towarów i usług, zwolnionych przedmiotowo z VAT, z wyjątkiem m.in. transakcji związanych z nieruchomościami;
- sprzedaży towarów, które są zaliczane do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji.
Jeśli przedsiębiorca rozpoczyna działalność w trakcie roku, nie musi rejestrować się do VAT, gdy przewidywana wartość sprzedaży nie przekroczy – w proporcji do okresu sprzedaży – równowartości 200 tys.
By obliczyć proporcję:
- mnoży się liczbę dni od rozpoczęcia działalności do końca roku przez obowiązujący limit VAT (200 tys. zł);
- otrzymaną liczbę dzieli się przez liczbę dni w roku.
Jaka działalność wymaga płacenia podatku VAT?
Trzeba płacić VAT od początku prowadzenia działalności gospodarczej, niezależnie od wysokości przychodów, jeśli przedsiębiorca zajmuje się sprzedażą towarów lub usług wymienionych w ustawie o VAT. W takim przypadku trzeba rozliczać VAT nawet wtedy, gdy nie przekroczysz się 200 tys. zł limitu sprzedaży.
Zwolnienie z VAT podmiotowe nie przysługuje, jeśli przedsiębiorca m.in.:
- sprzedaje:
– towary wymienione w załączniku nr 12 do ustawy o VAT (na przykład metale szlachetne i złom z nich, wyroby jubilerskie);
-towary opodatkowane podatkiem akcyzowym, z wyjątkiem: energii elektrycznej, wyrobów tytoniowych i samochodów osobowych innych niż nowe, zaliczanych, na podstawie przepisów o podatku dochodowym, do środków trwałych podlegających amortyzacji;
– w niektórych przypadkach: budynki, budowle lub ich części;
-tereny budowlane;
– nowe środki transportu;
– przez Internet takie towary jak: preparaty kosmetyczne i toaletowe, komputery, wyroby elektroniczne i optyczne, urządzenia elektryczne i nieelektryczny sprzęt gospodarstwa domowego, maszyny i urządzenia, gdzie indziej niesklasyfikowane;
– hurtowo i detalicznie części do: pojazdów samochodowych i motocykli;
- świadczy usługi:
– prawnicze,
– w zakresie doradztwa (z wyjątkiem doradztwa rolniczego),
– jubilerskie,
– ściągania długów, w tym factoringu;
- nie posiada siedziby działalności gospodarczej w Polsce.
Zwolnienie przedmiotowe z VAT
Przedsiębiorca jest zwolniony z VAT, niezależnie od wysokości obrotów, jeśli świadczy usługi lub sprzedaje towary wymienione w art. 43 ust. 1 ustawy VAT. Przedsiębiorca korzysta wówczas ze zwolnienia przedmiotowego (ze względu na przedmiot działalności).
Zwolnienie przysługuje tylko, gdy firma świadczy wyłącznie takie usługi, jak na przykład:
- usługi w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia – jeśli jesteś lekarzem, lekarzem dentystą, pielęgniarką, położną lub psychologiem,
- usługi prywatnego nauczania na poziomie przedszkolnym, podstawowym, ponadpodstawowym i wyższym – jeśli jesteś nauczycielem,
- usługi nauczania języków obcych,
- usługi finansowe, w tym: zarządzania funduszami inwestycyjnymi; ubezpieczeniowe; w zakresie udzielania poręczeń, gwarancji oraz innych zabezpieczeń transakcji; udzielanie kredytów i pożyczek, których przedmiotem są instrumenty finansowe.
Można zrezygnować ze zwolnienia VAT
Można zrezygnować ze zwolnienia podmiotowego (do 200 tys. zł) w dowolnym momencie i płacić VAT dobrowolnie. Taki krok może się opłacalny, jeśli przedsiębiorca planuje większe zakupy i chce odliczyć VAT naliczony.
Jeśli przedsiębiorca jesteś już zarejestrowany do VAT, musi zawiadomić naczelnika urzędu skarbowego przed początkiem okresu (miesiąca albo kwartału), w którym rezygnuje ze zwolnienia. Jeżeli przedsiębiorca dopiero rozpoczynasz działalność, musi złożyć zawiadomienie przed wykonaniem pierwszej czynności opodatkowanej.
Przekroczenie limitu zwolnienia VAT
Po przekroczeniu limitu 200 tys. zł każda kolejna sprzedaż podlega opodatkowaniu VAT. W takiej sytuacji przedsiębiorca powinieneś się zarejestrować jako podatnik VAT.
Przedsiębiorca musi zarejestrować się jako podatnik VAT składając formularz VAT-R, jeśli najpierw korzystał ze zwolnienia z VAT, a później:
- stracić prawo do dalszego korzystania ze zwolnienia (przekroczył limit sprzedaży),
- chce z niego zrezygnować,
- zamierza wykonywać sprzedaż opodatkowaną (inne towary lub usługi, które nie są zwolnione przedmiotowo z VAT).
Przedsiębiorca musi się zarejestrować:
- przed dniem dokonania pierwszej sprzedaży towarów lub usług innych niż zwolnione z podatku,
- przed dniem, w którym straci prawo do zwolnienia, tj. przekroczy kwotę 200 tys. zł netto obrotu.
Autorem artykułu jest Marek Kobylański
