Jedną z możliwych form prowadzenia firmy w Polsce jest spółka jawna. Spółka jawna należy do grupy spółek osobowych, która nie posiada osobowości prawnej, ale ma zdolność prawną.
Spis treści
Spółka jawna
W dniu 15 września 2000 r. weszła w życie ustawa Kodeks spółek handlowych zawierająca ustrój spółek handlowych, do których zalicza się m.in. spółka jawna. Spółka jawna została uregulowana w art. 22 – 85 Kodeksu spółek handlowych.
Spółka jawna charakteryzuje się odrębnością podmiotową, możliwością nabywania praw, w tym własności nieruchomości i innych praw rzeczowych. Ma również możliwość zaciągania zobowiązań. Spółka jawna może być stroną każdej umowy w obrocie prawnym. Posiada swój majątek, który stanowią wkłady wniesione do spółki oraz mienie nabyte przez spółkę w czasie jej istnienia. Spółka oraz wspólnicy spółki jawnej odpowiadają solidarnie za zaciągnięte zobowiązania i osobiście prowadzone przez nią sprawy.
Forma umowy spółki jawnej
Umowa spółki jawnej musi co najmniej przybrać formę sporządzoną na piśmie pod rygorem nieważności – nie zachowanie tej formy powoduje nieważność umowy. Powyższa forma nie wyklucza możliwości zawarcia umowy spółki jawnej w formie pisemnej z urzędowo poświadczonym podpisem przez notariusza, czy z urzędowym poświadczeniem daty przez notariusza.
Umowę spółki można również zawrzeć w formie aktu notarialnego. Wskazane formy zależą od indywidualnej decyzji wspólników. Niemniej formy te – poza pierwszą – nie są wymagane przez przepisy prawa, w celu prawidłowego zawarcia umowy spółki jawnej. Jedynym odstępstwem od powyższego jest sytuacja, kiedy jeden ze wspólników wnosi nieruchomość jako wkład do spółki jawnej. Wtedy do zawarcia umowy spółki jawnej niezbędne jest zachowanie formy aktu notarialnego pod rygorem nieważności.
Elektroniczny wzorzec umowy spółki jawnej
Istnieje możliwość zawarcia umowy spółki jawnej online za pośrednictwem portalu S24. W przypadku wybrania tego rozwiązania przyszli wspólnicy spółki jawnej mają możliwość skorzystania z wzorca umowy zamieszczonego w powyższym systemie. Wzorzec został określony na podstawie rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 14 stycznia 2015 r. w sprawie określenia wzorców dotyczących spółki jawnej udostępnionych w systemie teleinformatycznym.
Aby podpisać w ten sposób umowę spółki jawnej, wszyscy wspólnicy muszą posiadać podpis elektroniczny. Niniejsze rozwiązanie umożliwia wnoszenie tylko wkładów pieniężnych do spółki. Jeśli wyniknie potrzeba wniesienia wkładów niepieniężnych do spółki, to nie uczynimy tego za pośrednictwem portalu S24. Jedyną możliwością w tym przypadku będzie zmiana umowy spółki po jej założeniu, co będzie wiązać się z dodatkowymi kosztami.
