Estoński CIT ma minimalizować rozliczanie podatków i promować inwestycje. Ze względu na alternatywny sposób rozliczania podatku dochodowego od spółek możliwa jest tańsza akumulacja kapitału firmy i obniżenie należnego podatku.
Estoński CIT to rozwiązanie, które wprowadzono do polskiego systemu podatkowego w 2021 roku. Ten preferencyjny sposób opodatkowania firmowych dochodów zyskał na popularności, gdy ustalone zostały nowe zasady likwidujące między innymi kryterium przychodowe i poszerzające katalog spółek mogących wybrać podatek CIT w wariancie estońskim. Jednak mimo wielu zalet taki wybór niesie pewne zagrożenia, o których warto wiedzieć przed wyborem opodatkowania spółki.
Spis treści
Na czym polega estoński CIT?
Estoński CIT to ryczałt od dochodów spółki stanowiący preferencyjny system opodatkowania prowadzonej działalności podatkiem dochodowym od osób prawnych. Takie rozwiązanie pozwala uniknąć płacenia podatku dochodowego do czasu, aż wspólnikom zostanie wypłacony zysk. Dzięki temu firma nie opłaca comiesięcznych lub kwartalnych zaliczek na podatek dochodowy i nie rozlicza podatku na koniec roku.
Wybierając estoński CIT, spółka ma obowiązek podatkowy dopiero przy podziale zysku na wypłaty dla wspólników. Jeśli wypracowany zysk nie zostanie wypłacony, spółka nie opłaca podatku CIT. Stawki estońskiego CIT-u wynoszą:
- 10% (wspólnicy posiadający status małego podatnika CIT 2023);
- 20% (pozostali wspólnicy).
W praktyce podatek opłaca się jedynie od części wypłaconego zysku. W przypadku spółek, które rozpoczynają działalność i tych, które mają status małego podatnika CIT, podatek można pomniejszyć o nawet 90% podatku zapłaconego przez spółkę. W przypadku pozostałych spółek należny podatek można pomniejszyć o 70% podatku zapłaconego przez spółkę.
CIT estoński – warunki
Jako system opodatkowania estoński CIT może być stosowany przez spółki akcyjne, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, proste spółki akcyjne, spółki komandytowe i spółki komandytowo-akcyjne. Nie jest przeznaczony dla instytucji finansowych i podatkowych, podatników w stanie upadłości, podatników funkcjonujących w specjalnej strefie ekonomicznej czy spółek utworzonych w ciągu ostatnich 24 miesięcy poprzez połączenie lub podział.
Od stycznia 2023 roku warunki korzystania z estońskiego CIT-u uległy zmianom. Aby wybrać zryczałtowany podatek, spółka powinna spełniać dwa warunki:
- wspólnicy to osoby fizyczne;
- działalność osiąga minimalny poziom zatrudnienia – co najmniej 3 osoby (umowa o pracę, umowa zlecenia).
Jeśli przedsiębiorstwo dopiero rozpoczyna działalność, przedsiębiorca ma 4 lata na osiągnięcie minimalnego poziomu zatrudnienia. Dodatkowo ustalono nowe zasady kwalifikowania wydatków (niezwiązanych z prowadzoną działalnością) i doprecyzowano termin, w jakim należy powiadomić organ podatkowy o zmianie formy opodatkowania na estoński CIT. Określono też, zobowiązanie podatkowe ma powstawać w terminie do końca I kwartału kolejnego roku podatkowego, a zobowiązanie podatkowe z tytułu korekty wstępnej (od 2023 roku) ma wygasać po 4 latach podatkowych.
