Osiągnięcie sukcesu biznesowego wymaga wizji i pomysłu na produkt lub usługę. To bardzo ważny atut… ale nie jedyny, o którym powinien pamiętać obecny lub przyszły przedsiębiorca. Nieprzypadkowo mówi się, że sukces sprzyja przygotowanym – w biznesie potrzebne jest planowanie.
Jak napisać plan finansowy? Nie ma jednego, uniwersalnego sposobu na to, jak takie zestawienie finansowe powinno wyglądać – wszystko zależy od specyfiki biznesu. Wytłumaczymy Ci za to, do czego służy plan finansowy oraz jakie elementy powinien zawierać ten dokument.
Spis treści
Do czego służy plan finansowy?
Plan finansowy to dokument pokazujący, jaka może być przyszła kondycja firmy. Ujmuje się w nim dane finansowe, które powstają na podstawie analizy rynku, szacunków możliwości produkcyjnych przedsiębiorstwa itp.
| Warto wiedzieć – plan finansowy nie jest jednorazowym przedsięwzięciem
Opracowanie planu finansowego to zadanie, które zdecydowanie nie powinno być jednorazowym procesem. Wręcz przeciwnie: wraz z rozwojem firmy i zmieniającymi się warunkami rynkowymi (np. wahania kursów walutowych, podwyżka stóp procentowych, zmiany cen surowców) odpowiedzialny przedsiębiorca powinien aktualizować taki plan np. co kwartał. Dzięki temu łatwiej będzie dostosowywać się do rzeczywistości biznesowej – a ta, co zapewne każdy właściciel biznesu potwierdzi, jest naprawdę dynamiczna. |
Elementy planu finansowego
Nie ma jednego wzoru, zgodnie z którym należy przygotować plan finansowy. Nie jest to dokument, którego przygotowanie regulują przepisy, a różne podmioty – w tym np. banki, urzędy pracy, anioły biznesu czy instytucje unijne – mogą żądać tego, by przygotowanie planu finansowego odbyło się w odmienny sposób, zgodnie z ich wytycznymi.
Mimo to można wskazać takie elementy planu finansowego, które absolutnie powinny się w nim znaleźć. Oto i one:
- bilans,
- prognozy przychodów i kosztów,
- szacowane przepływy pieniężne.
| Warto wiedzieć – podstawa prawna
O ile sam plan finansowy to dokument, którego nie regulują przepisy prawne, inaczej wygląda sytuacja, jeśli chodzi o inne dokumenty sprawozdawcze, czyli bilans, rachunek zysków i strat oraz rachunek przepływów pieniężnych. Do takich aktów prawnych należą:
Jak już wspomnieliśmy, nie obowiązują one w przypadku planu finansowego. Jeśli jednak chcemy przedstawić informacje np. bankowi, konieczne jest, by stosować się do zasad rachunkowości. Dzięki temu odbiorcy planu finansowego będą wiedzieli, jak należy odczytywać dane. |
Bilans
Bilans to dokument, w którym przedstawia się informacje o tym, jaka jest wartość:
- aktywów,
- pasywów.
Przez aktywa rozumie się majątek przedsiębiorstwa, czyli jego maszyny, zapasy, należności handlowe, wartość praw autorskich i licencji itp. Z kolei pasywa to źródła finansowania majątku firmowego. Generalnie, pasywa dzieli się na dwie grupy, tzn. kapitał własny (środki wniesione przez udziałowców, własny zysk) oraz zobowiązania (kredyty bankowe, leasing itp.).
Prognozy przychodów i kosztów (rachunek wyników)
Od poziomu przychodów i kosztów zależy to, czy firma osiągnie zysk netto oraz jaki będzie poziom jej rentowności. W związku z tym planowanie finansowe powinno obejmować prognozę:
- przychodów z tytułu działalności podstawowej (sprzedaż towarów/usług), pozostałej (być może zakłada się, że np. po pewnym czasie zostanie sprzedana maszyna wykorzystywana przez firmę – przychody z tego tytułu zalicza się właśnie do pozostałej działalności sprzedażowej) oraz finansowej (zyski z inwestycji w akcje itp.);
- kosztów – w tym przypadku również dzieli się je na koszty podstawowe (zużycie materiałów i energii, wypłacone wynagrodzenia, koszt księgowości itp.), pozostałe (w tym np. koszty ewentualnych kar) oraz finansowe.
Szacowane przepływy pieniężne
Jedną z podstawowych zasad, jeśli chodzi o finanse przedsiębiorstw, jest różnica w kwestii koszt a wydatek. Na czym ona polega? Koszt księgowy powstaje w momencie nabycia towaru lub usługi (w pewnym uproszczeniu), z kolei wydatek oznacza faktyczny przepływ gotówki.
O ile przychody i koszty widzimy w rachunku wyników, to moment, w którym gotówka faktycznie wpłynie lub wypłynie z firmy, jest widoczny w rachunku przepływów pieniężnych (cash flow). Podczas przygotowywania rachunku przepływów pieniężnych bierze się pod uwagę:
- terminy płatności faktur przychodowych i kosztowych,
- ewentualne opóźnienia – przykładowo, branże transportowa oraz budowlana charakteryzują się tym, że faktury mają długie terminy zapłaty, a do tego często dochodzi do opóźnień w płatnościach oraz zatorów płatniczych.
Plan finansowy jako element biznesplanu
Plan finansowy to ważny dokument. Dzięki niemu jesteśmy w stanie ocenić, czy przedsięwzięcie biznesowe jest opłacalne, na jaką stopę rentowności można liczyć itp. To jednak jeszcze nie wszystko, co powinien zawierać profesjonalny biznesplan. Plan finansowy musi być uzupełniony o takie elementy jak na przykład:
- analiza konkurencyjności biznesu – można ją przeprowadzić np. z użyciem metodyki SWOT (ocenia się wówczas, jakie są silne i słabe strony biznesu, a także szanse i zagrożenia z tym związane) oraz PEST (wyróżnia się w niej czynniki polityczne, ekonomiczne, społeczne oraz technologiczne, które mogą wpłynąć na konkurencyjność biznesu),
- plan zatrudnienia pracowników,
- opis produktu oraz cechy, które mają za zadanie wyróżnić firmę spośród rywali (a trzeba wiedzieć, że konkurencja właściwie w każdej branży jest liczna).
Wyżej wymienione elementy to absolutne must have, jeśli chodzi o biznesplan firmy. Możemy dzięki temu pokazać np. kredytodawcy czy inwestorowi, jakie są atuty biznesu, z jakimi zagrożeniami należy się liczyć… a jeśli dodamy do tego plan finansowy, będziemy wiedzieć, czy przedsięwzięcie jest opłacalne.
Dobrym pomysłem jest przygotowanie planu finansowego w dwóch różnych wariantach: optymistycznym i pesymistycznym. Ten ostatni warto mieć na wypadek, gdyby w efekcie kryzysu gospodarczego czy innych problemów doszło do wzrostu kosztów/spadku przychodów w firmie. Pandemia koronawirusa oraz wojna rosyjsko-ukraińska to wydarzenia, które pokazały, jak bardzo prognozy finansowe mogą odbiegać od rzeczywistości, jeśli np. ceny materiałów budowlanych wzrosną w krótkim czasie o kilkadziesiąt procent.
