Kto odpowiada z błąd w księgach rachunkowych? Za co odpowiada biuro rachunkowe? Gdzie i w jakim przypadku należy zgłosić błąd w księgach? Przeczytaj nasz artykuł i poznaj odpowiedzi na te pytania.
Księgowość to bez wątpienia jedna z tych gałęzi rynku w Polsce, gdzie przedsiębiorcy bardzo uważnie analizują kompetencje osób, z którymi będą chcieli współpracować. Bez względu na to, czy będzie to umowa o pracę, czy współpraca B2B. Kto odpowiada za błąd w księgach rachunkowych?
Spis treści
Księgowość w Polsce
Stowarzyszenie Księgowych w Polsce (SKWP) szacuje, że w naszym kraju działa około 45 tysięcy biur księgowych. Liczba osób, która otrzymała odpowiednie zaświadczenie od Ministerstwa Finansów, już w 2017 roku przekroczyła 70 tysięcy osób.
Pokazuje to dość jednoznacznie, że jest to prężnie działający rynek, na którego rozwój nie wpłynęła zbyt mocno nawet pandemia koronawirusa. Warto odnotować też, że coraz szybciej rośnie liczba firm, które skupiają się na e-księgowości. Tam wszystkie kwestie można załatwić między zainteresowanymi stronami zdalnie, przez internet.
Ilu jest księgowych w Polsce?
Szacuje się, że osoba zatrudniona na tym stanowisku w firmie zarabia około 5-6 tysięcy złotych brutto. Warto jednak rozgraniczyć tę kwotę i podzielić ją według doświadczenia i stanowiska. Nierzadko zdarza się, że główna księgowa zarabia nawet i 15 tysięcy złotych brutto.
Szacuje się, że wynagrodzenie samodzielnej księgowej, która w niewielkich działalnościach gospodarczych samodzielnie prowadzi całą dokumentację, przekracza już kwotę dziewięciu tysięcy złotych brutto. Te kwoty pokazują, że za wiedzę i kompetencję księgowych, pracodawcy są gotowi zapłacić naprawdę sporo.
Kto odpowiada za błąd w księgach rachunkowych?
Polskie prawodawstwo podeszło do tej kwestii dość specyficznie. Z jednej strony można wskazać na akty prawne, które pośrednio wskazują na winę księgowości. Z drugiej strony mamy artykuł 303 Kodeksu Cywilnego, który wprost wskazuje, że ostateczna wina może spoczywać na właścicielu działalności gospodarczej.
Warto wskazać też na Ustawę o Rachunkowości. Jasno wynika a niej, że zlecenie konkretnych zadań innym osobom nie spowoduje przekazania na tę stronę odpowiedzialności za ewentualne uchybienia. Dotyczy to na przykład prowadzenia księgowości w podmiocie gospodarczym.
W nieco lepszej sytuacji są te działalności gospodarcze, które zatrudniły głównego księgowego na umowę o pracę. W takiej sytuacji to właśnie on będzie odpowiadał – przynajmniej w części – za błędy i uchybienia. Jednak warto pamiętać o tym, że będzie to odpowiedzialność z Kodeksu Pracy.
Taka wykładnia prawa prowadzi do paradoksalnej sytuacji, kiedy właściciel firmy jednocześnie nie jest odpowiedzialny za błędy (bo na gruncie KP odpowiedzialność tę ponosi główny księgowy), a jednocześnie jest odpowiedzialny za wynikłe z tego tytułu straty.
Skutkuje to tym, że właściciel działalności może zostać oskarżony o nieprzestrzeganie zasad, jakie na podmiot gospodarczy narzuca Kodeks Karny Skarbowy. Wiele zależy też od tego, w jaki sposób dany czyn zostanie zakwalifikowany.
CZYTAJ TAKŻE: Odpowiedzialność biura rachunkowego – na czym polega
Dla przykładu, za prowadzenie ksiąg w sposób nierzetelny, firma może zostać ukarana grzywną, jednak jej wysokość może być bardzo boleśnie odczuwalna. Na mocy artykułu 61 Kodeksu Karnego Skarbowego, maksymalnie orzeczona grzywna może wynosić aż 240 stawek dziennych.
Docieramy tu do kolejnego miejsca, gdzie odpowiedzialność księgowej oraz właściciela firmy może się przenikać. Zgodnie z polskim systemem prawnym księgowa może zostać skazana nawet na więzienie za błędy w prowadzeniu ksiąg. Widać więc dość wyraźnie, że ustawodawca ma po swojej stronie sporo narzędzi, które można uznać za represyjne.
Błąd w księgach a odpowiedzialność biura rachunkowego
Dość specyficzną sytuacją, kiedy będzie wobec naszej firmy zasądzona kara, jest sytuacja, kiedy księgowość jest sensu stricto prowadzona w sposób właściwy, ale organy podatkowe nie zostały poinformowane o tym, że dana firma korzysta z usługi zewnętrznej firmy. Z gruntu widzenia prawa jest to bowiem uchybienie.
Kto odpowiada za sytuację, kiedy spółka złoży sprawozdanie niezgodne z literą prawa, co z kolei będzie wynikać z błędu po stronie księgowości? To kolejna sytuacja, która została rozwiązana w dość interesujący sposób. Zgodnie z literą prawa, za taki stan rzeczy odpowiadać będą… kierownik oraz rada nadzorca. Może jednak dojść do sytuacji, kiedy na skutek zaniedbania winny będzie nie kto inny, jak księgowy. To kolejna sytuacja, kiedy najlepszą odpowiedzią zdaje się stwierdzenie „to zależy”.
Jak zgłosić błąd w księgach?
Duże znaczenie odgrywa tu tak zwany parametr wagi błędu. Z gruntu dzielimy je na:
- błędy istotne,
- błędy nieistotne.
Można też wskazać na pomyłki wykryte przed oddaniem sprawozdania rocznego. Chodzi o takie po jego sporządzeniu, ale przed zatwierdzeniem. Są też błędy zauważone dopiero po zatwierdzeniu dokumentu. Pomyłki można też dzielić według klucza roku obrotowego.
Zasady związane z korygowaniem zauważonych błędów reguluje Ustawa o Rachunkowości. Dzielą się one według momentu, w jakim przeinaczenie zostało zauważone. Dużą rolę może odgrywać na przykład Artykuł 4 ww. ustawy, który pozwoli nam ocenić czy błąd jest istotny, czy nie.
W niektórych sytuacjach zachodzi możliwość naniesienia zmian przed zatwierdzeniem sprawozdania. Na mocy artykułu 52 i 53 z Ustawy o Rachunkowości, może zajść konieczność sporządzenia kolejnego sprawozdania finansowego. Kluczową rolę odgrywa tu czas. Zgodnie z literą prawa, sprawozdanie oddajemy w ciągu trzech miesięcy od dnia bilansowego. Sprawozdanie oddajemy do pół roku, licząc od dnia bilansowego.
Warto pamiętać też o tym, że zgodnie z interpretacją Ustawy o Rachunkowości (artykuł 4 i 4a) nie można uznać poszczególnych pozycji ze sprawozdania za nieistotne, jeśli wszystkie dane o podobnym charakterze kwalifikują się jako dane o charakterze istotnym.
Jak widać, polskie prawo jest tutaj niezwykle złożone. Nie powinno nikogo dziwić, że wiele firm – poza zatrudnieniem księgowej – decyduje się też na nawiązanie współpracy z kancelarią prawną, która jest wyspecjalizowana w poradach z zakresu prawa podatkowego.
Przeczytaj więcej w kategorii Biuro rachunkowe.
