Strona główna Blog Strona 48

Wynik finansowy przedsiębiorstwa na podstawie rachunku zysków i strat

0
wynik finansowy

Działalność biznesową prowadzi się po to, by zarabiać – nie trzeba być ekonomistą, by móc to zrozumieć. Zysk jest celem, który łączy właściwie wszystkich przedsiębiorców, niezależnie od skali prowadzonego przedsiębiorstwa oraz przedmiotu działalności firmy. Jak zmierzyć, czy prowadzenie firmy jest opłacalne? Służy do tego wynik finansowy przedsiębiorstwa.

Jakie jest zastosowanie wyniku finansowego?

W zasadzie już odpowiedzieliśmy na to pytanie – wynik finansowy to miara pokazująca, jaka część dochodu pozostaje do dyspozycji przedsiębiorcy po tym, jak opłaci on wszystkie koszty związane z działalnością gospodarczą. Ustalany jest na podstawie rachunku zysków i strat.

A zatem, wynik finansowy pokazuje, czy działalność biznesowa jest opłacalna. Jeśli wynik finansowy jest:

  • dodatni (zysk netto) – można sprawdzić, jaki jest procentowy stosunek zysku netto np. do osiąganych przychodów ze sprzedaży (rentowność firmy), a następnie porównać wyniki z uśrednionymi danymi dla całej branż;
  • ujemny (strata netto) – zdecydowanie nie jest to dobra sytuacja dla przedsiębiorcy. Jeśli firma przynosi straty, może to oznaczać np., że:
    •  model biznesowy jest nietrafiony;
    •  przedsiębiorstwo dopiero rozpoczęło działalność i musi minąć trochę czasu, aż zacznie ono pozyskiwać klientów;
    •  firma zaczyna przechodzić kryzys, co przekłada się na spadek zamówień itp. Jeśli dodamy do tego fakt, że wciąż należy ponosić koszty prowadzenia biznesu, prowadzi to obniżenia poziomu wyniku finansowego netto.

Niezależnie od tego, jaka jest przyczyna, ujemny wynik finansowy netto oznacza, że przychody spadły lub koszty wzrosły na tyle, że wpływy są niższe od wydatków.

Rodzaje wyniku finansowego przedsiębiorstwa

Jak się okazuje, finansowy wynik działalności niejedno ma oblicze. Rzeczywistość biznesowa jest dynamiczna, co oznacza, że także wynik finansowy przedsiębiorstwa można przedstawiać na różne sposoby. Oto najpopularniejsze metody:

  • wynik finansowy ze sprzedaży – różnica pomiędzy przychodami ze sprzedaży oraz kosztami, jakie w tym celu się ponosi (koszt produkcji, transportu wyrobów itp.),
  • wynik finansowy z działalności operacyjnej – jest to wynik finansowy uzyskany w ramach działalności sprzedażowej, który dodatkowo koryguje się o zysk lub stratę z pozostałej działalności – do tej ostatniej zalicza się na przykład wpływy ze sprzedaży zbędnych maszyn produkcyjnych czy koszt z tytułu zapłaconych kar. Wydaje się oczywiste, że takie operacje trzeba wykazywać w odrębnym segmencie – wpływają one na wynik finansowy firmy, a ponieważ nie zdarzają się na co dzień, nie sposób ich traktować jak wpływów/wydatków związanych ze sprzedażą produktów,
  • wynik finansowy brutto – różnica między przychodami a kosztami z działalności operacyjnej (podstawowej i pozostałej) oraz finansowej,
  • wynik finansowy netto – wynik finansowy brutto pomniejszony o zobowiązania z tytułu podatku dochodowego,
  • nadwyżka finansowa – liczona jako zysk netto powiększony o amortyzację, czyli wartość zużycia środków trwałych (w tym np. maszyn, samochodów itp.) wykorzystywanych w działalności przedsiębiorstwa. Dlaczego w zarządzaniu finansami firmy stosuje się ten wskaźnik? Odpowiedź na to pytanie jest prosta: ponieważ odpisy amortyzacyjne to jedynie koszty księgowe, nie zaś faktyczne wydatki (te ostatnie są ponoszone w czasie określonym np. w umowie z salonem samochodowym). Jeśli w firmie dokonuje się odpisów dla wielu środków trwałych, rzutowałoby to negatywnie na wynik finansowy firmy, bez faktycznego wpływu na spadek płynności. Dlatego właśnie stosuje się takie rozgraniczenie.
Warto wiedzieć – jaki wariant ustalania wyniku finansowego jest najlepszy?

