Działalność nierejestrowana – kiedy nie musisz rejestrować działalności gospodarczej?

Działalność nierejestrowana to drobna działalność zarobkowa osób fizycznych. Nie wymaga rejestracji w żadnym z urzędów i nie wiąże się z koniecznością odprowadzania składek na ubezpieczenie społeczne czy zdrowotne. To dobra opcja na dorobienie do domowego budżetu i przetestowanie swojego pomysłu na większy biznes.

Działalność nierejestrowana istnieje w Polsce od 2018 roku. Jej zadaniem jest maksymalne ułatwienie prowadzenia drobnego biznesu i zmniejszenie do minimum związanych z tym obowiązków. Taką działalność mogą założyć niemal wszystkie osoby fizyczne, niezależnie od aktualnego statusu zawodowego czy społecznego, nawet osoby niepełnoletnie. Działalności nierejestrowanej nie trzeba zgłaszać do żadnego z urzędów, a dochody z niej uzyskiwane rozlicza się na rocznym zeznaniu podatkowym PIT-36. Rozwiązanie to pozwala na legalne sprawdzenie i „rozkręcenie” własnego biznesu, bez konieczności opłacania składek ZUS.

Czym jest działalność nierejestrowana?

Nierejestrowana działalność gospodarcza nie jest uznawana za działalność gospodarczą z uwagi na niski próg osiąganych dochodów. Działalność nierejestrowaną nazywa się również „nierejestrową” lub „nieewidencjonowaną”. To drobna działalność zarobkowa osób fizycznych.

Kto może prowadzić działalność nierejestrowaną?

Działalność nierejestrowaną mogą prowadzić wyłącznie osoby fizyczne. Nie ma przeciwwskazań, aby taką działalność wykonywały:

• osoby niepełnoletnie – mogą one wykonywać działalność nierejestrowaną, ale nie posiadają one pełnej zdolności do czynności prawnych, co oznacza, że nie mogą one samodzielnie zawierać umów kupna materiałów i sprzedaży produktów gotowych – w tym zakresie muszą korzystać z pomocy opiekunów;
• osoby bezrobotne – mogą one prowadzić działalność nierejestrowaną, która opiera się wyłącznie na zawieraniu umów sprzedaży; nie ma możliwości, aby osoba bezrobotna prowadziła działalność nierejestrowaną opartą o umowy cywilnoprawne;
• urzędnicy – ustawodawca nie zabrania prowadzenia działalności nierejestrowej urzędnikom; takie zakazy mogą jednak znaleźć się w regulaminach wewnętrznych danych urzędów lub zarządzeniach urzędów centralnych;
• rolnicy – pod pewnymi ograniczeniami.

Jak założyć działalność nierejestrowaną?

Nie ma obowiązku rejestrowania działalności nierejestrowanej w rejestrze Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG), ponieważ podmiotu tego na gruncie prawa nie uznaje się za działalność gospodarczą.

Działalność nierejestrowana – warunki

Aby prowadzić działalność nierejestrowaną, należy spełnić 3 warunki:

1. miesięczne przychody z działalności nie mogą przekroczyć 75% kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w danym roku;
2. w okresie ostatnich 60 miesięcy nie wykonywało się działalności gospodarczej lub wykonywało się ją, ale poza granicami Polski;
3. wykonywana działalność nierejestrowana nie znajduje się na liście działalności wykluczonych spod możliwości braku dokonania rejestracji.

Do jakiej kwoty działalność nierejestrowana w 2023 roku?

Minimalne wynagrodzenie miesięczne od lipca wynosi 3 600 złotych. Oznacza to, że działalności nie trzeba rejestrować, jeśli przychód z niej w żadnym z miesięcy nie przekroczył 2 700 złotych.

Kiedy nie można prowadzić działalności nierejestrowanej?

