Ponad 500 tysięcy – aż tyle osób pracowało w ubiegłym roku w placówkach franczyzowych w Polsce. Tymczasem do tej pory umowy franczyzy nie są uregulowane w Kodeksie cywilnym i innych ustawach. Zaglądamy do projektu nowelizacji, która ma to zmienić. Sprawdź, jak umowa franczyzowa działa obecnie.
Franczyza chętnie wybierana jest przez przedsiębiorców, którzy chcą otworzyć własny biznes, a jednocześnie zminimalizować ryzyko niepowodzenia. W tej formie współpracy franczyzobiorca może polegać na franczyzodawcy w kwestiach marketingu, zaopatrzenia i najważniejszych zasad prowadzenia firmy.
Spis treści
Co powinna zawierać umowa franczyzy?
Umowa franczyzy oznacza, że jedna strona (franczyzodawca) udziela drugiej stronie (franczyzodawcy) zezwolenia na korzystanie z jego know-how, patentów, koncepcji, technik prowadzenia działalności, daje prawo do korzystania z nazwy lub znaków towarowych. Jednocześnie zobowiązuje się do pomocy, a wszystko w zamian za wynagrodzenie i zobowiązanie się franczyzobiorcy do działalności zgodnie z zasadami franczyzodawcy.
Trzeba pamiętać, że nie ma jednego wzoru umowy franczyzowej. Wynika to m.in. z tego, że na rynku działają franczyzy w bardzo różnych branżach. Podstawowe elementy, które powinna zawierać umowa franczyzowa, można znaleźć w Europejskim Kodeksie Etycznym Franczyzy.
Umowa powinna zawierać przede wszystkim:
- precyzyjne określenie zakresu praw udzielanych franczyzobiorcy;
- dokładnie określone zobowiązania franczyzobiorcy;
- czas obowiązywania umowy;
- zakres świadczeń wstępnych i bieżących udzielanych przez franczyzodawcę;
- zasady rozwiązania umowy i konsekwencje jej zakończenia.
Trzeba pamiętać, aby obie strony dokładnie wiedziały, jakie mają prawa i obowiązki.
Franczyzobiorca będzie mógł precyzyjnie ocenić czy proponowana umowa umożliwi mu prowadzenie działalności. Franczyzodawca zabezpieczy się np. na wypadek rozwiązania umowy.
Umowa franczyzowa jako umowa nienazwana
Teraz umowa franczyzowa należy do umów nienazwanych (innego rodzaju). Co to oznacza? Zasad zawierania takiej umowy – w tym przypadku franczyzy – nie regulują kodek cywilny ani inne ustawy.
Umowa nienazwana jest rodzajem umowy, którą strony mogą zawrzeć, aby uregulować swoje wzajemne stosunki prawne w sposób niestandardowy, niebędący objęty konkretnymi przepisami prawnymi.
W praktyce oznacza to, że umowy franczyzy można zawierać, korzystając z zasady swobody umów.
Strony zawierające umowę nienazwaną (franczyzy) cieszą się dużą swobodą w określaniu warunków umowy. Mogą dostosować ją do swojej konkretnej sytuacji, pod warunkiem że nie naruszają obowiązującego prawa ani zasad moralności. Obowiązuje też zasada wzajemności – każda ze stron musi coś dać i coś otrzymać.
W przypadku sporów dotyczących umowy nienazwanej, strony mogą odwołać się do ogólnych przepisów kodeksu cywilnego dotyczących umów oraz do zasad ogólnych. Rozstrzyganie takich sporów może być bardziej skomplikowane niż w przypadku umów opisanych w kodeksie.
Plany uregulowania umowy franczyzy w Kodeksie cywilnym
Nad nowelizację Kodeksu cywilnego i wprowadzeniu do niego umowy franczyzy pracuje Ministerstwo Sprawiedliwości (zmiany pojawią się również w ustawie Prawo własności przemysłowej). Projekt ustawy jest teraz publicznie konsultowany. Nie ma pewności czy nowelizacja zostanie uchwalona w tej kadencji Sejmu.
Nowelizacja zakłada:
- zobowiązanie franczyzobiorcy do zachowania w tajemnicy poufnych informacji dotyczących koncepcji lub technik prowadzenia działalności gospodarczej;
- ograniczenie do roku czas, w którym franczyzobiorca jest zobowiązany do niewprowadzania konkurencyjnego systemu franczyzowego po zakończeniu umowy;
- zdefiniowanie umowy franczyzy z określonymi charakterystycznymi elementami umowy;
- zawieranie umowy franczyzy w formie dokumentowej pod rygorem nieważności, to usprawni ich zawieranie i obsługę;
- obowiązkowe dostarczenie dokumentu informacyjnego przez franczyzodawcę wraz ze wzorcem umowy – co najmniej 14 dni przed zawarciem umowy;
- możliwość natychmiastowego zerwania umowy przez franczyzobiorcę jeżeli otrzymał nierzetelne informacje, które miały wpływ na zawarcie przez niego umowy;
- wprowadzenie terminu wypowiedzenia umowy dla obu stron. Franczyzodawca będzie mógł wypowiedzieć umowę jeżeli franczyzobiorca przez 6 miesięcy nie podjął działalności gospodarczej, trwale jej zaprzestał, utracił zdolność do czynności prawnych, rażąco naruszył istotne postanowienia umowy, opóźnia się z zapłatą wynagrodzenia za dwa pełne okresy płatności lub orzeczono wobec niego zakaz prowadzenia działalności. Franczyzobiorca będzie mógł wypowiedzieć umowę jeżeli druga strona dopuściła się do rażącego naruszenia jej istotnych postanowień. Umowę zawartą na czas nieoznaczony będzie mógł wypowiedzieć na 3 miesiące naprzód, a franczyzodawca na 6 miesięcy naprzód.
Warto pamiętać, że na precyzyjne uregulowanie przepisów czeka wiele osób i firm. W Polsce funkcjonuje ponad 1 300 sieci franczyzowych, w których pracuje ponad 500 tys. osób (pracownicy placówek franczyzowych, franczyzodawcy i franczyzobiorcy). Znowelizowane przepisy będą dotyczyły tylko umów zawartych po ich wejściu w życie.
