Dopełnianie licznych formalności jest konieczne, aby możliwe było korzystanie z systemu ubezpieczeń społecznych. Wśród dokumentów ZUS-owskich można wyróżnić między innymi druk ZUS ZCNA. Co to jest i jak wypełnić ten formularz? Odpowiedź na te pytania znajdziesz w naszym tekście.
Spis treści
Wniosek ZUS ZCNA – co to jest?
Formularz ZCNA ZUS to dokument, który wykorzystuje się w celu zgłoszenia członków rodziny do państwowego ubezpieczenia zdrowotnego. To jeszcze nie wszystko, ponieważ ZCNA może być używany również w celu zgłoszenia utraty uprawnień do ubezpieczenia zdrowotnego przez danego członka rodziny.
Jeśli konieczne jest dokonanie korekty we wcześniej złożonym formularzu – również stosuje się w tym celu formularz ZUS ZCNA.
Zgłoszenie członka rodziny do ubezpieczenia zdrowotnego jest możliwe tylko w kilku przypadkach. Zostały one ściśle określone w przepisach prawnych.
Zgodnie z obowiązującymi regulacjami członek rodziny może zostać zgłoszony poprzez druk ZUS jedynie wówczas, gdy nie podlega on aktualnemu ubezpieczeniu zdrowotnemu z innego tytułu. Musi też spełniać jeden z poniższych warunków i być:
- dzieckiem wnioskodawcy lub małżonka wnioskodawcy, dzieckiem przysposobionym lub wnukiem, a także dzieckiem, nad którym płatnik sprawuje opiekę np. w ramach rodziny zastępczej. Dziecko musi mieć mniej niż osiemnaście lub dwadzieścia sześć lat, jeśli uczy się dalej w szkole lub na studiach, w tym również w ramach szkoły doktorskiej lub w zakładzie szkolenia nauczycielskiego;
- dzieckiem wnioskodawcy niepełnosprawnym w stopniu znacznym – w takiej sytuacji nie ma limitu wiekowego;
- małżonkiem płatnika składek – a zatem możliwe jest włączenie do ubezpieczenia społecznego np. niepracującego małżonka;
- wstępnym (inaczej: przodkiem, czyli na przykład rodzicem, dziadkiem lub pradziadkiem), który pozostaje w jednym gospodarstwie domowym z osobą mającą status ubezpieczonego.
Podstawa prawna
Jeśli chodzi o podstawę prawną, kluczowe są takie akty prawne jak:
- Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych z dnia 13 października 1998 r.;
- Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych;
- Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z 20 grudnia 2020 r. w sprawie określenia wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego […].
ZUS ZCNA – jak wypełnić?
Poniżej znajduje się niewypełniony wniosek ZUS ZCNA:
Możesz też pobrać formularz ZUS ZCNA w formacie PDF.
Jakie dane trzeba w nim zamieścić, by możliwe było zgłoszenie członka rodziny do ubezpieczenia? Poniżej znajduje się lista:
- Dane organizacyjne – ta sekcja jest wypełniana przez urzędników.
- Dane identyfikacyjne płatnika składek (ZUS ZPA, ZUS ZFA), w tym m.in. Numer Identyfikacji Podatkowej, REGON, typ dokumentu tożsamości (paszport lub dowód osobisty), dane osobowe, data urodzenia.
III. Dane identyfikacyjne osoby ubezpieczonej – w trzeciej sekcji uzupełnia się informacje dotyczące danych identyfikacyjnych ubezpieczonego. Wpisywany jest numer PESEL, rodzaj dokumentu tożsamości, jego seria i numer, nazwisko imię i datę urodzenia osoby ubezpieczonej.
- Dane członka rodziny zgłaszanego do ubezpieczenia poprzez formularz ZUS ZCNA
- Adres zamieszkania członka rodziny zgłaszanego do ubezpieczenia zdrowotnego.
- Oświadczenie płatnika składek, w którym podaje się również datę sporządzenia formularza, płatnik składek składa również podpis i/lub pieczątkę.
VII. Oświadczenie osoby ubezpieczonej składane w formie podpisu.
ZUS ZCNA – do kiedy wypełnić i jak wysłać ten dokument?
Ważne jest nie tylko prawidłowe wypełnienie ZUS ZCNA, ale także sporządzenie i wysyłka dokumentu w odpowiednim terminie. Zgodnie z przepisami druk ZCNA należy złożyć w czasie nie dłuższym niż siedem dni od momentu, gdy ubezpieczony poinformował płatnika składek o nabyciu prawa lub nastąpiło zdarzenie, które spowodowało konieczność zgłoszenia faktu. Przykładowo, należy to zrobić w ciągu siedmiu dni od utraty przez małżonka pracy.
W jaki sposób należy złożyć formularz ZUS ZCNA? Płatnik ma na to trzy sposoby – są one następujące:
- tryb zdalny (ZUS ZCNA online),
- osobista wizyta w placówce Zakładu Ubezpieczeń Społecznych,
- poczta tradycyjna.
W pierwszym z wyżej wymienionych przypadków trzeba zalogować się na PUE (PUE – Platforma Usług Elektronicznych), czyli platformę umożliwiającej wysyłkę dokumentacji ubezpieczeniowej online.
Kolejny sposób to wypełnienie papierowego formularza ZUS ZCNA. Druk można pobrać ze strony Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, wydrukować, a następnie złożyć w placówce ZUS lub urzędomacie.
Alternatywnym rozwiązaniem jest korespondencja pocztowa. Dobrym rozwiązaniem jest wysyłka listu poleconego, ponieważ zyskujemy wówczas potwierdzenie wysyłki dokumentów.
ZUS ZCNA – wyrejestrowanie
Wyrejestrowanie członka rodziny nie odbywa się za pomocą ZUS ZCNA. Używa się do tego formularza ZUS ZWUA. Płatnik składek może w ten sposób wyrejestrować osobę zgłoszoną do ubezpieczenia lub siebie, jeśli przestał obowiązywać tytuł do ubezpieczenia (może być to np. zakończenie działalności gospodarczej).
Formularz ZUS ZWUA należy przekazać w czasie do 7 dni od momentu, w którym przestał obowiązywać tytuł uprawniający do ubezpieczenia. Dłuższy termin obowiązuje w sytuacji, gdy chodzi o pracowników skierowanych do pracy za granicą w przedstawicielstwach dyplomatycznych, urzędach konsularnych, przedstawicielstwach przy ONZ itp. Obowiązuje wówczas termin 30 dni.
Dokumenty związane z wyrejestrowaniem można złożyć drogą pisemną (osobista wizyta w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych lub wysyłka wniosku pocztą) bądź elektroniczną.