Spółka, która decyduje się na przejście na podatek CIT w wariancie estońskim, powinna złożyć stosowne zawiadomienie do właściwego naczelnika urzędu skarbowego. Czas na złożenie pisma to koniec stycznia roku podatkowego, w którym firma chce korzystać z takiego rozwiązania. Jeśli spółka planuje zmianę formy opodatkowania w trakcie roku podatkowego, konieczne jest rozliczenie CIT na normalnych zasadach, a następnie zamknięcie ksiąg i sporządzenie sprawozdania finansowego. W taki sposób możliwe jest prawidłowe ustalenie podstawy opodatkowania za okres, w którym firma będzie stosowała estoński CIT.
Estoński CIT – księgowanie
Ryczałt od dochodów spółki oznacza, że podatnik jest zobowiązany do złożenia do właściwego urzędu skarbowego deklaracji o wysokości osiągniętego dochodu i należnego ryczałtu od dochodów spółek (CIT-E8) w terminie do końca 3 miesiąca kolejnego roku podatkowego. Taka deklaracja składana jest elektronicznie i ma charakter jedynie informacyjny. Termin płatności podatku zależy od przedmiotu opodatkowania.
Spółka stosująca estoński CIT ustala podstawę opodatkowania ryczałtem poprzez ustalenie dochodu odpowiadającego takim składnikom jak:
- wysokość zysku netto wypracowanego w okresie, gdy spółka rozliczała się na zasadach ryczałtu (w części, w jakiej został przeznaczony – uchwała o podziale/pokryciu wyniku finansowego netto – na wypłaty udziałowców, akcjonariuszy i wspólników lub na pokrycie strat w okresie sprzed opodatkowania ryczałtem);
- wysokość ukrytych zysków;
- wysokość wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą;
- nadwyżka wartości rynkowej składników przejmowanego majątku bądź majątku wniesionego drogą wkładu niepieniężnego ponad wartość podatkową tych składników;
- suma zysków netto osiągniętych w latach podatkowych stosowania opodatkowania ryczałtem. w części, w jakiej zyski nie zostały podzielone lub przeznaczone na pokrycie straty (dotyczy podatników, którzy zakończyli opodatkowanie ryczałtem);
- wartość przychodów i kosztów, które zgodnie z przepisami o rachunkowości podlegają zarachowaniu w danym roku podatkowym oraz uwzględnieniu w zysku netto, a których wcześniej nie uwzględniono w tym zysku netto.
Wady i zalety estońskiego CIT-u
Podatek CIT w wariancie estońskim może przynieść spółce wiele korzyści. Podstawą są niższe stawki opłacanego podatku i uproszczone rozliczanie zysku. Firma nie ma obowiązku składania deklaracji podatkowych, nie odprowadza zaliczek na podatek dochodowy, nie prowadzi rachunkowości podatkowej, nie ustala kosztów uzyskania przychodu ani odpisów amortyzacyjnych. Wymagana jest jedynie zwykła księgowość.
Estoński CIT pozwala przedsiębiorcy samodzielnie zdecydować, kiedy zapłacić podatek. Jeśli dywidenda nie zostaje wypłacona, spółka nie ma obowiązku podatkowego, a środki można przeznaczyć na jej działalność, co sprzyja poprawie płynności finansowej i zwiększeniu konkurencyjności na rynku oraz reinwestowaniu zysków.
Spółki, które planują przejście na estoński CIT, powinny wziąć pod uwagę nie tylko jego zalet, ale również wady. Głównym zagrożeniem jest nagła zapłata podatku łącznie z odsetkami wynikająca z utraty prawa do takiej formy opodatkowania. Do tego rodzaju sytuacji może dojść, gdy, z końcem roku poprzedzającego dany rok podatkowy dane zawarte w księgach podatkowych uniemożliwiają wskazanie wyniku finansowego netto. Wynika to bezpośrednio z art. 28I ust. 1 pkt 4 lit. b Ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.
Trzeba też liczyć się z tym, że spółka jest zobowiązana do odprowadzania podatku od wydatków firmy niezwiązanych z jej działalnością i opodatkowania poniesionych kosztów, które nie zostały wykazane, na przykład przez błąd pracownika.
