Przedsiębiorca działa m.in. na podstawie ustawy z dnia 6 marca 2018 r. prawo przedsiębiorców. Ta nacechowana jest konstytucyjną zasadą wolności działalności gospodarczej, a także innymi zasadami konstytucyjnymi mającymi znaczenie dla przedsiębiorców i wykonywanej przez nich działalności gospodarczej.
Spis treści
Co to znaczy być przedsiębiorcą?
O przedsiębiorczości można mówić w dwóch wymiarach – procesu i zespołu cech. Ten pierwszy składa się na akt tworzenia i budowania czegoś nowatorskiego od podstaw, w celu osiągania korzyści w związku z zapotrzebowaniem na rynku. W procesie budowania mają kluczowe znaczenie:
- kreatywność i innowacja;
- umiejętność wykorzystania pomysłów;
- ryzyko (niepewność).
Zaś zespół cech sprowadza się do sposobów postępowania człowieka lub grupy. Zespół cech wyróżnia się:
- dynamizmem, aktywnością;
- skłonnością do podejmowania ryzyka;
- umiejętnością przystosowywania się do zmieniających się warunków;
- dostrzeganiem szans i ich wykorzystywaniem;
- innowacyjnością i motoryką.
To właśnie powyższe połączenie procesu budowania i zespołu cech jednostki lub grupy prowadzi do tzw. przedsiębiorczości, która sprawia, że ktoś jest przedsiębiorcą.
Niemniej jednak nie może umknąć uwadze ważna definicja przedsiębiorcy, która została wyrażona w ustawie z dnia 6 marca 2018 r. prawo przedsiębiorców w art. 4. Mówi on, że przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, wykonująca działalność gospodarczą, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną. Przedsiębiorcami są także wspólnicy spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej.
Kiedy stajemy się przedsiębiorcą?
Polski porządek prawny nie ma określonego dokładnie momentu, kiedy stajemy się przedsiębiorcą. Domniemywa się jednak, że przedsiębiorcą stajemy się zazwyczaj w dniu złożenia wniosku o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej albo po dokonaniu wpisu do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego. W niektórych przypadkach może być to moment wcześniejszy np. w przypadku spółki kapitałowej w organizacji.
Kto może być przedsiębiorcą?
Przedsiębiorcą co do zasady może być każdy, kto ma:
- pełną zdolność do czynności prawnych,
- dobry pomysł na biznes,
- nie został skazany prawomocnym wyrokiem obejmującym zakaz prowadzenia działalności gospodarczej.
Żeby zostać przedsiębiorcą, nie trzeba być obywatelem lub obywatelką Polski. Obywatele: państw członkowskich Unii Europejskiej i państw członkowskich Europejskiego Obszaru Gospodarczego mogą podejmować i wykonywać działalność gospodarczą w Polsce na takich samych zasadach jak obywatele polscy.
Oczywiście poza osobami fizycznymi, przedsiębiorcami są także osoby prawne i jednostki organizacyjne niebędące osobami prawnymi – zgodnie z definicją z art. 4 ustawy prawo przedsiębiorców.
Czy przedsiębiorca to zawód?
W pewnym sensie przedsiębiorca to zawód, gdyż wymaga on pracy i pochłania dużą część czasu w życiu. Częściej nawet jest to praca bez limitu czasowego, gdyż dopilnowanie swojego biznesu bywa bardziej angażujące niż praca na etacie.
Niemniej tzw. zawód przedsiębiorcy daje komfort w życiu poprzez wykonywanie go w danej chwili i miejscu, co pozwala na osiągnięcie swojego rodzaju wolności zawodowej. Trzeba jednak pamiętać, że w momencie, kiedy nie pracujemy, to zazwyczaj nie zarabiamy. Tyczy się to w szczególności mikroprzedsiębiorców będących dla siebie sterem, żaglem i okrętem.
Ile zarabia przedsiębiorca?
Według ostatnich danych średnie wynagrodzenie brutto w sektorze przedsiębiorstw za czerwiec 2023 r. wyniosło 7335,20 zł brutto, co przekłada się na płace wynoszące ok. 5330 zł netto.
