Mniej za tą samą cenę – na tym polega downsizing zwany również shrinkflacją. Producenci zmniejszają gramaturę produktów, a jednocześnie opakowania wyglądają tak samo, cena pozostaje również bez zmian. W ten sposób firmy optymalizują koszty, a klienci płacą tyle samo lub nawet trochę więcej za mniejszą ilość tego samego produktu.
Spis treści
Co znaczy shrinkflacja? „Shrink” (ang. kurczyć) i „inflacja”
Shrinkflacja (downsizing) to zmniejszanie rozmiaru produktu, przy jednoczesnym utrzymaniu jego ceny. Taka praktyka stosowana jest m.in. w przemyśle spożywczym i w dużych sieciach handlowych. Powód? Dzięki tej taktyce producenci mogą zwiększyć marżę lub utrzymać dochody na tym samym poziomie, choć koszty produkcji są większe.
W praktyce oznacza to, że klient widzi na sklepowej półce takie samo opakowanie jednak jego waga lub objętość jest mniejsza. Kupuje, płacąc tyle samo za mniej produktu.
Downsizing jest stary jak świat, jednak na większą skalę pojawił się w Polsce w 2023 r. Np. opakowanie popularnych czekoladek ważące dotychczas 360 g skurczyło się do 340 g (cena pozostała taka sama). Media informowały również o mniejszych opakowaniach batonów, jogurtów, serków, chipsów czy czekolady, mniej ważyło również masło, bułki czy chleb. Ten sam mechanizm dotyczy usług – ich zakres zmniejsza się, choć cena stoi w miejscu.
Termin shrinkflacja powstał z połączenia słów shrink (ang. kurczyć się) oraz inflacja i dobrze oddaje efekty downsizingu, czyli realny wzrost ceny produktu przy zmniejszeniu jego masy.
Ofiarą shrinkflacji można paść, najczęściej kupując automatycznie te same produkty, bez sprawdzenia, czy zmieniła się gramatura (lub zakres usług).
Jaki jest sposób na uniknięcie pułapki? Czytanie etykiet i sprawdzanie ceny jednostkowej, czyli za miarę towaru, np. za 100 gramów. Inaczej mówiąc, świadome zakupy.
| Czy wiesz, że…
Mała Księgowość to program księgowy świetny zarówno dla biur rachunkowych, obsługujących małe i średnie firmy, jak i osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą? |
Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów o shrinkflacji
Przed nieuważnym robieniem zakupów przestrzega Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Kolejne ostrzeżenia publikował w 2023 roku, kiedy inflacja rosła, a zyski producentów i usługodawców się kurczyły.
„Zachowaj czujność, czytaj uważniej etykiety i cenniki. Producenci mogą zmieniać wielkość opakowania, gramaturę lub zakres usługi – o ile informują o tym w jasny sposób. Nie mogą wprowadzać Cię w błąd” – tłumaczył UOKiK wiosną 2023 roku. I radził:
- sprawdzaj cenę, w tym cenę jednostkową, czyli tę za 1 kg, 100 g, 1 l, 1 szt., 1 m. Ułatwia ona porównanie cen produktów w różnych opakowaniach;
- zweryfikuj skład produktu. Zachowaj czujność, czytaj etykiety;
- sprawdź, czy ceny lub zakres usług nie uległy zmianie.
Trzeba pamiętać, że z zasady downsizing nie jest nielegalną praktyką. Jeżeli produkt jest odpowiednio oznakowany, to UOKiK nie ma podstaw do interwencji.
Problem pojawia się kiedy producent lub sprzedawca celowo wprowadza w błąd konsumenta, lub zataja ważne dla niego informacje.
Zgodnie z przepisami, sprzedawca ma obowiązek prawidłowo informować o cenach, w tym o obniżkach, oraz o najniższej cenie towaru lub usługi w okresie 30 dni przed obniżką (unijna dyrektywa Omnibus).
Przypomnijmy też, że cena produktu w miejscu sprzedaży detalicznej i świadczenia usług musi być uwidoczniona w sposób jednoznaczny, niebudzący wątpliwości, umożliwiający porównanie cen oraz z uwzględnieniem podatku VAT i akcyzy.
Za brak prawidłowej informacji o cenach, wojewódzki inspektor Inspekcji Handlowej może ukarać sprzedawcę karą do 20 000 zł. Za naruszenie zbiorowych interesów konsumentów, prezes UOKiK ma prawo zastosować karę w wysokości do 10% obrotu przedsiębiorstwa i do 2 mln zł dla osoby zarządzającej taką firmą.
CZYTAJ TAKŻE:
- Jak obliczyć rentowność produktu?
- Jak zarobić jak najwięcej, czyli czym jest maksymalizacja zysku?
- Inwentaryzacja kasy – jak przeprowadzić inwentaryzację gotówki w kasie? Poznaj protokół spisu z natury
- Nierejestrowana działalność gospodarcza. Jak sprzedawać produkty bez firmy?
- Odpowiedzialność przedsiębiorcy za produkt. Co obejmuje?
Dlaczego firmy stosują shrinkflację?
Producenci stosują downsizing, aby zachować lub zwiększyć swoje zyski. To sposób na optymalizację kosztów produktów kiedy rosną ceny składników (w 2023 roku koszty urosły o nawet kilkadziesiąt procent). Firmy mogłyby podwyższyć cenę, ale boją się, że odstraszą tym część swoich klientów. Stawiają zatem na nieznaczne zmniejszenie gramatury produktu lub liczby sztuk produktów w opakowaniu licząc, że konsumenci nie zauważą różnicy lub ją zbagatelizują.
Kalkulacja jest prosta: dla wielu osób liczy się przede wszystkim cena, a na różnicę w gramaturze nie zwracają uwagi. Jednak przedsiębiorcy muszą stosować taką taktykę z umiarem, aby klienci nie przeszli do konkurencji.
Program Mała Księgowość
Program Mała Księgowość ma wszystkie funkcje potrzebne do prowadzenia księgowości małej lub średniej firmy. Możesz skorzystać z niego niezależnie od wybranej formy opodatkowania. Wystawisz dzięki niemu faktury, zapłacisz podatek dochodowy i VAT, będziesz mógł zarządzać listą płac, kontrolować zobowiązania, amortyzować środki trwałe i korzystać z wielu, wielu innych funkcjonalności, których pełną listę znajdziesz na mk.rp.pl.
