Prawo pracy (Kodeks Pracy)

Prawo pracy reguluje relacje między pracownikami i pracodawcami, chroni prawa i interesy obu stron. Dzięki kodeksowi pracy pracownicy mają zagwarantowane prawo do m.in. godziwego wynagrodzenia, bezpiecznych warunków pracy, płatnego urlopu (a także urlopu od siły wyższej i nowego urlopu opiekuńczego) czy uregulowanych zasad wykonywania obowiązków (np. praca zdalna).

Prawo pracy: Kodeks Pracy

Pracodawcy korzystają ze stabilnych ram prawnych, które regulują ich relacje z pracownikami. Prawo pracy chroni też interesy przedsiębiorców i innych pracodawców normując kwestie własności intelektualnej, tajemnicy handlowej czy zasad dotyczących konkurencji.

Przepisy kodeksu pracy są podstawą do rozwiązywania sporów między pracodawcami a pracownikami. Określają procedury mediacji, arbitrażu i rozstrzygania sporów sądowych, które pomagają uniknąć długotrwałych i kosztownych procesów sądowych.

Prawo pracy: prawa i obowiązki pracownika

Najważniejszym zadaniem pracownika jest uczciwe i staranne wykonywanie powierzonych mu zadań oraz wykonywanie poleceń przełożonych – o ile oczywiście nie naruszają one prawa ani umowy o pracę.

Pracownik jest też zobowiązany do:

• przestrzegania ustalonego czasu pracy w firmie;
• respektowania regulaminu pracy oraz zasad porządku w miejscu pracy;
• zachowywania bezpieczeństwa i higieny pracy, a także przepisów przeciwpożarowych;
• ochrony majątku firmy i dbania o dobro zakładu pracy;
• zachowania w tajemnicy informacji, które mogą szkodzić pracodawcy;
• przestrzegania tajemnicy wynikającej z innych przepisów;
• utrzymywania dobrych stosunków interpersonalnych w miejscu pracy.

Warto zauważyć, że pracodawca nie ma prawa zakazać pracownikowi jednoczesnego zatrudnienia u innego pracodawcy. Nie może też zabronić podpisywania innych umów, np. umowy zlecenia.

Są jednak wyjątki – gdy obowiązują specjalne przepisy dotyczące dodatkowego zatrudnienia lub obie strony podpisały umowę o zakazie konkurencji. Zakaz prowadzenia konkurencyjnej działalności wobec swojego obecnego pracodawcy jest ważny tylko po podpisaniu stosownej umowy przez pracownika i pracodawcę.

Obowiązki pracodawcy w stosunku do osób zatrudnionych na umowę o pracę

Do obowiązków pracodawcy należy przestrzeganie praw pracownika, w tym m.in.:

• zatrudnianie w sposób odpowiedni i zgodny z wymaganiami stanowiska pracy (pracownik powinien posiadać odpowiednie kwalifikacje i umiejętności);
• terminowe i prawidłowe wypłacanie wynagrodzenia pracownikowi. Pracownik ma prawo do uczciwego wynagrodzenia za swoją pracę;
• poszanowanie godności pracownika i jego innych dóbr osobistych. Każda forma dyskryminacji ze względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, pochodzenie etniczne, czy orientacja seksualna jest surowo zabroniona;
• zapewnienie pracownikom bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, co obejmuje odpowiednie środki ochrony oraz przestrzeganie przepisów dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy;
• zaspokajanie potrzeb pracowników w zakresie bytowych, socjalnych i kulturalnych, zgodnie z możliwościami i warunkami. Pracownik ma prawo do wsparcia w zakresie rozwoju zawodowego, awansu, a także dostępu do informacji dotyczących swojego zatrudnienia;
• informowanie pracowników o warunkach ich zatrudnienia, m.in. normach czasu pracy oraz zasadach pracy w godzinach nadliczbowych i rekompensaty za nią. Pracodawca jest też zobowiązany do utrzymywania dokładnej dokumentacji związanej ze stosunkiem pracy;
• przeciwdziałanie mobbingowi, czyli uporczywemu i długotrwałemu nękającemu zachowaniu lub działaniu, które wywołują u pracownika zaniżoną ocenę przydatności zawodowej i mogą prowadzić do jego izolacji w zespole.

Emerytury

Emerytura to świadczenie pieniężne, które służy jako zabezpieczenie bytu po osiągnięciu odpowiedniego wieku lub wieku i stażu pracy. Trzeba pamiętać, że system emerytalny w Polsce podlega zmianom i aktualizacjom, dlatego zawsze warto śledzić nowelizacje przepisów prawa.

Osoby mająca ustalone prawo do emerytury uważnie śledzą informacje o waloryzacji emerytur i dodatkowym wsparciu, czyli 13 i 14 emeryturze.

Warto wiedzieć, że system emerytalny w Polsce opiera się na obowiązkowym ubezpieczeniu emerytalnym. Pracownicy oraz samozatrudnieni są zobowiązani do regularnego opłacania składek na ubezpieczenie społeczne, które obejmuje również ubezpieczenie emerytalne. Młodzi przedsiębiorcy mogą korzystać przez 6 miesięcy z ulgi na start, czyli zwolnienia ze składek ZUS.

Ustalony wiek emerytalny wynosi 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn. Niektóre osoby mogą przejść na emeryturę wcześniej, po spełnieniu określonych warunków.

Aby kwalifikować się do emerytury, pracownicy muszą uzbierać określony wymagany okres składkowy. Staż pracy 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn.

W Polsce istnieje również system kapitałowy, który obejmuje powszechne fundusze emerytalne (OFE). Pracownicy mogą dobrowolnie przekazywać część swoich składek na OFE, a te są inwestowane w różne instrumenty finansowe, mające pomnażać środki na przyszłą emeryturę.