Jaka stawka VAT jest właściwa dla danego produktu czy usługi? Czy Vatowiec może sprzedawać usługi zwolnione z podatku VAT? Gdzie szukać właściwej składki VAT
Przedsiębiorca, który zdecyduje się zarejestrować jako płatnik VAT, musi wystawiać faktury VAT. Problem może pojawić się w przypadku stawki VAT. Jaka stawka VAT jest prawidłowa? W jaki sposób ją wybrać i gdzie sprawdzić, czy dobrze ją określiliśmy.
Spis treści
Jakie są stawki VAT w 2023 roku w Polsce?
Podstawowa stawka VAT w Polsce to 23%. Jest to właściwa stawka VAT dla większości towarów. Może się jednak zdarzyć, że produkt lub usługa może być objęta niższą stawką. Koniecznie trzeba wtedy sprawdzić, kiedy będzie miało zastosowanie obniżenie stawki VAT.
Matryca stawek VAT
Zaktualizowana matryca stawek VAT obowiązuje od 1 lipca 2020 roku. Zmieniła ona klasyfikację towarów i usług na potrzeby VAT. Zmiany stawek VAT miały na celu uproszczenie do tej pory bardzo skomplikowanego systemu.
Jak sprawdzić stawkę podatku od towarów i usług?
Wysokość stawki VAT ustawa o podatku VAT, a także rozporządzeniu Ministra Finansów w sprawie towarów i usług, dla których obniża się stawkę podatku od towarów i usług, oraz warunków stosowania stawek obniżonych. Rozporządzenie to wymienia towary i usługi, do których można zastosować obniżoną stawkę VAT.
Jeśli jednak i ten dokument nie pomoże w określeniu właściwej stawki VAT, trzeba poprosić o indywidualną interpretację. Jak bardzo jest to ważne, niech świadczy przykład sprzed kilku lat, gdy zwykłą betoniarkę sprzedawano ze stawką 23%. Jednak część producentów nazwała ten produkt mieszalnikiem budowlanym.
Choć niewiele się od siebie różnią, miały inne stawki VAT, co powodowało, że przy tej samej wartości, jeden był tańszy dla klienta końcowego. Podobnie jest z tzw. ciepłymi lodami. Jeden z producentów takich smakołyków miał kłopot z urzędem skarbowym, który podawał sprzeczne interpretacje dotyczące właściwej stawki vat. Z jednej strony uważano ten produkt za lody, z drugiej za ciastko (a te mają inne stawki VAT).
I właśnie dlatego przyjmujemy podstawową stawkę VAT na poziomie 23%, a oprócz niej są jeszcze obniżone. Informacji o nich szukamy we wspomnianym rozporządzeniu.
Jakie są obniżone stawki podatku VAT?
Oprócz stawki 23% mamy też stawki VAT obniżone:
- stawka 8% VAT – jest to stawka obniżona, którą powinniśmy stosować przede wszystkim przy robotach budowlanych, sprzedaży leków i produktów farmaceutycznych, a także gazet i czasopism;
- stawka 5% VAT – stawka obniżona, którą stosuje się np. dla produktów spożywczych, czy produktów rolnych, a także książek.
Jest jeszcze stawka 0%. Zerową stawkę VAT stosujemy przede wszystkim dla transakcji zagranicznych z firmami z Unii Europejskiej.
Nie można też zapomnieć, że w obrocie gospodarczym używa się też stawek ZW (zwolnienie z VAT).
Dodatkowo stosuje się dwa inne rodzaje oznaczeń. Są to: ZW (zwolnienie z VAT) oraz NP (nie podlega opodatkowaniu).
Stawka 0%
Stawkę 0% stosuje się m.in.:
- w eksporcie towarów, pod warunkiem że przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy otrzymasz dokument, który potwierdza wywóz towaru poza terytorium Unii Europejskiej (UE);
- do dostaw towarów do wolnych obszarów celnych lub składów celnych;
- do usług transportu międzynarodowego;
- do usług, które polegają na naprawie, uszlachetnianiu, przerobie lub przetwarzaniu towarów;
- do dostaw i importu jednostek pływających używanych do żeglugi na pełnym morzu i przewożących odpłatnie pasażerów lub używanych do celów handlowych, przemysłowych lub do połowów, oraz dostaw części i wyposażenia tych jednostek, jeżeli są w nie wbudowane lub służą do ich eksploatacji;
- do dostaw i importu środków transportu lotniczego oraz części zamiennych do nich i wyposażenia pokładowego dla przewoźników lotniczych wykonujących głównie przewozy w transporcie międzynarodowym;
- do dostawy towarów lub świadczenia usług na rzecz: instytucji UE lub organów utworzonych przez UE, organizacji międzynarodowych, które posiadają siedzibę lub przedstawicielstwo na terytorium innego niż terytorium kraju państwa (uznanych za takie przez państwo siedziby i przez Polskę), sił zbrojnych NATO, które posiadają przedstawicielstwo na terytorium innego państwa członkowskiego niż terytorium kraju misji dyplomatycznych i urzędów konsularnych oraz członków ich personelu, a także sił zbrojnych Stanów Zjednoczonych.
Zerowy VAT na żywność
Do od lutego 2022 do końca 2023 roku obowiązuje zerowa stawka VAT na żywność. Obejmuje:
- mięso i ryby oraz przetwory z nich,
- mleko i produkty mleczarskie,
- jaja,
- miód naturalny,
- orzechy,
- warzywa i owoce oraz ich przetwory,
- tłuszcze zwierzęce i roślinne jadalne,
- zboża i przetwory ze zbóż, w tym pieczywo i pieczywo cukiernicze,
- określone preparaty i mleko do żywienia niemowląt i dzieci oraz dietetyczne środki spożywcze specjalnego przeznaczenia medycznego.
Zwolnienie z VAT
Zwolnienie z podatku VAT dotyczy wybranych przedsiębiorców i może być dwojakiego rodzaju. Podmiotowe zwolnienie z VAT dotyczy tych przedsiębiorców, którzy generują w roku obrotowym nie więcej niż 200 000 zł. Przedmiotowe natomiast dotyczy specyficznych zawodów, np. lekarzy. Oznaczenie NP stosujemy, gdy sprzedajemy usługi poza Polskę. Wtedy to kupujący nalicza i płaci podatek VAT.
Czym różni się stawka 0% od ZW?
Często pojawia się pytanie o różnice między stawką 0%, a ZW. Przecież w tym przypadku wartościowo jest to ta sama kwota. Okazuje się jednak, że różnice leżą gdzie indziej. Jeśli przedsiębiorca zamiast ZW zastosuje stawkę 0%, to będzie mógł odliczyć VAT od wszystkich wydatków, które są związane z tym konkretnym przychodem. Jeśli natomiast na fakturze wpisze stawkę ZW, to takie odliczenie nie będzie możliwe.
Zła stawka VAT – co mi grozi?
Niezależnie od tego, czy VAT źle określiliśmy z powodu błędu albo pomyłki, może to grozić karą za wykroczenie karnoskarbowe.
W przypadku gdy stawkę VAT błędnie zawyżyliśmy, to jeśli podatek został wpłacony za wysoki, to sprzedawca może, ale nie musi wystawić korektę. Gdy stawka VAT jest zaniżona, to trzeba obowiązkowo wystawić fakturę korygującą i dopłacić podatek z odsetkami.
