Umowa o dzieło – na czym polega? Kiedy warto ją podpisać?

Zebraliśmy informacje, które powinny znać wszystkie osoby i firmy zawierające umowy o dzieło. Kiedy jest korzystna, co z podatkiem i ZUS, jakie są obowiązki i prawa zamawiających i wykonujących dzieło oraz, co powinna zawierać taka umowa? Za chwilę znajdziecie odpowiedź na te i inne pytania.  

Na czym polega umowa o dzieło?

Umowa o dzieło jest bardzo popularnym rodzajem umów cywilnoprawnych regulowanych przez Kodeks cywilny (art. 627-646). Jej celem jest wykonanie określonego dzieła przez przyjmującego zlecenie, za co zlecający zobowiązuje się zapłacić wynagrodzenie.

Umowa o dzieło nazywana jest również umową rezultatu, ponieważ skupia się na konkretnym rezultacie, jaki powinien zostać osiągnięty.

Czy umowa o dzieło jest korzystna? Kiedy warto ją podpisać?

Umowa o dzieło może być korzystna dla zamawiającego i wykonującego. Zamawiający nie musi opłacać składek ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego, a to obniża koszty jego działalności. Z tego samego względu wykonujący dzieło może otrzymać wyższe wynagrodzenie (potrącany jest tylko podatek dochodowy). Umowę o dzieło łatwiej też rozwiązać niż umowę o pracę. Kolejny plus, to brak określonych reguł wykonania zadania – zamawiający nie może wskazać wykonawcy miejsca ani godzin pracy. Dzieło nie musi być też, co do zasady, wykonane osobiście. 

Wady umów o dzieło? Nie daje obu stronom ochrony gwarantowanej przez Kodeks pracy. Wykonawca umowy nie ma składek odprowadzanych do ZUS (rentowej czy na przyszłą emeryturę), nie ma też świadczeń na wypadek choroby czy urodzenia dziecka. Nie może również liczyć na nadgodziny oraz urlop. Takiej umowy nie obejmuje też ulga podatkowa dla młodych do 26 roku życia oraz emerytów (PIT 0).  

Jakie prace można wykonywać na umowie o dzieło? Takie, które prowadzą do konkretnego, zindywidualizowanego rezultatu. Umowa może dotyczyć dzieła materialnego (np. stworzenie gadżetów reklamowych)  lub niematerialnego (np. przygotowanie strony internetowej), obejmować wykonanie nowego dzieła lub przerobienie istniejącej rzeczy (np. unowocześnienie witryny www firmy). 

Umowa o dzieło nie może dotyczyć powtarzalnych czynności, np. sprzątania pomieszczeń. 

Pełna odpowiedzialność za stworzenie dzieła ciąży na wykonawcy. Co z wadami? Leżą po stronie zamawiającego, o ile wynikały z jego winy, np. dotyczyły dostarczonych przez niego materiałów.  

Może się zdarzyć, że wykonawca nie zrealizuje dzieła w terminie przewidzianym w umowie. Jeżeli nie mógł ukończyć pracy z powodu zamawiającego, to nie będzie ponosił odpowiedzialności za niewywiązanie się z umowy.  

Zamawiający ma obowiązek odebrać ukończone dzieło, współpracować z wykonawcą oraz zapłacić mu wynagrodzenie.  

Co ciekawe, strony nie muszą umówić się jeżeli chodzi o wysokość wynagrodzenia za dzieło. Jeżeli umowa nie zawiera takiego zapisu, to w razie wątpliwości uznaje się, że miały na myśli zwykłe wynagrodzenie za dzieło tego rodzaju lub odpowiadające uzasadnionemu nakładowi pracy oraz innym nakładom przyjmującego zamówienie. 

Warto pamiętać, że umów o dzieło nie obejmuje minimalna stawka godzinowa (dotyczy natomiast umów zleceń). 

Zamawiający może odstąpić od umowy czy obniżyć wynagrodzenie jeżeli stwierdził wady w wykonanym dziele. 