Niemniej nie oznacza to, że stając się przedsiębiorcą, od razu zarobimy takie pieniądze. Czasami zarobki mogą być większe albo mniejsze. Dużo zależy od profilu prowadzonej działalności i innych zmiennych jak, chociażby popyt i podaż na dany produkt lub usługę, a także kosztów ponoszonych w związku z prowadzoną działalnością.
Kto jest przedsiębiorcą?
W potocznym ujęciu przedsiębiorca to osoba podejmująca się przedsięwzięcia dla celów zarobkowych. Może być nim w zasadzie każdy np. szewc, cukiernik, poeta, prawnik, lekarz itd. Niektóre zawody są dodatkowo regulowane przez odrębne ustawy, jak chociażby te dotyczące zawodów zaufania publicznego i dopiero po spełnieniu nałożonych wymogów można wykonywać dany zawód.
Jakie są obowiązki przedsiębiorcy?
Do obowiązków nałożonych na przedsiębiorców prawem przedsiębiorców należą m.in.:
- wykonywanie działalności gospodarczej zgodnie z zasadami uczciwej konkurencji, poszanowania dobrych obyczajów oraz słusznych interesów innych przedsiębiorców i konsumentów, a także poszanowania oraz ochrony praw i wolności człowieka (art. 9);
- dokonanie wpisu do odpowiedniego rejestru (art. 17 ust. 1);
- dokonywanie rozliczeń bezgotówkowych w obrocie profesjonalnym (art. 19);
- posługiwanie się numerem NIP (art. 20);
- umieszczanie pisemnych informacji na towarach, ich opakowaniach, etykietach lub w instrukcjach lub dostarczanie informacji w inny, zwyczajowo przyjęty sposób (art. 21);
- uzyskanie wymaganych koncesji, zezwoleń lub wpisu do rejestru działalności regulowanej (art. 37 ust. 1, art. 41 ust. 1 oraz art. 43 ust. 1);
- wskazanie osoby upoważnionej do obecności przy wykonywaniu czynności kontrolnych przez organ kontroli (art. 50 ust. 3);
- prowadzenie i przechowywanie książki kontroli, upoważnień oraz protokołów kontroli (art. 57).
Kiedy jest się małym przedsiębiorca?
Mały przedsiębiorca to taki, który w co najmniej jednym roku z dwóch ostatnich lat obrotowych spełniał łącznie następujące warunki:
- zatrudniał średniorocznie mniej niż 50 pracowników, oraz
- osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz z operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 10 milionów euro, lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat, nie przekroczyły równowartości w złotych 10 milionów euro.
Co musi płacić przedsiębiorca?
Przy jednoosobowej działalności gospodarczej największe koszty związane są z płaceniem składek do ZUS-u:
- na ubezpieczenia społeczne (ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe).
- (dobrowolnie) ubezpieczenie chorobowe,
- na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy,
- ubezpieczenie zdrowotne.
Ponadto przedsiębiorca nie może zapomnieć o płaceniu podatków. Tutaj przedsiębiorca ma możliwość wyboru pomiędzy:
W zależności od rodzaju prowadzonej działalności poszczególne płatności będą wynikać z poszczególnych przepisów prawa.
Jaki to średni przedsiębiorca?
Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 3 prawa przedsiębiorców, średni przedsiębiorca jest to przedsiębiorca, który w co najmniej jednym roku z dwóch ostatnich lat obrotowych spełniał łącznie następujące warunki:
- zatrudniał średniorocznie mniej niż 250 pracowników, oraz
- osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz z operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 50 milionów euro, lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w złotych 43 milionów euro.
Kiedy jest się dużym przedsiębiorcą?
Za dużych przedsiębiorców uznaje się tych, którzy zatrudniają 250 lub więcej pracowników. Mogą także nimi być podmioty zatrudniające co prawda mniej, niż 250 pracowników, ale ich suma bilansowa musi przekraczać równowartość w złotych polskich 43 milionów euro.
Poznaj pozostałe artykuły z kategorii Działalność gospodarcza.
