W dniu 26 kwietnia 2023 r. wszedł w życie pakiet zmian – jest to efekt implementacji prawa unijnego. Zmiany te mają na celu zapewnienie work-life balance pracownikom oraz wzmocnienie pozycji przetargowej osób zatrudnionych w relacjach z pracodawcą. Wśród zmian, jakie zostały wprowadzone, znajduje się nowy urlop opiekuńczy. Komu przysługuje?
Spis treści
Komu przysługuje urlop opiekuńczy?
Jeśli zastanawiasz się, komu przysługuje urlop opiekuńczy, odpowiedź na to pytanie jest prosta: osobom, które zostały zatrudnione na etacie. Nowy urlop opiekuńczy to rozwiązanie, zgodnie z którym w myśl art. 1731 Kodeksu pracy:
㤠1.
Pracownikowi przysługuje w ciągu roku kalendarzowego urlop opiekuńczy, w wymiarze 5 dni, w celu zapewnienia osobistej opieki lub wsparcia osobie będącej członkiem rodziny, lub zamieszkującej w tym samym gospodarstwie domowym, która wymaga opieki lub wsparcia z poważnych względów medycznych”.
Powodem wprowadzenia bezpłatnego, 5-dniowego urlopu opiekuńczego jest implementacja przepisów unijnych – chodzi tu o dyrektywy:
W związku z tym należało dostosować ustawę z dn. 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy. |
Ile wynosi urlop opiekuńczy 2023?
Urlop opiekuńczy w 2023 roku wynosi pięć dni w wymiarze rocznym. Urlop ten można wykorzystać jednorazowo lub w częściach – przepisy nie ograniczają pracownika do tego, by np. podzielił on przysługujący mu urlop opiekuńczy np. na dwie części.
Tak rozumiany urlop opiekuńczy jest udzielany w czasie, który stanowi dla zatrudnionego dzień pracujący (zgodnie z rozkładem czasu pracy).
| Wprowadzony w kwietniu 2023 roku urlop opiekuńczy jest uzupełnieniem innych świadczeń przysługujących pracownikowi. Taki stan rzeczy oznacza, że jeśli wykorzystasz nowy urlop opiekuńczy, nie zmniejszasz w ten sposób puli urlopu wypoczynkowego czy przysługującego w wymiarze 16 godzin/2 dni rocznie zwolnienia na opiekę nad dzieckiem (takie zwolnienie przewiduje 188 Kodeksu pracy). |
Czy urlop opiekuńczy jest płatny?
Z jednej strony 5 dni urlopu opiekuńczego rocznie to spore ułatwienie z punktu widzenia pracownika. Dzięki temu udogodnieniu może on uniknąć wykorzystywania urlopu wypoczynkowego po to, by sprawować opiekę nad chorym członkiem rodziny.
Z drugiej jednak strony trzeba mieć na uwadze, że taki urlop jest bezpłatny. Warto zdawać sobie z tego sprawę w szczególności, jeśli mamy napięty budżet domowy. Przykładowo, w przypadku, gdy chcemy wykorzystać jednorazowo wszystkie pięć dni, musimy być przygotowani na otrzymanie wynagrodzenia miesięcznego niższego aż o jedną czwartą (zakładając, że miesiąc pracy wynosi 160 godzin w miesiącu).
Kiedy można wziąć urlop opiekuńczy?
Urlop opiekuńczy może zostać wykorzystany przez pracownika po to, by zająć się opieką nad członkiem rodziny (małżonek, dziecko, rodzic) lub inną osobą zamieszkującą w danym gospodarstwie domowym, która z różnych powodów wymaga opieki medycznej.
Czy pracodawca może odmówić urlopu opiekuńczego?
Zasadniczo, pracodawca nie może odmówić urlopu opiekuńczego pracownikowi (przepisy nie mówią jasno, czy pracodawca ma takie prawo). Oczywiście, konieczne jest, by pracownik mógł uargumentować swoje żądanie.
Ważne jest, by pracownik złożył wniosek o udzielenie urlopu opiekuńczego na co najmniej jeden dzień zamiarem skorzystania z tego urlopu. Wniosek o urlop może mieć formę papierową lub elektroniczną.
| Zmiany w kodeksie pracy 2023 r., które zostały związane z wdrożeniem dyrektyw unijnych, weszły w życie w dn. 26.04.2023 r. Zostały one wprowadzone w ramach ustawy z 9 marca 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw |
We wniosku powinny znaleźć się takie informacje jak
- dane (tzn. imię i nazwisko) pracownika-wnioskodawcy oraz osoby, która wymaga tego, by sprawować nad nią opiekę. Konieczne jest również wskazanie stopnia pokrewieństwa oraz adresu wspólnego gospodarstwa domowego,
- uzasadnienie, tzn. okoliczności, które sprawiają, że konieczne jest zapewnienie opieki danej osobie. Co ważne, nie oznacza to, że należy we wniosku „dzielić się” z pracodawcą szczegółami na temat stanu zdrowia osoby wymagającej wsparcia.
5 dni bezpłatnego urlopu opiekuńczego nie są może rewolucyjnym rozwiązaniem, ale w połączeniu z innymi zmianami wprowadzonymi w 2023 r. poprawiają one sytuację etatowców.