Wykonawca ma obowiązek oddać dzieło w umówionym terminie, przygotować je zgodnie z wytycznymi zamawiającego oraz wykorzystać dostarczone materiały (o ile je otrzymał). Wykonujący dzieło również może odstąpić od umowy. Ma prawo oczekiwać współpracy z zamawiającym oraz żądać zapłaty za umowę, którą wykonał prawidłowo lub jeśli nie wykonał dzieła z winy zamawiającego. 

Należy dodać, że roszczenia wynikające z umowy o dzieło przedawniają się z upływem 2 lat od dnia oddania dzieła lub dnia, w którym miało być oddane zgodnie z umową (art. 646 kc).

Jak napisać umowę o dzieło? Najważniejsze elementy

Co do zasady, umowa o dzieło może być zawarta nawet w formie ustnej. Jednak dla obu stron najbezpieczniejszym rozwiązaniem będzie jej spisanie. Umowa o dzieło powinna zawierać: 

Oznaczenie stron

• Osoby zamawiającej wykonanie dzieła.

• Osoby przyjmującej zamówienie (wykonującej dzieło).

W przypadku osób fizycznych podawane są imiona, nazwiska, daty urodzenia, adresy zamieszkania, numery dokumentów tożsamości i PESEL, jeżeli umowy podpisują podmioty prowadzące działalność gospodarczą, należy podać także NIP, a w przypadku spółek nazwę, adres, KRS, reprezentację. 

Opis przedmiotu umowy

• Dokładny opis zakresu i charakteru dzieła, im bardziej szczegółowy tym lepiej. 

Wynagrodzenie

• Ryczałtowe (kwota wynagrodzenia ustalona z góry, wypłacona po podpisaniu umowy lub po zrealizowaniu dzieła),

• Kosztorysowe (oparte na spisie prac i materiałów użytych do stworzenia dzieła). 

Umowa może zawierać termin wypłat wynagrodzenia jeżeli strony zgodzą się na etapowe wypłaty, czyli w trakcie wykonywania dzieła z przekazaniem dopłaty po przyjęciu dzieła przez zamawiającego. 

Uwaga! Dopuszczalne jest wynagrodzenie za dzieło w formie niepieniężnej, np. przeniesienie własności innej rzeczy na przyjmującego zamówienie. 

Terminy rozpoczęcia i zakończenia dzieła

• Data, do której dzieło ma zostać ukończone. 

Inne ustalenia

To miejsce na np. ustalenia dotyczące zaliczek, dostarczania materiałów, narzędzi, sposobu przekazania dzieła, wykluczenia wykonania dzieła przez osoby trzecie, kary umowne, odszkodowania. 

Podpisy obu stron

Zawierający umowę akceptują jej warunki. 

Elementem umowy mogą być załączniki zawierające opis dzieła oraz protokół jego odbioru. Protokół potwierdza wywiązanie się z dzieła, a w przypadku sporu będzie argumentem dla jednej ze stron.

Umowa o dzieło a ZUS

Z zasady wykonujący umowę o dzieło nie podlega ubezpieczeniom społecznym oraz ubezpieczeniu zdrowotnemu. Są jednak wyjątki: wszystkie składki trzeba odprowadzić jeżeli: 

• umowa zawarta jest z własnym pracownikiem;

• pracownik zawiera umowę z innym podmiotem, aby wykonać dzieło na rzecz pracodawcy.  

Zlecający wykonanie dzieła (płatnik składek i osoba fizyczna) musi poinformować ZUS o zawarciu każdej umowy o dzieło. Ma na to 7 dni od zawarcia umowy. Podmiot, który nie jest płatnikiem składek, nie ma takiego obowiązku. 

Jeżeli zamawiający zawarł umowę o dzieło z własnym pracownikiem, to nie musi zgłaszać jej do ZUS.

Umowa o dzieło – PIT

Od zaliczek z tytułu umowy o dzieło zamawiający pobiera 12% podatku (w przypadku pierwszego progu do kwoty 120 000 zł lub 32% po jego przekroczeniu). 

