Podatki to nieodłączna część prowadzenia działalności gospodarczej czy legalnej pracy zawodowej. Jednym ze stosowanych w tym zakresie rozwiązań jest tzw. progresja. Kiedy stosuje się podatki progresywne i na czym one polegają? Przeczytaj nasz artykuł i poznaj najważniejsze informacje na ten temat.
Spis treści
Czym jest podatek progresywny?
Podatek progresywny to taki sposób opodatkowania, gdzie im wyższy dochód, tym większa stawka zobowiązania wobec fiskusa. To rozwiązanie zobowiązuje osoby zarabiające więcej do płacenia naliczanego według wyższej stawki podatku od swojego dochodu, podczas gdy osoby o niższych dochodach mają niższe zobowiązania wobec fiskusa. Taki mechanizm ma na celu zapewnić uczciwszy podział obciążeń podatkowych i umożliwienie tym, którzy zarabiają stosunkowo mniej, zachowanie większej części swoich pieniędzy.
Określany jest również jako skala podatkowa albo nazywany formą opodatkowania na zasadach ogólnych.
Progresywny podatek dochodowy – progi podatkowe
W przypadku podatku progresywnego stawki podatkowe są uzależnione od wysokości dochodu. W Polsce obowiązuje obecnie dwustopniowa skala podatkowa. Pierwszy próg obejmuje dochody do 120 000 zł i w odniesieniu do niego stosuje się stawkę PIT na poziomie wynoszącym 12%.
Drugi próg podatkowy dotyczy dochodów rocznych powyżej 120 000 zł (stosuje się wówczas znacznie wyższą stawkę wynoszącą 32%). Ponadto istnieje tzw. danina solidarnościowa, w ramach której dochody w wysokości przekraczającej 1 000 000 zł podlegają dodatkowej daninie solidarnościowej (obecnie wynosi ona 4%).
| Skala jest kluczowym elementem polskiego systemu podatkowego. Określa ona stawki podatkowe, które zależą od wysokości dochodu. Polska ma dwustopniową skalę podatkową, która jest stosunkowo prostym przykładem, ale wiele innych krajów wdrożyło znacznie bardziej skomplikowane system, które uwzględniają większą liczbę progów i różne stawki. Jednym z przykładów takich państw jest Luksemburg, w którym stosuje się ponad dwadzieścia różnych stawek. |
Podatek progresywny czy podatek liniowy?
Podatek progresywny różni się od podatku liniowego pod wieloma ważnymi aspektami. W przypadku podatku liniowego stawka podatku jest identyczna dla wszelkich zarobków, niezależnie od ich wysokości. To oznacza, iż osoby z niskimi i wysokimi dochodami płacą taki sam procent ze swoich przychodów.
| Podatek progresywny oznacza, że im wyższy dochód, tym wyższa stawka podatku. Jest to przeciwieństwo podatku liniowego, gdzie stawka podatku jest zawsze taka sama, niezależnie od wysokości zarobków. Wybór pomiędzy tymi dwoma rodzajami opodatkowania zależy od różnych czynników, takich jak np. dochody, sytuacja rodziny, możliwość skorzystania z ulg podatkowych. |
W praktyce wiele czynników wpływa na decyzję dotyczącą wyboru między podatkiem progresywnym oraz liniowym. Osoby o niższych dochodach często korzystają z podatku progresywnego, ponieważ stawki podatkowe są znacząco niższe, niż ma to miejsce w przypadku „liniówki” (przykładowo, w Polsce jest to różnica wynosząca aż 7 p.p. liczona jako różnica między stawkami 19% oraz 12%).
W związku z tym, jeśli weźmiemy pod uwagę progresję podatkową i drugą stawkę na poziomie 32%, w przypadku szczególnie wysokich dochodów podatek liniowy o stałej stawce wynoszącej 19% może być po prostu bardziej opłacalnym rozwiązaniem.
Czy w każdym przypadku lepiej jest objąć podatkiem liniowym dochody wyższe niż 120 000 zł? Nie zawsze — sytuacja pod tym względem jest znacznie bardziej skomplikowana, niż mogłoby się nam wydawać. Przede wszystkim, trzeba wziąć pod uwagę możliwość skorzystania z ulg i odliczeń podatkowych. To od naszej osobistej oraz finansowej sytuacji w dużej mierze zależy, z jakich przewidzianych prawem rozwiązań możemy skorzystać. Tymczasem, mogą one istotnie wpłynąć na obciążenia podatkowe.
| Podatek liniowy, mimo swoich zalet, ma pewne ograniczenia. Wybierając ten rodzaj opodatkowania, tracimy możliwość skorzystania z ulgi na dziecko oraz ulgi internetowej. Ponadto, osoby opodatkowane liniowo tracą możliwość wspólnego rozliczenia podatkowego z małżonkiem ani z dzieckiem, co jest szczególnie istotne dla rodziców samotnie wychowujących swoje dzieci. |
Także w sytuacji, gdy przedsiębiorca może odliczyć koszty uzyskania przychodu, a także darowizny, ulgi na dzieci oraz inne ulgi, progresywny podatek może być po prostu korzystniejszym rozwiązaniem.
Podatek progresywny czy liniowy – wspólne rozliczenie dochodów z małżonkiem
Ważna jest także możliwość wspólnego rozliczenia dochodów z małżonkiem. Takie rozwiązanie jest dostępne w ramach skali podatkowej i staje się opłacalne szczególnie wtedy, gdy drugi małżonek zarabia wyraźnie mniej. W skrajnym wariancie, tzn. w przypadku przedsiębiorcy, którego małżonek nie osiąga dochodów, podatek progresywny może okazać się lepszym rozwiązaniem niż liniowy, nawet przy dochodach poniżej 240 000 zł rocznie (2-krotność progu 120 000 zł dla pierwszej stawki 12% PIT).
Kwota wolna od podatku w podatku progresywnym
Kolejnym z ważnych atutów podatku progresywnego jest kwota wolna od podatku, tzn. taki poziom dochodu, do którego nie nakłada się obciążeń z tytułu PIT. Obecnie, w związku ze zmianami wprowadzonymi w ramach Polskiego Ładu, wynosi ona 30 000 zł. Oznacza to, że dochody uzyskane do tej granicy są nieopodatkowane. Dopiero powyżej tej kwoty zaczyna obowiązywać opodatkowanie — najpierw według stawki 12%, a potem, po przekroczeniu limitu rocznych zarobków w wys. 120 000 zł — 32%.
Podatek progresywny. Podsumowanie
Podatek progresywny to taki podatek, który rośnie wraz z rosnącym dochodem. Wybór między progresywnym a liniowym podatkiem zależy od wielu czynników, takich jak m.in.:
- dochód,
- sytuacja rodzinna,
- możliwość skorzystania z ulg podatkowych.
Ostateczną decyzję trzeba dobrze przemyśleć, uwzględniając indywidualne potrzeby i okoliczności podatnika. Warto skonsultować się z ekspertem podatkowym, żeby dokładnie ocenić, jaki podatek jest najlepszy w danej sytuacji. Podatek progresywny ma na celu uczciwsze rozłożenie obciążeń podatkowych, ale korzyści i wady każdego z tych rozwiązań, tzn. progresji oraz p. liniowego, zależą od konkretnej sytuacji finansowej każdego z nas.
