Działalność nierejestrowana to możliwość zarabiania pieniędzy, wypróbowania biznesu bez konieczności jego rejestracji, a co za tym idzie bez potrzeby ponoszenia kosztów np. składek ZUS.
Koszty początkowe działalności mogą być wysokie. Ci, którzy planują rozpocząć działalność gospodarczą, często rozważają, w jaki sposób rozpocząć prowadzenie firmy, by ryzyko było jak najmniejsze. Jak sprawdzić, czy biznes ma szansę powodzenia i ile faktycznie przychodów jest w stanie wygenerować? Czy zarabianie bez działalności gospodarczej jest możliwe?
Spis treści
Działalność nierejestrowana, czyli jak zarabiać bez działalności
Konstytucja Biznesu, czyli zestaw aktów prawnych, które mają na celu promocję przedsiębiorczości, wprowadza instytucję działalności nierejestrowej. Umożliwia ona poniekąd prowadzenia działalności gospodarczej bez rejestracji.
Działalność nierejestrowana w największym uproszczeniu dotyczy modelu, w którym zaczynamy dopiero swoją przygodę z biznesem. Działalność nierejestrowana polega na możliwości zarabiania jako przedsiębiorca bez rejestrowania działalności.
Żeby móc prowadzić działalność w tej formie, biznes nie może generować wyższych przychodów niż połowa najniższego wynagrodzenia. Ile można zarobić w przypadku działalności gospodarczej nierejestrowanej? Do czerwca 2024 roku jest to 3181,50 zł, a od lipca 2024 roku limit wzrośnie do 3225 zł.
Co ważne, działalność nierejestrowana dotyczy tylko takich biznesów, które nie wymagają specjalistycznych koncesji czy zezwoleń. Innymi słowy, zarabianie bez działalności jest możliwe takie jak np. sprzedaż na targowisku czy rękodzieło.
Żeby móc prowadzić biznes w formie działalności nierejestrowanej oprócz tego, że nie można osiągnąć przychodu wyższego niż 3181,50 zł miesięcznie, to jeszcze przez ostatnie 5 lat nie wolno prowadzić innej „normalnej” działalności gospodarczej.
![]()
Działalność nierejestrowana – kto może ją wykonywać?
Wykonywać działalność nierejestrową mogą osoby fizyczne, które w ciągu ostatnich 60 miesiący nie prowadziły działalności gospodarczej.
Działalność nierejestrowana – ZUS
Działalność nierejestrowana jest o tyle interesująca, że świetnie nadaje się do wypróbowania biznesu przez osoby, które już są zatrudnione na etacie. Wszystko dlatego, że przychód ograniczony do połowy najniższej pensji jest liczony niezależnie od innych dochodów.
W związku z tym głównym źródłem utrzymania może być np. etat, a niezależnie od niego jesteśmy w stanie próbować swoich sił w biznesie, sprzedając rękodzieło lub też prowadząc inną mało skomplikowaną działalność.
Nawet jeśli więc na etacie zarabiamy kilka tysięcy złotych miesięcznie, to bez kłopotu możemy swoich sił w działalności nierejestrowanej.
Z zasady działalności nierejestrowanej nie musimy zgłaszać do ZUS-u. Prowadząc działalność bez rejestracji, nie płacimy żadnych składek. Trochę inaczej jest, jeśli w jej ramach świadczymy usługi. Wówczas osoba, na której rzecz je świadczymy, traktowana jest jako zleceniodawca. Zobowiązana jest do zgłoszenia nas do ZUS-u i opłacenia za nas składek.
Warto jednak pamiętać, że musimy kontrolować wysokość przychodów uzyskiwanych z tytułu działalności nierejestrowanej. Dlaczego? Bo jeśli w którymś z miesięcy przekroczymy limit, w ciągu 7 dni trzeba będzie zarejestrować działalność gospodarczą.
Możliwość prowadzenia działalności bez rejestracji nie oznacza, że w sposób kompletnie nieregulowany jesteśmy w stanie zarabiać pieniądze. Od dochodów uzyskanych w trakcie prowadzenia takiego biznesu musimy zapłacić podatek. Mało tego. Jeśli któryś z klientów poprosi nas o wystawienie dowodu zakupu, potwierdzenia zawarcia transakcji, to taki dokument trzeba będzie wystawić.
