Lokaty terminowe cieszą się dużą popularnością. Są najczęściej wybieranym rodzajem lokaty. W dosyć prosty sposób mogą zwiększyć wartość środków w naszym portfelu bez narażania nas na duże ryzyko utraty zainwestowanych środków. Przeczytaj o tym, jak działają.
Spis treści
Czym są lokaty terminowe?
Lokaty terminowe polegają na zadysponowaniu (wpłaceniu) określonej kwoty na konto bankowe na określony w umowie czas. W zamian otrzymujemy naliczone odsetki. Lokaty terminowe możemy więc porównać do „pożyczek”, w których to my pożyczamy pieniądze bankowi na określony czas. W zamian otrzymujemy wynagrodzenie w postaci ustalonych odsetek.
My jako klienci zobowiązujemy się:
- dokonać wpłaty w banku (wnieść do banku) oznaczonej sumy pieniężnej (lokaty pieniężnej);
- utrzymywać tę lokatę przez okres oznaczony w umowie.
Natomiast bank zobowiązuje się wobec nas do:
- przyjęcia określonej kwoty pieniężnej (też w walucie obcej) na czas oznaczony;
- umieścić tę kwotę na odpowiednim (w tym celu otwartym) rachunku lokaty i prowadzić ten rachunek dla lokującego;
- zwrócić nam taką samą sumę pieniężną na nasze żądanie (chyba że zastrzeżono zwrot dopiero po wcześniejszym wypowiedzeniu), w tym – zgłoszone nawet przed upływem omawianego okresu utrzymania lokaty;
- zapłacić nam odsetki zgodnie z treścią umowy (wysokość, sposób zapłaty, czas płatności).
Regulacja lokat terminowych
Warto na wstępie zaznaczyć, że polski ustawodawca nie wypracował oddzielnych przepisów dotyczących lokat terminowych. Same lokaty terminowe traktuje się jako rachunki bankowe.
Najważniejszym regulatorem omawianych lokat będzie zatem Ustawa Prawo Bankowe oraz Kodeks Cywilny. Szerszych regulacji i warunków umownych należy szukać głównie w regulaminach i wzorcach umownych banków.
Postanowienia natomiast dotyczące „rachunków lokat terminowych” zawarte są w odpowiednich regulaminach poświęconych rachunkom bankowym danego banku albo tworzą osobną regulację i posiadają osobne regulaminy.
W tym pierwszym wypadku w regulaminach pojawią się przykładowo sformułowania o „odpowiednim stosowaniu” do „rachunków lokat terminowych”, które będzie oznaczało, że regulacje te będą miały zastosowanie również do lokat terminowych. Jednak na chwilę obecną większość banków podążą drugą drogą, czyli tworzy oddzielne regulaminy do lokat terminowych, co znaczące ułatwia zapoznanie się warunkami i zasadami lokaty.
Jak zarabia się na lokacie terminowej?
W lokatach terminowych zarabiamy na odsetkach naliczanych od wpłaconej sumy pieniędzy. Wysokość tych odsetek regulowana jest głównie w regulaminach oraz wzorcach umów, zatem może się różnić w zależności od banku. Stopa procentowa w takiej umowie może być stała lub zmienna.
Na oprocentowanie składa się stopa bazowa WIBID (publikowana codziennie przez NBP a jej wysokość zależy od okresu trwania lokaty – im dłuższy okres, tym wyższe oprocentowanie) oraz marży banku (zależy od wielu czynników takich jak okres lokaty i kwota depozytu).
Wysokość opracowania zależy zatem bardzo często od wysokości wpłaconej kwoty i okresu lokaty. Im więcej wpłacimy i na im dłuższy okres, tym większe szanse, że uzyskamy wyższe oprocentowanie naszej lokaty.
Stała stopa oprocentowania
Wybierając lokatę ze stałym oprocentowaniem, mamy pewność co do odsetek, jakie otrzymamy na koniec trwania lokaty. Oprocentowanie w trakcie trwania lokaty nie może się wówczas zmienić, a my decydując się na konkretną ofertę, możemy dokładnie obliczyć, jakie będą nasze zyski.
Stałe oprocentowanie daje również poczucie bezpieczeństwa, ponieważ niezależnie od sytuacji gospodarczej i ewentualnego zwolnienia gospodarczego nasze oprocentowanie nie spadnie. Warto rozważyć ten sposób oprocentowania, zwłaszcza kiedy widzimy spadek inflacji lub przewidujemy, że NBP (Narodowy Bank Polski) obniży stopy procentowe.
Zmienna stopa oprocentowania
Oprocentowanie ulega wahaniom pod wpływem zmian stóp procentowych wprowadzanych przez RPP. Oznacza to, iż procent, na jaki deponujemy środki, może wzrosnąć – podwyższając nasze zyski lub zmaleć – obniżając je.