Trzeba zwrócić uwagę na tzw. małe umowy, czyli umowy o dzieło do 200 zł brutto, zawarte z osobą niebędącą pracownikiem. Nie są od nich odliczane koszty uzyskania przychodów, a zryczałtowany podatek wynosi 12% (zamawiający nie musi wystawić wykonawcy PIT-11).

Umowa o dzieło z przeniesieniem praw autorskich

W przypadku umowy o dzieło z przeniesieniem praw autorskich, koszty uzyskania przychodów mogą być podwyższone do 50% przychodu, jednak nie mogą przekroczyć rocznego limitu 120 000 zł kosztów. Po jego przekroczeniu podatek oblicza się bez ich zastosowania.

Umowa o dzieło bez przeniesienia praw autorskich

Jeżeli umowa o dzieło nie przewiduje przeniesienia praw autorskich, to koszty stanowią 20% przychodu. 

Na zakończenie warto przypomnieć, że obie strony mają prawo odstąpić od umowy o dzieło. Gwarantuje to art. 644 Kodeksu cywilnego. Warunkiem jest to, że dzieło nie zostało ukończone. Zamawiający może w każdej chwili odstąpić od umowy, płacąc umówione wynagrodzenie. Może jednocześnie odliczyć to, co przyjmujący zamówienie oszczędził z powodu niewykonania dzieła.  

Umowa o dzieło – wzór

UMOWA O DZIEŁO

zawarta w dniu ____________ w ____________ (miejscowość) pomiędzy:

_____________, prowadzącym/ą działalność gospodarczą pod firmą: _________________, z adresem stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej: _______________________, PESEL: ___________, NIP: ______________, adres do doręczeń: _________________, e-mail: _____________, zwanym/ą dalej „Zamawiającym”

oraz

____________, zamieszkałym/ą _______________________, legitymującym/ą się dowodem osobistym, seria i nr: _________________, nr PESEL: _________________ zwanym/ą dalej „Wykonawcą”

łącznie zwanymi “Stronami”.

§1

Przedmiot umowy

1. Zamawiający powierza wykonanie, a Wykonawca zobowiązuje się wykonać dzieło polegające na:

§2

Zasady wykonywania dzieła

1. Wykonawca oświadcza, iż posiada kwalifikacje niezbędne do profesjonalnego wykonania dzieła.
2. Wykonawca oświadcza, iż posiada wiedzę i doświadczenie w zakresie wymagań technicznych i jakościowych związanych z wytworzeniem dzieła zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa, standardami i regułami wykonywania prac objętych niniejszą umową, a także zasadami etyki zawodowej.
3. Zamawiający zobowiązuje się do przekazania Wykonawcy niezbędnych parametrów do wykonania dzieła.
4. Jeżeli Wykonawca wykonuje dzieło w sposób wadliwy albo sprzeczny z umową, Zamawiający może wezwać go do zmiany sposobu wykonania i wyznaczyć mu w tym celu odpowiedni termin. Po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu Zamawiający może od umowy odstąpić albo powierzyć poprawienie lub dalsze wykonanie dzieła innej osobie na koszt i niebezpieczeństwo Wykonawcy.
5. Wykonawca nie może zlecić wykonania dzieła osobie trzeciej bez pisemnej zgody Zamawiającego udzielonej pod rygorem nieważności.

§3

Materiały i narzędzia

1. Materiały niezbędne do wykonania dzieła zapewnia ____________ (Zamawiający/Wykonawca).
2. Narzędzia potrzebne do wykonania dzieła niezbędne do wykonania dzieła zapewnia ____________ (Zamawiający/Wykonawca).
3. Wykonawca ponosi odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną zniszczeniem, uszkodzeniem lub utratą dostarczonych przez Zamawiającego materiałów i narzędzi służących do wytworzenia dzieła.
4. Wykonawca niezwłocznie powiadomi Zamawiającego o utracie oraz wszelkich uszkodzeniach materiałów i narzędzi, które otrzymał w związku z wykonywaniem dzieła.
5. Po zakończeniu umowy Wykonawca zwróci niewykorzystane materiały, narzędzia oraz inne rzeczy należące do Zamawiającego lub przypadające mu na podstawie niniejszej umowy, a także należące do innych osób, jeśli Wykonawca otrzymał je w związku z wykonywaniem dzieła.

