Zgodnie z zasadą współmierności przychodów i kosztów, przychody i koszty powinny być ujmowane w okresach, do których się odnoszą. Dlatego wprowadzono rozliczenia międzyokresowe, które umożliwiają odpowiednie zapisywanie kosztów i przychodów. W tym artykule omówimy, jak przeprowadzać rozliczenia międzyokresowe kosztów i przychodów.
Spis treści
Rozliczenia międzyokresowe. Co to takiego jest?
Rozliczenia międzyokresowe kosztów (RMK), zgodnie z artykułem 39 ustawy o rachunkowości, można podzielić na dwie główne kategorie:
- aktywne RMK – odnoszą się do kosztów przyszłych okresów sprawozdawczych. To oznacza, że firma uwzględnia przewidywane wydatki, które wpłyną na przyszłe okresy;
- bierne RMK – dotyczą zobowiązań, które są prawdopodobne do wystąpienia w bieżącym okresie sprawozdawczym. Na przykład, zobowiązania wynikające z usług wykonanych na rzecz firmy przez kontrahentów lub zobowiązania związane ze świadczeniem przyszłych usług dla pracowników, takie jak emerytury.
W skrócie, rozliczenia międzyokresowe zakładają podział kosztów/przychodów uwzględnianych w przyszłych okresach sprawozdawczych oraz zobowiązań, które mogą pojawić się w bieżącym okresie.
| Art. 39. ustawy o rachunkowości:
„1. Jednostki dokonują czynnych rozliczeń międzyokresowych kosztów, jeżeli dotyczą one przyszłych okresów sprawozdawczych. 2. Jednostki dokonują biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów w wysokości prawdopodobnych zobowiązań przypadających na bieżący okres sprawozdawczy, wynikających w szczególności: 1) ze świadczeń wykonanych na rzecz jednostki przez kontrahentów jednostki, a kwotę zobowiązania można oszacować w sposób wiarygodny; 2) z obowiązku wykonania, związanych z bieżącą działalnością, przyszłych świadczeń na rzecz pracowników, w tym świadczeń emerytalnych, a także przyszłych świadczeń wobec nieznanych osób, których kwotę można oszacować w sposób wiarygodny, mimo że data powstania zobowiązania nie jest jeszcze znana, w tym z tytułu napraw gwarancyjnych i rękojmi za sprzedane produkty długotrwałego użytku. Zobowiązania ujęte jako bierne rozliczenia międzyokresowe i zasady ustalania ich wysokości powinny wynikać z uznanych zwyczajów handlowych”. |
Czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów
Przykładem czynnych rozliczeń międzyokresowych kosztów, zapisywanych na koncie 64-0, są koszty operacyjne, które rozlicza się w trakcie określonego czasu. Przykłady takich kosztów to:
- ubezpieczenia majątkowe i komunikacyjne, opłacane z góry na cały rok;
- prenumeraty, opłacane z wyprzedzeniem na cały rok;
- dostęp do różnych subskrypcji;
- usługi telekomunikacyjne, gdzie okres abonamentu nie pokrywa się w czasie z kosztami rozmów;
- koszty zakupu materiałów i towarów, związane z zapasami;
- podatek od nieruchomości;
- wydatki na reklamę w prasie lub Internecie.
Ważne jest, by wydatki na wyżej wymienione usługi były „rozciągnięte” na więcej niż jeden roczny okres sprawozdawczy.
Bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów
Bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów odnoszą się do zobowiązań, na które jednostka oczekuje w obecnym okresie sprawozdawczym. Dotyczą przychodów, które już zostały osiągnięte lub będą osiągnięte w przyszłości. Przykłady takich zobowiązań to:
- świadczenia, które musimy zapewnić naszym pracownikom w przyszłości, takie jak emerytury, niewykorzystane urlopy czy premie;
- koszty, jakie należy ponieść w związku z gwarancją i reklamacjami;
Należy podkreślić, że koszty, które zostały uwzględnione jako pasywne RMK, nie są kosztami podatkowymi, ale służą jedynie celom bilansowym. Ostateczne ujęcie podatkowe występuje w momencie rzeczywistego poniesienia tych kosztów, na przykład po dokonaniu wypłaty premii pracownikowi.
| Ustawa o rachunkowości – art. 39:
„3. Odpisy czynnych i biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów mogą następować stosownie do upływu czasu lub wielkości świadczeń. Czas i sposób rozliczenia powinien być uzasadniony charakterem rozliczanych kosztów, z zachowaniem zasady ostrożności”. |
Rozliczenia międzyokresowe przychodów
Rozliczenia międzyokresowe przychodów odnoszą się do przychodów z przyszłych okresów sprawozdawczych. Oznacza to, że te przychody powstały w innym okresie niż ten, do którego się odnoszą. Jeżeli chodzi o rozliczenia międzyokresowe przychodów, poniżej przedstawiamy przykłady sytuacji, w których one występują:
- środki trwałe w trakcie budowy, środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne otrzymane bezpłatnie w formie darowizny;
- różnica w wartości firmy, która wynikła z nabycia podmiotu gospodarczego lub większości jego udziałów w cenie niższej od wartości rynkowej;
- środki pieniężne otrzymane na finansowanie nabycia lub produkcję środków trwałych w trakcie budowy oraz prac rozwojowych;
Tak czy inaczej, rozliczenia międzyokresowe przychodów mają na celu przypisanie odpowiednich przychodów do właściwych okresów sprawozdawczych.
Rozliczenia międzyokresowe. Podsumowanie
Rozliczenia międzyokresowe są ważnym elementem ewidencji rachunkowej. Umożliwia dokładne uwzględnienie kosztów oraz przychodów we właściwych okresach rozliczeniowych. Dzięki temu, przedsiębiorcy prowadzący księgi rachunkowe mogą dokonywać rzetelnych zapisów w ramach sprawozdawczości finansowej, w sposób zgodny z ustawą o rachunkowości.
W związku z tym ważne jest rozumienie różnicy pomiędzy czynnymi i biernymi rozliczeniami międzyokresowymi oraz przestrzeganie zasad ich stosowania w celu zachowania przejrzystości ksiąg rachunkowych.
Przeczytaj więcej w kategorii Koszty.
