Kiedy zawrzeć umowę zlecenie, a kiedy umowę o dzieło? Czym w szczegółach różnią się obie umowy jeżeli chodzi o odpowiedzialność, składki na ZUS i podatki? Sprawdź wszystko, co trzeba wiedzieć o umowach cywilnoprawnych.
Spis treści
Umowa zlecenia a umowa o dzieło
Umowa zlecenie i umowa o dzieło to umowy regulowane przez Kodeks cywilny (w przeciwieństwie do umowy o pracę regulowanej przepisami Kodeksu pracy).
Co sprawia, że umowa o dzieło jest często traktowana przez pracodawców jako bardziej atrakcyjna od umowy zlecenia? Spójrzmy, czym się charakteryzują obie umowy cywilnoprawne.
Umowa zlecenie
Umowa zlecenie to umowa starannego działania, czyli zleceniobiorca ma obowiązek starannie wykonać określoną czynność. Ważne jest wykonywanie pracy na rzecz zleceniodawcy, a nie ostateczny rezultat tej pracy. Obu stronom przysługują prawa wynikające bezpośrednio z treści umowy.
W przypadku umowy zlecenia obowiązuje minimalna stawka godzinowa. W roku 2024 wysokość minimalnej stawki godzinowej to 27,70 zł, a od lipca 2024 r. będzie to 28,10 zł.
Zleceniodawca nalicza i odprowadza składki na ubezpieczenia społeczne zleceniobiorcy, chyba że ten ma inne tytuły do ubezpieczenia (np. pracuje na etacie dla innego pracodawcy, a jego wynagrodzenie jest wyższe niż minimalna pensja krajowa, w takiej sytuacji opłacana jest tylko składka zdrowotna).
Umowa o dzieło
Efektem umowy o dzieło jest konkretny rezultat (materialny i niematerialny), zgodny z wymaganiami zamawiającego, a wykonujący otrzymuje za niego ustalone wynagrodzenie. Umowa o dzieło nie dotyczy powtarzalnych czynności. Zamawiający musi mieć możliwość weryfikacji wykonanego dzieła.
Umowa zlecenia a umowa o dzieło – podobieństwa i różnice
Czym się różni umowa o dzieło od umowy zlecenia? Oto najważniejsze różnice.
Odpowiedzialność stron
Osoba, która przyjmuje zamówienie na wykonanie dzieła, przyjmuje odpowiedzialność za końcowy efekt. W przypadku umowy zlecenia, zleceniobiorca odpowiada – i jest rozliczany – za należyte starania.
Wykonawca ma obowiązek oddać dzieło w umówionym terminie, przygotować je zgodnie z wytycznymi zamawiającego oraz wykorzystać dostarczone materiały (o ile je otrzymał).
Wynagrodzenie
Wykonujący dzieło otrzymuje wynagrodzenie ryczałtowe (w wysokości ustalonej z góry, wypłaconej po zrealizowaniu dzieła) lub kosztorysowe (oparte na spisie prac i materiałów użytych do stworzenia dzieła). Strony mogą się umówić na etapowe wypłaty.
Umowa o dzieło musi być wykonana za wynagrodzeniem (w przeciwieństwie do umowy zlecenia). W przypadku umowy o dzieło brak gwarancji minimalnej stawki godzinowej.
ZUS
W przypadku umowy zlecenia, zleceniodawca pobiera składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe. Wyjątkiem jest sytuacja, w której zleceniobiorca jest objęty ubezpieczeniem społecznym z innych tytułów. Co ważne, składka zdrowotna jest opłacana odrębnie dla każdej umowy zlecenia (jeżeli jest ich więcej niż jedna).
Umowa o dzieło nie podlega ubezpieczeniom społecznym i zdrowotnemu. Wyjątkiem jest sytuacja, w której pracodawca zawarł umowę z własnym pracownikiem lub pracownik zawiera umowę z innym podmiotem, aby wykonać dzieło na rzecz pracodawcy.