§4

Kontrola wykonywania dzieła

1. Wykonawca zawiadomi Zamawiającego niezwłocznie o wszelkich okolicznościach, które mogą przeszkodzić prawidłowemu wykonaniu dzieła.
2. Wykonawca na żądanie Zamawiającego w każdym czasie udzieli mu informacji o stanie prac nad dziełem, sposobie jego wykonywania i okaże je Zamawiającemu.

§5

Miejsce i termin wykonania dzieła

1. Wykonawca przystąpi do wykonania dzieła w dniu ____________ po otrzymaniu od Zamawiającego niezbędnych parametrów do wykonania dzieła.
2. Wykonawca ukończy dzieło do dnia ____________.
3. Dzieło będzie wykonywane w ____________.

§6

Odbiór dzieła

1. Odbiór dzieła nastąpi po przeprowadzeniu kontroli dzieła pod względem zachowania norm specyfikacji dzieła przekazanych Wykonawcy przed przystąpieniem do wykonywania dzieła.
2. Odbiór dzieła zostanie potwierdzony protokołem zdawczo-odbiorczym.

§7

Wynagrodzenie

1. Za wykonanie dzieła Wykonawcy przysługuje wynagrodzenie w wysokości ____________ (słownie: ________________________).
2. Wszelkie koszty związane z wykonaniem dzieła ponosi Wykonawca z zastrzeżeniem postanowień 3 niniejszej umowy.
3. Wypłata wynagrodzenia nastąpi po wystawieniu rachunku przez Wykonawcę i stwierdzeniu przez Zamawiającego prawidłowego wykonania dzieła na podstawie protokołu zdawczo-odbiorczego.
4. Wynagrodzenie płatne będzie przelewem na rachunek bankowy lub gotówką w terminie 7 dni od dnia odbioru dzieła i dostarczenia prawidłowego rachunku przez Wykonawcę.

§8

Postanowienia końcowe

1. W sprawach nieuregulowanych w niniejszej umowie zastosowanie mają przepisy Kodeksu cywilnego.
2. Każda ze Stron niniejszej umowy zobowiązana jest do bezzwłocznego informowania pozostałej Strony o wszelkich zmianach o wszelkich zmianach mających wpływ na wypełnianie postanowień niniejszej umowy przez Strony, w szczególności dotyczących adresu. W przypadku zaniechania tego obowiązku wszelkie pisma oraz oświadczenia doręczone pod ostatni wskazany adres uważa się za skutecznie doręczone.
3. Wykonawca zobowiązuje się do zachowania w tajemnicy wszelkich informacji i dokumentów, o których dowiedział się lub które uzyskał w związku z zawarciem i wykonaniem umowy.
4. Wszelkie spory wynikające z niniejszej umowy rozstrzygać będzie sąd właściwy ze względu na siedzibę Zamawiającego.
5. Jeżeli jakiekolwiek postanowienie umowy okaże się prawnie nieskuteczne lub nieważne w całości lub w części, nie narusza to ważności i skuteczności pozostałych postanowień umowy. W sytuacji wskazanej powyżej, Strony zobowiązane są do niezwłocznej zmiany lub uzupełnienia postanowień umowy uznanych za nieskuteczne lub nieważne, zgodnie z przepisami prawa, naturą stosunku prawnego i zgodnym zamiarem Stron.
6. Wszelkie zmiany niniejszej umowy wymagają formy pisemnej pod rygorem nieważności.
7. Niniejsza umowa została sporządzona w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach po jednym dla każdej ze Stron.

>> Umowa o dzieło – wzór do pobrania

Przeczytaj więcej w kategorii Umowy.