Działalność nierejestrowana – podatek dochodowy
A skoro już przy podatku jesteśmy. Dochody z działalności nierejestrowanej rozlicza się według tzw. skali podatkowej. W przypadku prowadzenia działalności bez rejestracji nie da się skorzystać z podatku liniowego albo np. ryczałtu.
Prawo nie reguluje kwestii rozliczania kosztów przy takiej działalności. O ile bowiem zarejestrowany przedsiębiorca może obniżyć sobie podstawę opodatkowania, wliczając np. w koszty paliwo do samochodu, czy zakup narzędzi, którymi wykonuje zlecenia, to w przypadku działalności nierejestrowanej, takiego odliczenia dokonać nie można. Dlaczego? Bo firma nie jest zarejestrowana.
Działalność nierejestrowana – jakie są Twoje obowiązki?
Nierejestrowana działalność gospodarcza i tak wiąże się z pewnymi obowiązkami. Nie musisz jej nigdzie zgłaszać ani prowadzić ksiąg, ale obowiązkowa jest uproszczona ewidencja sprzedaży. Możesz prowadzić ją w zwykłym zeszycie czy pliku Excel. Osoba prowadzająca działalność nierejestrowaną ma obowiązek zapisywać przychody z każdego dnia. Pozwala to upewnić się, że nie przekraczamy limitu 50% minimalnego wynagrodzenia.
Osoba wykonująca nierejestrowaną działalność gospodarczą ma też zobowiązania wobec konsumentów. Prawa konsumenta tak samo bronią jej klientów, jak i osoby kupujące od kogoś, kto prowadzi działalność zarejestrowaną w CEIDG.
Działalność nierejestrowana – wady i zalety
Zanim podejmiesz decyzję, czy chcesz rejestrować swoją działalność, czy nie, poznaj możliwe wady i zalety wiążące się z twoim wyborem. Działalność gospodarcza nierejestrowana pozwala uniknąć formalności, ale może i skutkuje pewnymi ograniczeniami. Sam musisz podjąć decyzję, co jest dla ciebie lepsze. Oczywiście, jeśli dochód działalności nierejestrowanej przekroczył określony limit, tracisz możliwość wyboru i musisz ją zarejestrować.
Działalność nierejestrowana – wady
Prowadzenie działalności nierejestrowanej może wiązać się z pewnymi wadami, takimi jak:
- Brak podstawowych zabezpieczeń społecznych: osoby prowadzące działalność nierejestrowaną, jeśli nie opłacają składek, nie mają dostępu do podstawowych zabezpieczeń społecznych, takich jak ubezpieczenie zdrowotne, czy emerytalne.
- Ograniczony dostęp do finansowania: nierejestrowani przedsiębiorcy nie mają dostępu do różnych form finansowania, takich jak pożyczki, kredyty czy dotacje, co może ograniczać rozwój ich biznesu.
- Brak zaufania klientów: klienci mogą mieć obawy co do wiarygodności i stabilności nierejestrowanych przedsiębiorców, co może wpłynąć negatywnie na ich wizerunek i sprzedaż.
- Ograniczona dostępność rynków: w niektórych branżach prowadzenie działalności bez rejestracji może ograniczyć zakres potencjalnych kontrahentów.
- Limit działalności nierejestrowanej: w przypadku przekroczenia limitu przychodu działalność nierejestrowaną należy natychmiast zarejestrować, co oznacza, że jeśli będzie szło ci bardzo dobrze, to konieczność rejestracji pojawi się z dnia na dzień.
Działalność nierejestrowana – zalety
Mimo że prowadzenie działalności nierejestrowanej wiąże się z pewnymi ryzykami i ograniczeniami, to istnieją również pewne zalety takiej formy działalności, wśród których można wymienić:
- Elastyczność i brak formalności: osoby prowadzące działalność nierejestrowaną nie muszą spełniać formalnych wymagań, takich jak rejestracja w urzędzie skarbowym czy wpis do KRS, co pozwala na większą elastyczność w prowadzeniu biznesu.
- Brak wymogu podawania szczegółów na temat działalności: w przypadku prowadzenia działalności nierejestrowanej nie ma konieczności podawania szczegółów na temat swojej działalności, co może chronić prywatność przedsiębiorcy.
- Dostępność dla osób z ograniczeniami formalnymi: prowadzenie działalności nierejestrowanej może być korzystne dla osób, które nie mogą lub nie chcą spełnić wymogów formalnych związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej. Mowa tu np. o osobach nieletnich, które nie mogą zarejestrować działalności.