Co musi zawierać umowa spółki jawnej? Obowiązkowe elementy
Do obowiązkowych elementów umowy spółki jawnej należą:
- data i miejsce zawarcia umowy;
- wspólnicy tworzący spółkę – muszą to być osoby fizyczne posiadające pełną zdolność do czynności prawnych. Dopuszczalne jest, aby wspólnik miał ograniczoną zdolność do czynności prawnych, lecz musi wtedy działać z pomocą przedstawiciela ustawowego. Poza powyższymi podmiotami, wspólnikami spółki jawnej mogą być osoby prawne lub inne spółki handlowe;
- oświadczenie, w jakim celu będzie prowadzona spółka jawna i czym się będzie zajmować;
- adres siedziby spółki – miejscem siedziby spółki jest siedziba organu zarządzającego spółką jawną;
- pełna nazwa spółki jawnej i skrót przez nią używany, a także wyróżniający ją znak graficzny – nazwa spółki jawnej powinna zawierać nazwiska lub firmy (nazwy) wszystkich wspólników lub nazwisko albo firmę (nazwę) jednego lub kilku wspólników i oznaczenie „spółka jawna” (albo skrót: sp.j.);
- czas trwania spółki jawnej, jeżeli jest oznaczony – jeśli w umowie spółki jawnej nie znajdzie się określenie dotyczące czasu trwania spółki, uznaje się, że została zawarta na czas nieokreślony;
- obszar działania spółki jawnej, ewentualnie zapis, czy istnieje możliwość tworzenia oddziałów i przedstawicielstw w kraju i za granicą, oraz czy spółka może uczestniczyć w spółkach krajowych i poza granicami Rzeczpospolitej Polskiej;
- przedmiot działalności spółki – powinien być zgodny z Polską Klasyfikacją Działalności określoną w rozporządzeniu Rady Ministrów z 24 grudnia 2007 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD). Nie ma ograniczeń co do ilości rodzajów prowadzonej działalności. Niemniej w niektórych przypadkach konieczne są specjalne uprawnienia lub koncesje;
- określenie wkładów wnoszonych przez wspólników i ich wartość – należy określić, czy wkład jest pieniężny, czy niepieniężny (aport):
- Do wkładów pieniężnych należą gotówka, wpłata na konto bankowe spółki, polecenia przelewu, przekaz, czek bankierski, pieniądz elektroniczny. Wkładem nie mogą być papiery wartościowe np. czeki, obligacje lub weksle, gdyż nie są one pieniądzem – pomimo pełnienia funkcji płatniczej;
- Do wkładów niepieniężnych należą świadczenie pracy, rzeczy ruchome, nieruchomości, wierzytelności, patenty itd.
Dodatkowe elementy umowy spółki jawnej
Wymagania dotyczące umowy spółki jawnej każdorazowo wiążą się z indywidualną potrzebą wspólników. W tym celu w umowie spółki jawnej mogą być zawierane dodatkowe elementy. W umowie spółki mogą się znaleźć dodatkowe elementy chociażby takie jak:
- reprezentacja spółki jawnej – co do zasady każdy wspólnik ma prawo do reprezentowania spółki, przy czym umowa spółki jawnej może pozbawiać wspólnika prawa do reprezentowania spółki albo wskazać, że jest on uprawniony do reprezentowania spółki łącznie z innym wspólnikiem lub prokurentem;
- prowadzenie spraw spółki jawnej – należy pamiętać o określeniu zasady prowadzenia spraw spółki jawnej przez jej wspólników, z ujęciem kwestii dotyczącej przypadków, kiedy wymagana jest uchwała wspólników. Umowa spółki jawnej może przewidywać, że wspólnik zostaje pozbawiony prawa prowadzenia spraw spółki. Zaznaczyć trzeba, że spraw spółki jawnej nie może prowadzić osoba trzecia (nie wspólnik). Dopuszczalne zaś jest prowadzenie spraw spółki przez osobę trzecią przy udziale co najmniej jednego wspólnika spółki jawnej;
- udział w zyskach i stratach – w umowie spółki jawnej można określić prawo do udziału w zyskach i stratach dla każdego ze wspólników. Istnieje możliwość wyłączenia danego wspólnika w związku z ujawnieniem strat w spółce. Niemniej nie wyłącza to możliwości uczestnictwa w stratach każdemu wspólnikowi;
- zakaz działalności konkurencyjnej – niniejsze uregulowanie ma prowadzić do nie podejmowania działań sprzecznych z interesem spółki i działań konkurencyjnych przez wspólnika. Może zostać dookreślony katalog działań w umowie spółki. Zakaz konkurencji obejmować może czas, kiedy dana osoba jest wspólnikiem oraz okres po wystąpieniu ze spółki. Istnieje możliwość wprowadzenia kary umownej za nieprzestrzeganie powyższych postanowień;
- przeniesienie ogółu praw i obowiązków wspólnika – umowa spółki jawnej może przewidywać możliwość przeniesienia praw i obowiązków wspólnika na osobę trzecią tzw. wyzbycie się udziałów w spółce;
- rozwiązanie umowy spółki jawnej – wskazany zapis ma na celu zabezpieczenie spółki jawnej na wypadek śmierci jednego ze wspólników i wskazanie jego następców prawnych (spadkobierców – testamentowych lub ustawowych). Umowa może określać inne okoliczności zakończenia działalności spółki, poza tymi wskazanymi w art. 58 Kodeksu spółek handlowych. Niniejszy przepis określa, kiedy bezwzględnie i względnie zachodzą przesłanki rozwiązania spółki jawnej;
- zmiany treści umowy spółki jawnej i podejmowania uchwał – zazwyczaj zmiany w treści umowy spółki i podejmowanie uchwał w niej uzależnione jest od zgody wszystkich wspólników spółki jawnej. Niemniej umowa spółki może regulować inny wymóg np. konieczność większej części głosów wspólników.