Na zasadach analogicznych do opisanych wyżej, osoby pewne swoich obserwacji mogą zdecydować się na wybór oprocentowania zmiennego. Mianowicie, warto to zrobić kiedy inflacja w kraju jest na dość wysokim poziomie, powyżej oczekiwań oraz gdy obserwowany jest mocny wzrost gospodarczy.
Jak wyliczyć odsetki?
Warto również pamiętać, że odsetki zawsze są podawane w stosunku rocznym. Jest to ważne zwłaszcza przy lokatach terminowych krótszych niż rok. W celu obliczenia zarobku z odsetek należy posłużyć się poniższym wzorem.
Odsetki = kwota depozytu w złotówkach × czas trwania lokaty × oprocentowanie w skali roku / 365 dni
Przykładowo:
Wpłacasz 10 tysięcy złoto na lokatę 3-miesięczną oprocentowaną na 8%.
Odsetki = 10 000 × 92 (3 miesiące) × 8% / 365
Odsetki = 201,64 złotych
Warto również zwrócić uwagę na okres kapitalizacji odsetek. Ustala się je zawsze w stosunku rocznym. Nierzadko zdarzają się również jednak klauzule kapitalizacji odsetek polegające na zobowiązaniu się banku do obliczenia odsetek w okresach krótszych niż okresy umowne (np. miesięcznych, kwartalnych) i dopisywania ich do sumy lokaty. Oznacza to dodatkowy dochód dla lokującego.
Częstsza kapitalizacji jest korzystniejsza dla nas jako wpłacających, ponieważ za każdym razem odsetki nalicza się od sumy wpłaconych pieniędzy powiększonych o skapitalizowane odsetki, czyli każdorazowo odsetki naliczane są od wyższej sumy pieniędzy.
Warte zapamiętania: od zysku z lokaty terminowej trzeba odprowadzić tak zwany podatek belka w wysokości 19%.
Wypłacanie zadysponowanych pieniędzy na lokacie
Pieniądze z lokaty możemy podjąć w każdej chwili, zarówno w całości, jak i części. Możemy to zrobić nawet przed upływem okresu oznaczonego w umowie, jeżeli nie zastrzeżono zwrotu dopiero po dokonaniu przez nas wypowiedzenia.
Jeśli jednak wypłacimy pieniądze przed okresem określonym w umowie, możemy stracić uprawnienie do uzyskania wyższych odsetek. Przy krótszych okresach umownych możemy utracić w ogóle roszczenie o odsetki.
Dlatego też zawsze warto dokładnie zapoznać się z warunkami wypowiedzenia umowy przy zakładaniu lokaty. Z racji braku odrębnych regulacji prawnych dotyczących lokat terminowych każdy bank może do tej kwestii podchodzić w odmienny sposób.
Konsekwencje prawne niepodjęcia lokaty po upływie terminu
Różnie mogą się również przedstawiać konsekwencje niepodjęcia (niewypłacenia środków) przez nas lokaty w terminie gdy nie dochodzi do jej automatycznego przedłużenia na kolejny okres (w niektórych bankach podjęcie środków automatycznie może przedłużyć lokatę na tych samych warunkach).
Przyjmuje się wówczas dwa różne rozwiązania prawne. Po pierwsze, środki lokaty mogą trafić na wskazany wcześniej rachunek bankowy lokującego powiązany z taką lokatą, np. na rachunek osobisty, Po drugie, przyjmowane jest także takie rozwiązanie, że środki z lokaty trafiają na nasz rachunek techniczny, gdzie pozostają nieoprocentowane, a bank nie pobiera żadnych opłat.
Bezpieczeństwo lokat
Lokaty bankowe są objęte Bankowym Funduszem Gwarancyjnym, który gwarantuje nam, że w razie niewypłacalności banku odzyskamy sto procent środków do 100 tysięcy euro. Zabezpieczenie to powoduje, że ryzyko lokat terminowych jest praktycznie zerowe, co czyni je jednym z bezpieczniejszych instrumentów na rynku.
Czy można stracić pieniądze na lokacie?
Bankowy Fundusz Gwarancyjny zapewnia nam jako klientom bardzo duże bezpieczeństwo przed utratą środków, nie sprawi jednak, że nie będziemy tracić pieniędzy na lokacie. Należy bowiem pamiętać, że w sytuacji kiedy oprocentowanie lokaty terminowej jest niższe, niż inflacja, w ujęciu rocznym nasz rachunek jest stratny. W takiej sytuacji wartość pieniądza maleje szybciej, niż „rosną” nam na lokacie. Zatem decydując się na lokatę terminową, zawsze warto mieć na uwadzę inflację, zarówno obecną, jak i prognozowaną.
Autorem tekstu jest Kacper Piekarczyk