Nie ma możliwości, aby nie zarejestrować działalności:

• która ma się zajmować czynnościami wymagającymi posiadania zezwolenia, koncesji lub wpisu do działalności regulowanej, przykładowo:
  • ochrona osób i mienia,
  • sprzedaż alkoholu,
  • organizacja imprez turystycznych,
  • usługi detektywistyczne,
  • zbieranie odpadów;
• która została zdefiniowana w przepisach, jako działalność gospodarcza w rozumieniu ustawy – Prawo przedsiębiorców:
  • pośrednictwo ubezpieczeniowe, w tym wykonywanie usług detektywistycznych,
  • usługowe prowadzenie ksiąg rachunkowych.

W tych przypadkach obowiązek rejestracyjny musi zostać spełniony, niezależnie od planowanego do osiągnięcia lub osiąganego faktycznie przychodu.

Działalność nierejestrowana – księgowość i podatki

Działalność nierejestrowa nie wymaga zgłoszenia do ewidencji przedsiębiorców CEIDG oraz GUS, ponieważ nie będzie jej potrzebny numer identyfikacji podatkowej (NIP) ani numer REGON.

Działalność nierejestrowana a ZUS

Działalność nierejestrowana nie podlega obowiązkowi opłacania z tytułu jej wykonywania składek ZUS na ubezpieczenie społeczne i ubezpieczenie zdrowotne.

Działalność nierejestrowa a urząd skarbowy

Z tytułu wykonywania działalności nierejestrowej nie ma konieczności odprowadzania miesięcznych lub kwartalnych zaliczek na podatek dochodowy. Nie ma również konieczności odprowadzania podatku VAT – w tym przypadku właściciela działalności obejmuje zwolnienie podmiotowe, ponieważ przychody z działalności nie przekraczają 200 tysięcy złotych w skali roku.

PIT w działalności nierejestrowanej

Właściciel działalności nierejestrowanej ma obowiązek prowadzenia uproszczonej ewidencji sprzedaży i na jej podstawie rozliczania przychodów z działalności. Dochody, a więc przychody pomniejszone o koszty, ujmuje się w zeznaniu rocznym PIT-36 zgodnie ze skalą podatkową.

Kiedy płaci się podatek od działalności nierejestrowanej?

Jak już wcześniej zostało wspomniane, podatek z działalności nierejestrowanej rozlicza się w zeznaniu rocznym na formularzu PIT-36. Dokument ten należy złożyć do urzędu skarbowego w terminie do 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym, w którym został osiągnięty dochód.

Jaki podatek od działalności nierejestrowanej 2023?

Rozliczenie działalności nierejestrowanej odbywa się na zasadach ogólnych zgodnie ze skalą podatkową 17% lub 32%. Wyższy próg podatkowy należy uwzględnić, kiedy roczne dochody przekroczą 85 528 złotych brutto. Warto pamiętać, że obecnie kwota wolna od podatku wynosi 30 tysięcy złotych.

Co się zalicza do kosztów działalności nierejestrowanej?

Kosztem w działalności nierejestrowanej są wydatki ściśle powiązane z uzyskanymi przychodami. Pomiędzy kosztami i przychodami musi istnieć związek przyczynowo-skutkowy. Osoba wykonująca działalność nierejestrową musi samodzielnie ocenić, który z wydatków był dla niej kosztem.

Ewidencja sprzedaży w działalności nierejestrowanej

Osoba prowadząca działalność nierejestrową ma obowiązek prowadzenia uproszczonej ewidencji sprzedaży. Ewidencja uproszczona to spis dokonanych transakcji sprzedaży. Taki dokument powinien zawierać co najmniej:

• ponumerowane strony;
• daty uzyskania przychodu;
• wartość uzyskanego przychodu brutto;
• liczbę porządkową każdego z wpisów;
• podsumowanie wartości przychodów dla każdego z dni.

Prawidłowo prowadzona uproszczona ewidencja pozwala monitorować bieżącą wartość dokonywanych transakcji, co ułatwia kontrolę zadanych przez ustawodawcę limitów i umożliwia prawidłowe rozliczenie podatków.

