Wypadki przy pracy nie zdarzają się często, ale kiedy już do nich dojdzie, warto wiedzieć, w jaki sposób należy się zachować. Ustawodawca nakłada szereg obowiązków związanych z postępowaniem po wypadku nie tylko na pracodawcę, ale również na poszkodowanego pracownika.
Wypadek przy pracy jest zdarzeniem nagłym i spowodowanym czynnikami zewnętrznymi. Dodatkowo powinno zaistnieć w związku z wykonywaną pracą. Wypadek przy pracy może mieć miejsce w siedzibie przedsiębiorcy, ale również w delegacji, w drodze do pracy lub z niej, a nawet w domu pracownika, kiedy ten wykonuje pracę zdalną.
Wypadki przy pracy miewają również przedsiębiorcy. Wówczas należą im się takie same prawa, jak pracownikom etatowym. Co jeszcze warto wiedzieć o wypadku przy pracy? Zapraszamy do lektury!
Spis treści
Jaki wypadek to wypadek przy pracy?
Definicja wypadku przy pracy znalazła się w ustawie z dnia 30 października 2002 roku o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. Zgodnie z zapisami powyższej mianem wypadku przy pracy należy określić zdarzenie nagłe, które zaistniało w związku z wykonywaną pracą i zostało wywołane przyczyną zewnętrzną, a w którego skutku nastąpił uraz lub śmierć.
Za wypadek przy pracy uznaje się zdarzenie, które wystąpiło podczas:
- wykonywania rutynowych czynności pracowniczych;
- wykonywania czynności z rozkazu przełożonego;
- wykonywania czynności na rzecz pracodawcy bez polecenia;
- pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy, a miejscem wykonywania obowiązków pracowniczych;
- podróży służbowej pracownika na zlecenie pracodawcy.
Wypadek przy pracy na home office i jego kwalifikacja
Ustawodawca nie określa, że wypadek przy pracy musi mieć miejsce w siedzibie pracodawcy. Oznacza to, że do takiego wypadku może dojść również w domu podczas wykonywania pracy zdalnej. Zgodnie z orzecznictwem sądów kluczowe jest jednak, aby przyczyna zewnętrzna powodująca uszczerbek na zdrowiu miała związek z wykonywaną pracą.
Przykładowo za wypadek przy pracy nie można uznać sytuacji, w której pracownik spadł ze schodów, kiedy wychodził w godzinach pracy po bułki do pobliskiego sklepu. Wypadkiem będzie natomiast porażenie prądem podczas podłączania laptopa służbowego do gniazdka.
Obowiązki pracodawcy z chwilą otrzymania informacji o wypadku
Obowiązki pracodawcy po zgłoszeniu zaistnienia wypadku przy pracy zostały opisane w artykule 234 kodeksu pracy. Zgodnie z powyższym aktem prawa w takiej sytuacji pracodawca jest obowiązany:
- podjąć niezbędne działania eliminujące lub ograniczające zagrożenie;
- zorganizować udzielenie pierwszej pomocy osobom poszkodowanym;
- ustalić przyczyny wypadku;
- zastosować odpowiednie środki zapobiegające podobnym wypadkom w przyszłości.
O każdym wypadku ciężkim, śmiertelnym lub zbiorowym pracodawca powinien poinformować właściwego okręgowego inspektora pracy oraz prokuratora.
Każdy pracodawca ma obowiązek prowadzenia rejestru wypadków przy pracy, a wszystkie protokoły ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku wraz z pozostałą dokumentacją powypadkową powinny być przez niego przechowywane przez 10 lat.
Obowiązki pracownika po ustaleniu przyczyn wypadku
Kiedy już ustalone zostaną okoliczności i przyczyny wypadku przy pracy, ale nie później niż w terminie 14 dni od dnia uzyskania zawiadomienia o wypadku, poszkodowany ma obowiązek sporządzenia karty wypadku.
Wzór takiego dokumentu został określony w załączniku do Rozporządzenia Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 23 stycznia 2022 roku w sprawie trybu uznawania zdarzenia powstałego w okresie ubezpieczenia wypadkowego za wypadek przy pracy, kwalifikacji prawnej zdarzenia, wzoru karty wypadku i terminu jej sporządzenia.
Wypadek przy pracy przedsiębiorcy
Jeśli przedsiębiorca terminowo opłaca składki na ubezpieczenie społeczne, to przysługują mu takie same świadczenia przewidziane ustawą wypadkową, jakie otrzymują pracownicy etatowi. Świadczenie to zostanie wypłacone, niezależnie od czasu, przez jaki przedsiębiorca prowadzi swoją działalność i od czasu, przez który podlega ubezpieczeniu wypadkowemu.
Wypadek przy pracy a rozliczenia z ZUS
Jeśli pracownik na skutek zaistnienia wypadku przy pracy stał się niezdolny do jej wykonywania, to przysługuje mu prawo do pobierania zasiłku chorobowego. Zasiłek ten należy mu się od pierwszego dnia niezdolności, a jego wysokość to 100% podstawy wymiaru. Zasiłek nie jest wypłacany z ubezpieczenia chorobowego, a przez pracodawcę będącego płatnikiem składek.
Jeśli pracodawca rozliczył w ZUS nieprawidłowo wypłacone wynagrodzenie lub/i zasiłek chorobowy z wynagrodzenia chorobowego, to zobowiązany jest do złożenia za pracownika imiennych raportów korygujących.
Główny Inspektorat Pracy
Główny Inspektorat Pracy to jeden z organów Państwowej Inspekcji Pracy, a więc organu nadzorującego i kontrolującego przestrzeganie prawa pracy. Organ ten powinien być informowany o śmiertelnych, ciężkich lub zbiorowych wypadkach przy pracy.
Podsumowując, wypadek przy pracy to zdarzenie nagłe, które nastąpiło w związku z wykonywaną pracą, a jego przyczyną były czynniki zewnętrzne. Następstwem wypadku przy pracy jest uraz lub śmierć. Ustawodawca nakłada szereg obowiązków na pracownika poszkodowanego w wypadku przy pracy oraz jego pracodawcę. Jeśli wypadkowi przy pracy uległ przedsiębiorca, to jest on traktowany w sposób identyczny, jak pracownik etatowy.
