Umowa o pracę na czas określony jest jedną z częściej stosowanych. Jej zasady zmieniły się znacząco w kwietniu 2023 roku, po nowelizacji Kodeksu pracy. Sprawdzamy, jakie obowiązki mają teraz pracodawcy, a jakie prawa zyskali pracownicy.
Nowelizacja, która weszła w życie 26 kwietnia 2023 roku zrównuje prawa osób zatrudnionych na podstawie różnych umów o pracę. Wiąże się to z zapisem, że pracodawca ma obowiązek równego traktowania każdego pracownika, bez względu na rodzaj zawartej z nim umowy. Nowe przepisy mają ograniczyć nadużywanie umów na czas określonych, a osobom zatrudnionym na ich podstawie zapewnić bardziej stabilne warunki pracy.
Spis treści
Na czym polega umowa o pracę na czas określony?
Umowę o pracę można zawrzeć na okres próbny, na czas określony albo na czas nieokreślony. To okres trwania stosunku pracy jest najważniejszy przy ustalaniu, o jakiej umowie mówimy. Zawierając umowę pracę na czas określony pracodawca i pracownik zgadzają się na jej terminowość. Umowa musi określać czas jej trwania lub dzień zakończenia.
Jak długa może być umowa o pracę na czas określony?
Okres zatrudnienia na podstawie umowy na czas określony, a także łączny okres zatrudnienia na podstawie takich umów zawieranych między tymi samymi stronami, nie może przekraczać 33 miesięcy.
Pracownik, który jest zatrudniony u danego pracodawcy przez co najmniej 6 miesięcy, może raz w roku wnioskować o zmianę rodzaju umowy o pracę na umowę na czas nieokreślony lub o bardziej przewidywalne i bezpieczne warunki zatrudnienia. Warto pamiętać, że czas trwania umowy na okres próbny uzależniony jest od przewidywanego trwania późniejszej umowy na czas określony.
Jeżeli strony mają zamiar zawrzeć umowę o pracę na czas określony:
- krótszy niż 6 miesięcy, to ewentualna praca na okres próbny może trwać do 1 miesiąca,
- na czas określony trwający 6-12 miesięcy, okres próbny może wynieść 2 miesiące.
Ile umów na czas określony można podpisać?
Strony mogą podpisać maksymalnie 3 umowy o pracę na czas określony. Jeżeli okres zatrudnienia na czas określony jest dłuższy lub umów jest więcej, to zgodnie z Kodeksem pracy uważa się, że pracownik od następnego dnia, jest zatrudniony na czas nieokreślony.
Z orzecznictwa sądowego wynika, że zmiana zakresu obowiązków/stanowiska pracownika i zawieranie kolejnych umów na czas określony jest sprzeczne z prawem.
Ustawodawca dopuszcza jednak wyjątki. Wspomniane wyżej okresy – 33 miesiące i 3 umowy – nie mają zastosowania przy umowach na czas określony zawartych, aby:
- zastąpić pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy,
- wykonywać pracę o charakterze dorywczym lub sezonowym,
- wykonywać pracę przez okres kadencji,
- oraz w przypadku gdy pracodawca wskaże obiektywne przyczyny leżące po jego stronie.
Zawarcie takiej umowy ma być niezbędne i służyć zaspokojeniu rzeczywistego okresowego zapotrzebowania. Pracodawca musi podać te powody podczas sporządzania umowy o pracę na czas określony.
Kiedy można zwolnić pracownika zatrudnionego na czas określony?
Pracodawca musi mieć konkretny i rzeczywisty powód, aby zwolnić pracownika zatrudnionego na czas określony. Musi go wskazać w oświadczeniu o wypowiedzeniu umowy. Oświadczenie powinno też zawierać pouczenie o tym, że pracownikowi przysługuje prawo do odwołania do sądu pracy.
Pracodawca ma też obowiązek zawiadomić na piśmie związki zawodowe o zamiarze zwolnienia pracownika zatrudnionego na czas określony (jeżeli działają w zakładzie pracy i go reprezentują). Pracownik zatrudniony na czas określony ma prawo zwrócić się do sądu pracy, jeżeli oceni, że wypowiedzenie jest nieuzasadnione lub narusza przepisy.
Jeżeli sąd ustali, że wypowiedzenie umowy jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę, to może orzec o przywróceniu pracownika do pracy na poprzednich warunkach albo o przyznaniu odszkodowania. Jeżeli termin trwania umowy upłynął przed wydaniem orzeczenia, to pracownikowi przysługuje tylko odszkodowanie.
Wysokość odszkodowania odpowiada wynagrodzeniu za czas, do którego upływu umowa miała trwać, nie więcej jednak niż za 3 miesiące.
Pracowniki, który podjął pracę w wyniku przywrócenia do pracy, ma prawo do wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy, nie więcej jednak niż za 2 miesiące, a gdy okres wypowiedzenia wynosił 3 miesiące – nie więcej niż za 1 miesiąc.
Okres wypowiedzenia umowy o pracę na czas określony
Warto dodać, że okres wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas określony jest uzależniony od okresu zatrudnienia u danego pracodawcy i wynosi:
- 2 tygodnie, jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy,
- 1 miesiąc, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 6 miesięcy.
Do tego okresu wlicza się czas zatrudnienia u poprzedniego pracodawcy, jeżeli zmiana pracodawcy nastąpiła w wyniku przejścia zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę.
Przeczytaj więcej w kategorii prawo pracy.