Działalność nierejestrowana a kasa fiskalna i faktura

Obowiązek posiadania kasy fiskalnej dotyczy podatników, których obrót zrealizowany na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych w poprzednim roku podatkowym przekroczył 20 tysięcy złotych. Oznacza to, że większość osób prowadzących działalność nierejestrowaną nie musi posiadać kasy fiskalnej. Musisz jednak wiedzieć, że ustawodawca wskazuje na zamknięty katalog towarów i usług, których sprzedaż musi zostać zaewidencjonowana przy pomocy kasy fiskalnej.

Właściciele działalności nierejestrowanej w większości przypadków mają możliwość zrezygnowania z konieczności bycia podatnikami VAT. Skorzystanie z takiego zwolnienia, daje możliwość wystawiania faktur bez VAT. Taka faktura to dokument tej samej rangi, co rachunek.

Warto podkreślić, że właściciele działalności nierejestrowanych zwolnieni z VAT zasadniczo nie mają obowiązku wystawiania, ani faktur, ani rachunków, chyba że klient wyraźnie zażąda wystawienia takiego dokumentu. Dobrą praktyką jest jednak wystawianie jednego z tych dokumentów do każdej transakcji. Znacznie ułatwi to prowadzenie rzetelnej ewidencji sprzedaży i ułatwi przebieg ewentualnych kontroli z urzędu skarbowego.

Obowiązkowymi elementami, jakie muszą się znaleźć na rachunku, są:

• data wystawienia;
• numer rachunku;
• dane sprzedawcy i nabywcy;
• data sprzedaży;
• określenie ilości i rodzaju sprzedawanych usług lub towarów;
• określenie ceny jednostkowej sprzedawanych towarów lub usług;
• kwota do zapłaty.

Elementy, które powinny się znaleźć na fakturze to:

• data wystawienia;
• kolejny numer identyfikujący dokument;
• imiona i nazwiska lub nazwy sprzedawcy i nabywcy towarów lub usług oraz ich adresy;
• NIP podatnika;
• data dokonania transakcji;
• nazwa i rodzaj towaru lub usługi;
• miara i ilość dostarczonych towarów lub zakres wykonanych usług;
• cena jednostkowa towaru lub usługi bez kwoty podatku;
• kwoty upustów, rabatów i obniżek;
• nieopodatkowana wartość towarów lub usług;
• stawka podatku;
• suma wartości sprzedaży netto z podziałem na sprzedaż objętą poszczególnymi stawkami podatku;
• kwota podatku od sumy wartości sprzedaży z podziałem na kwoty dotyczące poszczególnych stawek podatku;
• kwota należności ogółem.

Działalność nierejestrowana a reklamacja i zwrot

Osoba prowadząca działalność nierejestrowaną w świetle prawa cywilnego uznawana jest za przedsiębiorcę. Oznacza to, że w relacjach z konsumentami traktowana jest jak przedsiębiorca, a więc musi spełniać obowiązki związane z reklamacją, zwrotem lub naprawą sprzedawanych towarów. Dodatkowo konsumenci przez 14 dni mają możliwość odstąpienia od zawartej umowy na odległość.

Działalność nierejestrowana a praca na etacie

Nie ma żadnych formalnych przeciwwskazań ku temu, żeby osoba pracująca na etacie prowadziła działalność nierejestrowaną, niezależnie od tego, na podstawie jakiej umowy została zatrudniona. Działalność taką mogą też świadczyć osoby bezrobotne, rolnicy, studenci, a nawet osoby niepełnoletnie.

Czy działalność nierejestrowaną trzeba zgłosić do urzędu skarbowego?

Fakt prowadzenia działalności nierejestrowanej nie musi zostać zgłoszony do żadnego z urzędów w tym również do urzędu skarbowego.

Podsumowując, działalność nierejestrowana jest drobną działalnością zarobkową osób fizycznych, która nie jest uznawana za działalność gospodarczą, więc nie podlega obowiązkowi rejestracji w żadnym z urzędów. Aby móc wykonywać taką działalność, konieczne jest spełnienie szeregu warunków. Najważniejszymi są odpowiedni rodzaj działalności oraz nieprzekroczenie progu dochodowego.