Podatek dochodowy
Z tytułu umów o dzieło i zlecenia zamawiający pobiera zaliczki na podatek dochodowy według stawki 12% (w przypadku pierwszego progu do kwoty 120 000 zł lub 32% po jego przekroczeniu). W przypadku umów o dzieło do 200 zł brutto czyli tzw. małych umów, zryczałtowany podatek wynosi 12%.
Podstawę zaliczki na podatek stanowi wynagrodzenie brutto umowy zlecenia, pomniejszone o składki społeczne oraz koszty uzyskania przychodu. Trzeba pamiętać, że osoby do 26 roku życia nie płacą PIT z tytułu umowy zlecenia (limit zwolnienia to 85 528 zł). Od 2023 roku zleceniobiorcy mogą korzystać z kwoty zmniejszającej podatek (300 zł).
Koszty uzyskania przychodów
Jeżeli umowa o dzieło nie przewiduje przeniesienia praw autorskich, to koszty uzyskania przychodów stanowią 20% przychodu, a z przeniesieniem praw autorskich mogą być podwyższone do 50% przychodu, jednak nie mogą przekroczyć rocznego limitu 120 000 zł kosztów.
Koszty w przypadku umowy zlecenia wynoszą 20% uzyskanego przychodu, pomniejszonego o potrącone o składki na ubezpieczenia społeczne, których podstawę wymiaru stanowi ten przychód.
Wypowiedzenie
Obie strony umowy o dzieło mogą odstąpić od umowy jeżeli dzieło nie zostało ukończone. Zamawiający powinien zapłacić umówione wynagrodzenie, odliczając kwotę, którą przyjmujący zamówienie oszczędził z powodu niewykonania dzieła.
Wypowiedzenie umowy zlecenia też jest możliwe, o ile nie zostało ono zrealizowane. Strona odstępująca powinna też wskazać ważny powód, w innym wypadku naraża się na wypłatę odszkodowania za straty lub szkodę drugiej strony. Zazwyczaj czas wypowiedzenia regulowany jest w umowie. Jeżeli tak się nie stało, to umowa może być zakończone z dnia na dzień.
PRZECZYTAJ RÓWNIEŻ:
- Umowa o dzieło – na czym polega? Kiedy warto ją podpisać?
- Umowa o dzieło a podatek dochodowy PIT
- Umowa o pracę a umowa zlecenie – różnice. Wady i zalety obu umów
- Koszt zatrudnienia pracownika – umowa zlecenie i umowa o dzieło
- Umowa zlecenie 2023 – jaka jest minimalna stawka godzinowa? Czy na zleceniu trzeba opłacać składki ZUS?
Co łączy umowy o dzieło i umowy zlecenia?
W obu przypadkach nie ma działania pod nadzorem zleceniodawcy i nie może on wskazać miejsca i czasu wykonania zlecenia/dzieła. Zatrudniony może wskazać zastępstwo, najczęściej jest to regulowane w umowie. Wykonującemu dzieło lub zleceniobiorcy nie przysługują: urlopy wypoczynkowe, wynagrodzenie na L4 (zleceniobiorca otrzyma je jeżeli opłaci ubezpieczenie chorobowe), dodatek za pracę w godzinach nadliczbowych oraz terminy wypowiedzenia z Kodeksu pracy.
Kiedy zawrzeć umowę zlecenie, a kiedy umowę o dzieło?
Pod uwagę trzeba wziąć charakter pracy, czyli rodzaj zadań lub sposób ich wykonywania. Jeżeli rezultat ma być konkretny i indywidualny, to należy podpisać umowę o dzieło. Z tego względu umowa zlecenia może dotyczyć sprzątania biura (wykonywana czynność), a efektem umowy o dzieło będzie stworzenie strony internetowej.
Dobre rozeznanie, którą umowę wybrać, jest bardzo ważne. Jeżeli ZUS uzna, że umowa nie spełnia warunków umowy o dzieło, to nakaże pracodawcy zapłacić należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne (te należności przedawniają się po 5 latach).
Przeczytaj więcej w kategorii Umowy.
