Konta księgowe w zakładowym planie kont

Ewidencja księgowa to nie lada wyzwanie. Aby można było uporać się z tym wyzwaniem, konieczne jest prawidłowe ujmowanie, tzn. klasyfikowanie operacji gospodarczych, w których uczestniczy dane przedsiębiorstwo. W przypadku pełnej księgowości służą do tego konta księgowe.

Czym jest konto księgowe?

Konto księgowe jest jednym z głównych narzędzi, jakie stosuje się podczas prowadzenia ewidencji rachunkowej. Konta księgowe stosuje się po to, by było zarejestrować operacje gospodarcze w przedsiębiorstwie. Dzięki temu można odnotować, jakie rodzaje transakcji itp. zawiera się w ramach działalności gospodarczej.

Poszczególne konta w ewidencji rachunkowej są prowadzone dla określonego składnika majątkowego, w tym np. dla każdego odbiorcy lub dostawcy (rozrachunki z kontrahentami) czy dla każdego składnika majątku.

W zależności od potrzeb ewidencja kont księgowych może być prowadzona w formie:

  • papierowej,
  • komputerowej.

Oczywiste jest, że większą popularnością w ostatnich latach cieszą się komputerowe programy do księgowości.

Zapisywanie informacji na kontach księgowych da nam odpowiedź w zakresie tego, jaki jest:

  • stan aktywów i pasywów na dzień bilansowy,
  • poziom oraz struktura przychodów i kosztów w danym przedziale czasowym (zwykle jest to roczny okres rozliczeniowy).

Konta księgowe dzieli się na różne sposoby, w tym np. ze względu na pełnione funkcje:

  • konta bilansowe — obejmują one aktywa i pasywa, przedstawiając stan i zmiany w składnikach majątku jednostki oraz źródłach finansowania;
  • konta pozabilansowe — służą one do rejestracji dodatkowych informacji gospodarczych, które nie występują w bilansie ani w rachunku zysków i strat;
  • konta wynikowe — obejmują one przychody, koszty, zyski i straty nadzwyczajne oraz konto „Wynik finansowy”. Informują one o tym, jaka jest zyskowność prowadzonej działalności biznesowej;
  • konta korygujące — wykorzystuje się je w celu korekty stanu niektórych kont bilansowych.

Jednak jedną z najważniejszych klasyfikacji jest podział na konta syntetyczne i analityczne.

PRZECZYTAJ TEŻ:

  1. Czym jest pełna księgowość? Dla kogo jest obowiązkowa, a kto może stosować księgowość uproszczoną?
  2. JPK_KR, czyli Jednolity Plik Kontrolny dla Ksiąg Rachunkowych
  3. Prowadzenie pełnej księgowości w jednoosobowej działalności gospodarczej – kiedy wybrać pełne księgi rachunkowe?
  4. Jak powinny być prowadzone księgi rachunkowe w pełnej księgowości?
  5. Czym jest wartość księgowa przedsiębiorstwa? Różnice między wartością księgową a wartością rynkową

Konta syntetyczne i analityczne

Konta syntetyczne i analityczne odzwierciedlają to, że konta księgowe mają różne poziomy szczegółowości. Dzięki temu łatwiej jest przedsiębiorcom monitorować transakcje gospodarcze, a w dłuższej perspektywie analizować wyniki finansowe firmy. Czym różnią się te dwie grupy? Poniżej przedstawiamy Ci różnice między nimi:

  1. Konto syntetyczne:
  • jest ono kontem ogólnym/głównym;
  • konto nadrzędne, które grupuje transakcje finansowe o podobnym charakterze/ przynależności do określonej kategorii (zaliczają się do nich np. należności, zobowiązania czy odpisy amortyzacyjne).

A oto kilka przykładów kont syntetycznych: „Konto 100 – Aktywa”, „Konto 200 – Kapitał i rezerwy”.

  1. Konto analityczne:
  • jest ono kontem uszczegóławiającym, pełniąc rolę podrzędną względem konta syntetycznego. Konta analityczne wykorzystuje się w celu rejestrowania konkretnych transakcji finansowych, a także gromadzenia szczegółowych danych na temat tychże operacji;
  • generalnie, konta analityczne umożliwiają bardziej precyzyjne śledzenie transakcji (można wówczas ustalić np.liczbę i wartość transakcji przypadających na  konkretnego kontrahenta) oraz dokładniejsze analizy finansowe.

Przykłady kont analitycznych to np. „Konto 101 – Gotówka”, „Konto 102-001 – Rachunek bankowy w banku X, numer rachunku bankowego Y”.