- Możliwość szybkiego startu: brak formalności związanych z rejestracją pozwala na szybki start działalności, co może być korzystne dla przedsiębiorców, którzy chcą wykorzystać nagle się nadarzającą okazję.
Przeczytaj więcej o nierejestrowanej działalności gospodarczej.
Często zadawane pytania – działalność nierejestrowana
Działalność nierejestrowana – jak założyć?
Założenie działalności nierejestrowanej nie wiąże się z żadnymi formalnościami. Wystarczy, że zaczniesz działać.
Działalność nierejestrowaną – gdzie zgłosić?
Działalności nierejestrowanej nie trzeba nigdzie zgłaszać. Powstała właśnie dlatego, by osoby osiągające niewielkie dochody z działalności takiej jak np. rękodzieło nie musiały nigdzie się rejestrować.
Jak rozliczyć działalność nierejestrowaną?
Działalność nierejestrowaną rozliczysz w rocznym zeznaniu PIT-36. W formularzu jest dedykowana rubryka na dochody z działalności nierejestrowanej – wystarczy je tam wpisać.
Do jakiej kwoty można prowadzić działalność nierejestrowaną?
Działalność nierejestrowaną można prowadzić, dopóki nie osiągniemy dochodów w wysokości 50% wynagrodzenia minimalnego. Oznacza to, że możesz z jej tytułu zarabiać maksymalnie 1745 złotych miesięcznie. W lipcu 2023 kwota ta wzrośnie do 1800 złotych. Po przekroczeniu tej kwoty dochodów musisz zarejestrować swoją działalność w CEIDG.
Jakie są korzyści z działalności nierejestrowanej?
Główną korzyścią z prowadzenia działalności nierejestrowanej jest jej nieformalny charakter. Możesz ją prowadzić bez rejestracji i bez opłacania składek ZUS. Nie będziesz też płacić zaliczki na podatek dochodowy ani prowadzić księgowości.
Kto może założyć działalność nierejestrowaną?
Działalność nierejestrowaną może założyć każdy, poza osobami, które w ciągu ostatnich 60 miesięcy (5 lat) miały zarejestrowaną działalność gospodarczą w Polsce.
Czy osoba prowadząca działalność nierejestrowaną musi się rozliczać?
Przychody z działalność nierejestrowanej musisz rozliczyć. Zrobisz to w rocznym zeznaniu PIT-36.
Czy przy działalności nierejestrowanej trzeba płacić ZUS?
To zależy. Jeśli w ramach działalności nierejestrowanej prowadzisz sprzedaż, nie musisz płacić ZUS. Jeśli świadczysz usługi, umowy które zawierasz, traktowane są jako umowy zlecenie. W związku z tym, osoba, z którą podpisujesz umowę o świadczenie usług, jest traktowana jako zleceniodawca i musi płacić za Ciebie składki ZUS.
Kiedy nie może być prowadzona działalność nieewidencjonowana?
Nie możesz prowadzić działalności nierejestrowanej, jeśli w ciągu ostatnich 5 lat miałeś zarejestrowaną działalność gospodarczą w Polsce, a także, jeżeli działalność, którą chcesz prowadzić, wymaga koncesji lub pozwolenia. Swoją działalność należy zarejestrować również po przekroczeniu granicy dochodów w wysokości 50% minimalnego wynagrodzenia.
Czy nierejestrowana działalność wlicza się do emerytury?
Działalność nierejestrowana nie wlicza się do emerytury, jeśli nie odprowadzasz od niej składek na ubezpieczenie społeczne.
Czy mogę nadać nazwę działalności nierejestrowanej?
Jak najbardziej możesz nadać nazwę działalności nierejestrowanej. Z pewnością będzie przydatna w kontaktach z klientami. Nie musisz jej nigdzie zgłaszać.
Kiedy płaci się podatek od działalności nierejestrowanej?
Podatek od dochodów z działalności nierejestrowanej płacisz wraz z rocznym rozliczeniem PIT.
Czy działalność nierejestrowaną musi mieć NIP?
Działalność nierejestrowana nie musi mieć NIP, chyba że przedsiębiorca ją prowadzący korzysta z kasy fiskalnej.
Jak wystawić fakturę w działalności nierejestrowanej?
Jeśli nie masz zarejestrowanej działalności, nie możesz wystawić faktury VAT. Możesz wystawić rachunek.