Standardowy wzór umowy spółki jawnej
Pobierz wzór umowy spółki jawnej w formacie PDF.
UMOWA SPÓŁKI JAWNEJ
zawarta w dniu …………………. w …………………… pomiędzy:
- ………………………………………….., zamieszkałym w ……………………….., przy ul. ………………………………………………, nr PESEL ……………………………………….
- ……………………………………………, zamieszkałym w ……………………….., przy ul. ………………………………………………., nr PESEL ……………………………………….
- ……………………………………………., zamieszkałym w ………………………., przy ul. ……………………………………………….., nr PESEL ……………………………………….
§ 1
Strony oświadczają, iż zawierają Spółkę w celu prowadzenia przedsiębiorstwa zajmującego się ………………………………………………………………………………………………… (określenie celu/rodzaju przedsiębiorstwa)
§ 2
- Spółka będzie prowadzić przedsiębiorstwo pod nazwą ………………………………………………………………………
- Spółka może używać skrótu ……………………………………… sp.j. oraz wyróżniającego ją znaku graficznego.
§ 3
Siedzibą Spółki jest ……………………………………………………………………………………………………………………..
§ 4
Czas trwania Spółki jest ………………………………………………………………………………………………………………..
§ 5
- Obszarem działania Spółki jest terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz zagranica.
- Spółka może tworzyć oddziały i przedstawicielstwa w kraju i za granicą.
- Spółka może uczestniczyć w spółkach krajowych i poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej.
§ 6
Przedmiotem działalności Spółki jest:
1. …………………………………………………………………………………. (PKD ………..…)
2. ………………………………………………………………………………….. (PKD ………….)
3. ………………………………………………………………………………….. (PKD ………….)
§ 7
Wspólnicy zobowiązują się do wniesienia następujących wkładów:
1. …………………………… wnosi:
- wkład pieniężny w wysokości ………………. zł (słownie: ……………………. zł), płatny na rachunek bankowy Spółki w terminie …………… dni od zawarcia niniejszej umowy, oraz
- prawo do korzystania przez Spółkę z lokalu użytkowego położonego w ……………… przy ul. …………………………, o powierzchni …….. m2, przez okres ………………………… (określenie czasu korzystania z lokalu). Wspólnicy zgodnie przyjmują, że wartość wkładu w postaci prawa do korzystania z lokalu wynosi ……………… zł (słownie: …………………….. zł).
2. …………………………….. wnosi:
- wkład pieniężny w wysokości ………….. zł (słownie: ………………… zł), płatny na rachunek bankowy Spółki w terminie ……………. dni od zawarcia niniejszej umowy.
3. ……………………… wnosi:
- prawo własności samochodu …………………., rok produkcji …………. Wspólnicy zgodnie przyjmują, że wartość wkładu wynosi ……………… zł (słownie: ………………………. zł), oraz
- świadczenie pracy w wymiarze ………. godzin miesięcznie. Wspólnicy zgodnie przyjmują, że wartość wkładu w postaci świadczenia pracy wynosi ………….. zł (słownie: …………………… zł).
§ 8
Reprezentacja Spółki
Uprawnionymi do reprezentacji Spółki są wszyscy wspólnicy. Składanie oświadczeń woli w imieniu Spółki wymaga współdziałania przynajmniej dwóch wspólników.
§ 9
Prowadzenie spraw Spółki
- Prowadzenie spraw Spółki zostaje powierzone ……………………………. Pozostali wspólnicy są wyłączeni od prowadzenia spraw Spółki. Nie dotyczy to sytuacji, gdy wspólnik prowadzący sprawy Spółki wie o sprzeciwie któregokolwiek z pozostałych wspólników odnośnie do planowanej czynności.
- W sprawach przekraczających zakres zwykłych czynności Spółki wymagana jest zgoda wszystkich wspólników wyrażona w uchwale, w tym także wspólników wyłączonych od prowadzenia spraw Spółki.