Zasady funkcjonowania kont księgowych

Prowadzenie kont księgowych to proces, który składa się z czterech głównych etapów:

  • założenie konta — rozumie się przez to stworzenie nazwy dla konta, a także nadanie mu numeru (może być to np. konto 210, które zazwyczaj stosuje się w celu ewidencji zobowiązań z dostawcami);
  • otwarcie konta — wpisanie salda początkowego z bilansu otwarcia. Jeśli salda początkowego nie ma, otwarcie konta następuje wraz z pierwszą operacją gospodarczą;
  • księgowanie operacji gospodarczych na koncie — zapisywanie na koncie operacji gospodarczych (dane znajdują się na fakturach, rachunkach itp.);
  • zamknięcie konta — sprawdzenie obrotów po obu stronach w celu ustalenia odpowiedniego salda końcowego oraz sumy obrotów konta.
Warto wiedzieć — zakładowy plan kont

Przedsiębiorca, który będzie prowadził dla swojej firmy pełne księgi rachunkowe, musi przygotować tzw. zakładowy plan kont (ZPK). Definicja ZPK znajduje się w ustawie o rachunkowości:

„Jednostka powinna posiadać dokumentację opisującą w języku polskim przyjęte przez nią zasady (politykę) rachunkowości, a w szczególności dotyczące:

  1. określenia roku obrotowego i wchodzących w jego skład okresów sprawozdawczych;
  2. metod wyceny aktywów i pasywów oraz ustalania wyniku finansowego;
  3. sposobu prowadzenia ksiąg rachunkowych, w tym co najmniej:

a) zakładowego planu kont, ustalającego wykaz kont księgi głównej, przyjęte zasady klasyfikacji zdarzeń, zasady prowadzenia kont ksiąg pomocniczych oraz ich powiązania z kontami księgi głównej […]”.

Saldo konta księgowego

W księgowości firmowej saldo konta księgowego to inaczej różnica między kwotami po stronach „Winien” (Wn) i „Ma” (Ma) w określonym czasie (np. w danym dniu). Oprócz tego możemy również spotkać się z terminami „saldo debetowe” oraz „saldo kredytowe”. Pierwszy z nich oznacza sytuację, kiedy to wpływy na rachunek są większe od wydatków, a drugi oznacza sytuację przeciwną, tzn.gdy wydatki przewyższają wpływy.

Rodzaje sald

Jeśli chodzi o saldo księgowe, wyróżnia się takie kategorie jak:

  • saldo początkowe (stosowany w praktyce skrót to Sp.) — występuje ono na początku danego okresu rozliczeniowego, odnosi się ono do stanu początkowego z bilansu otwarcia;
  • saldo końcowe (Sk.) – saldo to występuje na końcu okresu i oznacza różnicę między saldem początkowym oraz wszystkimi operacjami, które zostały zaewidencjonowane w danym okresie sprawozdawczym. Co ważne, saldo końcowe z danego okresu rozliczeniowego jest jednocześnie saldem początkowym dla następnego okresu;
  • saldo debetowe – z takim rodzajem salda mamy do czynienia w sytuacji, gdy obroty po stronie „Winien” są wyższe niż obroty po stronie „Ma”;
  • saldo kredytowe – sytuacja odwrotna do salda debetowego, co oznacza, że „Ma” są wówczas większe niż obroty po stronie „Winien”;
  • saldo zerowe – mamy do czynienia z tym saldem, jeśli kwoty „Winien” i „Ma” są równe.

Więcej takich artykułów znajdziesz w kategorii Księgowość.

Emil Zelma
Emil Zelma
Ekonomista, wykładowca, autor wielu artykułów, znający w teorii i w praktyce zasady działalności przedsiębiorstw. Do jego zainteresowań należy szeroko pojęty biznes, w tym szczególnie obszary związane z zarządzaniem finansami firmy oraz księgowością.

Czytaj również

Najchętniej czytane

Jaki jest podatek od darowizny w 2024 roku? Czy zapłacisz podatek za darowiznę od rodziców?

Podatek od darowizny jest obowiązkowy, nawet gdy dotyczy on najbliższej rodziny. Z tego artykułu dowiesz się, jak go wyliczyć, jakie są wolne kwoty od...

Nierejestrowana działalność gospodarcza. Jak zarabiać bez rejestracji?

Firma na próbę, zarabianie bez firmy. Choć nierejestrowana działalność gospodarcza ma różne oblicza, pozostaje dobrym sposobem na przetestowanie pomysłu na biznes. Na czym dokładnie...

Czynny żal do Urzędu Skarbowego – kiedy należy go złożyć? Wzór

Jak wygląda czynny żal? Wzór pozwoli szybciej go wypełnić. Zobacz, jak wygląda. Sprawdź, jakie warunki trzeba spełnić, aby można było złożyć czynny żal. Przeczytaj...
pieczęc kwalifikowana

Najnowsze

Co można zrobić w e-Urzędzie Skarbowym?

e-Urząd Skarbowy to serwis na stronie podatki.gov.pl, który ułatwia załatwianie spraw podatkowych online – bez wychodzenia z domu lub z dowolnego miejsca z dostępem...

Jak działa portal S24?

Portal S24 to nowoczesne narzędzie, które znakomicie ułatwia zakładanie i prowadzenie firm. Dzięki temu serwisowi wiele czynności związanych z działalnością spółki można załatwić online,...

Czym są różnice kursowe?

Transakcje w walutach obcych są powszechne wśród wielu firm, a to wiąże się ze zjawiskiem różnic kursowych. Czym są, kiedy powstają i jak je...

Chcesz być na bieżąco z najnowszymi wiadomościami?

Wpisz tylko swój email, a będziemy w kontakcie. To takie proste!