Co może zrobić pracodawca, który chce sprawdzić, czy pracownik dobrze poradzi sobie na konkretnym stanowisku? Zatrudnić go na umowę o pracę na okres próbny. Trzeba jednak pamiętać o przepisach, które obowiązują od 26 kwietnia 2023 roku. Przeczytaj nasz artykuł i sprawdź, jak zatrudnić pracownika na umowę próbną.
Spis treści
Na czym polega próbna umowa o pracę?
Umowę o pracę można zawrzeć na okres próbny, na czas określony lub na czas nieokreślony.
Pracodawca podpisuje próbną umowę o pracę z pracownikiem, aby sprawdzić jego kwalifikacje i przetestować, czy dobrze sprawdzi się, wykonując określony rodzaj pracy. Zasady zawierania umowy na okres próbny określają art. 25–30 Kodeksu pracy.
Próbna umowa może poprzedzać umowę na czas określony lub nieokreślony, ewentualnie na zastępstwo.
Spójrzmy na szczegóły: jak długo może trwać umowa próbna, w jakim celu zawiera się umowę na okres próbny, oraz jakie są jej zasady.
Czas trwania umowy na okres próbny
Umowa na okres próbny – ile trwa? To maksymalnie 3 miesiące, z poniższym zastrzeżeniem umów próbnych okres nieprzekraczający:
- 1 miesiąca – w przypadku zamiaru zawarcia umowy o pracę na czas określony krótszy niż 6 miesięcy,
- 2 miesięcy – w przypadku zamiaru zawarcia umowy o pracę na czas określony wynoszący co najmniej 6 miesięcy i krótszy niż 12 miesięcy.
Zasady dotyczące umów na 1 lub 2 miesiące weszły w życie 26 kwietnia 2023 roku.
Warto pamiętać, że strony umowy mogą przedłużyć wymienione wyżej okresy jednokrotnie, na nie więcej niż 1 miesiąc. Taka decyzja jest możliwa, jeżeli uzasadnia to rodzaj wykonywanej pracy.
Kodeks pracy wprowadza szczególną ochronę dla kobiet w ciąży, zatrudnione na umowę o pracę próbną. Taka umowa, przekraczająca miesiąc, która uległaby rozwiązaniu po upływie trzeciego miesiąca ciąży, zostanie przedłużona do dnia porodu.
Zasady zawierania próbnych umów na okres próbny 2024
Umowa o pracę – także próbna – określa:
- strony umowy,
- adres siedziby pracodawcy (adres zamieszkania w przypadku pracodawcy, który jest osobą fizyczną bez siedziby),
- rodzaj umowy,
- datę jej zawarcia,
- warunki pracy i płacy (rodzaj pracy, miejsce jej wykonywania, wysokość wynagrodzenia ze wskazaniem składników),
- w przypadku umowy o pracę na okres próbny: czas jej trwania lub dzień jej zakończenia albo postanowienie o przedłużeniu umowy o czas urlopu, albo innej usprawiedliwionej nieobecności pracownika; okres jednokrotnego wydłużenia umowy próbnej.
W umowie o pracę na okres próbny można zapisać, że jest ona przedłużona o urlop, a także o czas innej usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy (o ile takie wystąpią). Ten przepis wszedł w życie 26 kwietnia 2023 roku.
Próbna umowa o pracę zawierana jest na piśmie. Jeżeli nie ma pisemnej umowy, to pracodawca przed dopuszczeniem pracownika do pracy potwierdza mu na piśmie ustalenia co do stron umowy, rodzaju umowy oraz jej warunków.
Umowa o pracę próbną jest z zasady jednorazowa – pracodawca nie może jej zawrzeć z pracownikiem, z którym wcześniej nawiązał stosunek pracy. Ponowne zawarcie umowy o pracę próbną jest dopuszczalne, jeżeli pracownik ma być zatrudniony w celu wykonywania innego rodzaju pracy.
Powtórny okres próbny z tym samym pracownikiem po upływie co najmniej 3 lat od dnia rozwiązania lub wygaśnięcia poprzedniej umowy o pracę, jeżeli pracownik ma być zatrudniony w celu wykonywania tego samego rodzaju pracy (w tym przypadku dopuszczalne jest jednokrotne ponowienie umowy na okres próbny).
Umowy o pracę próbną nie można podpisać przed nawiązaniem stosunku pracy na podstawie powołania, mianowania i wyboru oraz w spółdzielczym stosunku pracy.
Okres wypowiedzenia umowy na okres próbny
Umowa o pracę na okres próbny rozwiązuje się z upływem tego okresu lub wcześniej – za wypowiedzeniem. Taką umowę może wypowiedzieć – pisemnie – pracownik lub pracodawca.
Jaki jest okres wypowiedzenia umowy na okres próbny? Wynosi on:
- 3 dni robocze, jeżeli okres próbny nie przekracza 2 tygodni,
- 1 tydzień, jeżeli okres próbny jest dłuższy niż 2 tygodnie,
- 2 tygodnie, jeżeli okres próbny wynosi 3 miesiące.
Jeżeli wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na okres próbny nastąpiło z naruszeniem przepisów o wypowiadaniu tych umów, pracownikowi przysługuje wyłącznie odszkodowanie. Wysokość odszkodowania to równowartość wynagrodzenia za czas, przez który umowa miała jeszcze trwać.
Pracodawca w złożonym wypowiedzeniu powinien pouczyć pracownika m.in. o prawie odwołania się do sądu pracy, o terminie odwołania oraz podać adres sądu.
Pracownik, który uważa, że jego umowa o pracę na okres próbny została rozwiązana za wypowiedzeniem ze względu na to, że jednocześnie pracował w innej firmie, może, w terminie 7 dni złożyć do pracodawcy wniosek o wskazania przyczyny uzasadniającej to rozwiązanie umowy. Pracodawca ma 7 dni na odpowiedź.
Warto pamiętać, że po wejściu w życie nowelizacji Kodeksu pracy 26 kwietnia 2023 roku, pracodawca nie może zakazać pracownikowi jednoczesnego pozostawania w stosunku pracy z innym pracodawcą lub jednoczesnego pozostawania w stosunku prawnym będącym podstawą świadczenia pracy innym niż stosunek pracy.
Kiedy zawrzeć umowę o pracę na okres próbny z pracownikiem?
Umowa o pracę próbną jest wygodnym narzędziem dla pracodawcy, w celu sprawdzenia umiejętności i możliwości pracownika. Może przetestować czy dana osoba sprawdzi się na konkretnym stanowisku. Z drugiej strony pracownik ma szansę udowodnić swoją przydatność i wykazać się kompetencją i zaangażowaniem, a jednocześnie zorientować się, czy praca w danej firmie spełnia jego oczekiwania.
Przeczytaj więcej w kategorii prawo pracy.