- Do spraw przekraczających zakres zwykłych czynności Spółki należą w szczególności:
- podejmowanie decyzji o dalszym kierunku rozwoju Spółki oraz o istotnych zmianach przedmiotu działalności Spółki,
- nabywanie nieruchomości lub zbywanie nieruchomości należących do Spółki lub ich obciążanie ograniczonymi prawami rzeczowymi,
- przyjęcie nowego wspólnika,
- zmiana umowy Spółki,
- zaciągnięcie lub wygaśnięcie zobowiązania o wartości przekraczającej ………………….. zł bądź rozporządzenie mieniem takiej wartości,
- .…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
§ 10
Wspólnik …………………….. z tytułu prowadzenia spraw Spółki pobiera wynagrodzenie w kwocie …………….. zł netto miesięcznie, płatne ostatniego dnia miesiąca
§ 11
1. Każdy wspólnik ma prawo do udziału w zysku. Udział wspólników w zysku obliczany jest według metody procentowej. Udziały wspólników w zyskach są następujące:
- ………………………. – ……%
- ………………………. – …….%
- ………………………. – …….%
2. W stratach uczestniczą w częściach równych wyłącznie:
- ……………………….
- ……………………….
§ 12
Zakaz działalności konkurencyjnej
- Wspólnicy nie mogą podejmować działań sprzecznych z interesem spółki ani prowadzić działalności konkurencyjnej, a w szczególności nie mogą:
– …………………………………………………………………………………………………….;
– …………………………………………………………………………………………………….;
– …………………………………………………………………………………………………….;
– ……………………………………………………………………………………………………..
- Zakaz konkurencji obowiązuje w trakcie pozostawania wspólnikiem oraz przez ………….. od wyjścia wspólnika ze Spółki.
- Wspólnik, który podjął działania sprzeczne z interesem Spółki, a w szczególności prowadził działalność konkurencyjną, jest obowiązany do uiszczenia Spółce kary umownej w wysokości ……………… zł za każdy rozpoczęty miesiąc, w którym wspólnik prowadził działalność konkurencyjną lub dokonywał innych czynności sprzecznych z interesem Spółki, co nie wyklucza dochodzenia przez Spółkę odszkodowania w zakresie, w jakim poniesiona przez Spółkę szkoda przewyższa zastrzeżoną karę.
§ 13
- Ogół praw i obowiązków każdego wspólnika może być przedmiotem rozporządzenia.
- Wspólnik może zbyć lub obciążyć ogół praw i obowiązków w spółce za zgodą wszystkich pozostałych wspólników.
§ 14
- W przypadku śmierci jednego ze wspólników Spółka nie ulega rozwiązaniu. Na miejsce zmarłego wspólnika wchodzą jego spadkobiercy.
- W przypadku ogłoszenia upadłości wspólnika lub wypowiedzenia umowy przez wspólnika lub wierzyciela wspólnika, Spółka nie ulega rozwiązaniu.
§ 15
Każdy ze wspólników może wypowiedzieć swój udział Spółce z zachowaniem okresu wypowiedzenia, to jest na co najmniej …………… miesięcy przed końcem roku obrachunkowego, przesyłając do wszystkich pozostałych wspólników pisemne oświadczenie o wypowiedzeniu.
§ 16
W przypadku rozwiązania Spółki przeprowadza się jej likwidację na zasadach określonych w Kodeksie spółek handlowych.
§ 17
Rokiem obrotowym jest rok kalendarzowy.
§ 18
- W sprawach nieuregulowanych niniejszą umową zastosowanie mają przepisy Kodeksu spółek handlowych o spółce jawnej.
- W przypadku wyniknięcia sporu, Strony postanawiają, że podejmą działania polubowne, a w przypadku ich niemożności sądem właściwym do rozstrzygnięcia sporu będzie sąd ze względu na adres siedziby spółki.
§ 19
- Zmiana niniejszej umowy wymaga formy pisemnej pod rygorem nieważności.
- Do zmiany umowy Spółki wymagana jest większość ……………. głosów.
§ 20
Umowę sporządzono w 3 jednobrzmiących egzemplarzach, po jednym dla każdego wspólnika.
………………………………………….. – …………………………………..
(imię i nazwisko wspólnika) (podpis wspólnika)
………………………………………….. – …………………………………..
(imię i nazwisko wspólnika) (podpis wspólnika)
………………………………………….. – …………………………………..
(imię i nazwisko wspólnika) (podpis wspólnika)