Które spośród wyżej wymienionych wersji wyniku finansowego trzeba brać pod uwagę? Zalecamy, byś jako przedsiębiorca zwracał uwagę na… każdą z nich. Dzięki temu łatwiej będzie Ci ocenić kondycję prowadzonego biznesu. Ocenisz wówczas, czy pozytywny lub negatywny wpływ na wynik finansowy wywierają jednorazowe operacje. Przykładowo, sprzedaż samochodu może mocno zmienić wynik finansowy małej firmy.

 

Wyżej wymienione sposoby ujęcia wyniku finansowego firmy są przewidziane przez polskie i międzynarodowe standardy rachunkowości. Trzeba o tym pamiętać, kiedy przygotowuje się sprawozdania finansowe (w ramach prowadzenia księgowości) lub plany finansowe (np. na potrzeby banku-kredytodawcy).

Rzecz jasna, przedsiębiorca w celu analizy finansowej prowadzonego biznesu może również przygotowywać własne wersje wyniku finansowego. W praktyce zajmują się tym księgowi lub controllerzy finansowi, którzy sporządzają zestawienia na potrzeby zarządu.

Warto wiedzieć – optymalny poziom wyniku finansowego przedsiębiorstwa?

Jeśli chodzi o analizę firmy, stosuje się na co dzień różne wskaźniki do oceny kondycji finansowej. Niektóre z nich mają swoje optima. A jak jest w przypadku wyniku finansowego? Cóż, nie ma tu jednej zalecanej wartości, jaką taki miernik powinien przyjąć. Generalnie jednak – jak możesz się domyślić – przedsiębiorcy dążą do tego, by zysk był jak najwyższy.

 

PRZECZYTAJ RÓWNIEŻ:

  1. Na czym polega rachunek zysków i strat, czyli rachunek wyników?
  2. Rachunek zysków i strat wariant kalkulacyjny 
  3. Czym jest rachunek zysków i strat wariant porównawczy? 
  4. Koszty rodzajowe – na czym polega rodzajowy podział kosztów. Jak je ewidencjonować?
  5. Czym są koszty stałe i co wchodzi w ich skład?

Co składa się na wynik finansowy przedsiębiorstwa?

Jak widzisz, istnieją różne metody ustalania wyniku finansowego przedsiębiorstwa. Różnią się one w zależności od tego, jakie segmenty bierzemy pod uwagę podczas jego obliczania. Oto i one:

Segment Komentarz
Podstawowa działalność operacyjna Główny segment, w którym bierze się pod uwagę przychody ze sprzedaży produktów oraz ponoszone na co dzień koszty (wynagrodzenia, opłaty za zużycie energii elektrycznej, koszt księgowości itp.)
Pozostała działalność operacyjna Przychody i koszty, które nie są ściśle związane z codzienną działalnością firmy (zapłacone kary, odpisy aktualizujące wartość niezapłaconych należności handlowych, sprzedaż rzeczowego majątku trwałego itp.)
Działalność finansowa Przychody lub wydatki związane np. z inwestycjami w papiery wartościowe
Podatek dochodowy Przychody i koszty z trzech powyższych segmentów są ze sobą zestawiane. Jeśli różnica między nimi będzie wyższa niż 0, mówimy o zysku brutto, który następnie zostaje objęty podatkiem dochodowym. Drugi wariant oznacza, że poniesiono stratę

Źródło: opracowanie własne

Elementy wyniku finansowego wymienia ustawa o rachunkowości z 29 września 1994 r.

Po co nam wiedza o wyniku finansowym? Do czego się ją stosuje?

Wynik finansowy to jedna z tych kategorii w ekonomii, o których można śmiało powiedzieć, że leżą w centrum zainteresowania wszystkich przedsiębiorców. Jak już wspomnieliśmy, informuje nas ona o tym, czy opłaca się prowadzić biznes. Jest to narzędzie, które:

  • stanowi jasny i prosty komunikat informujący o tym, jaki jest rezultat prowadzenia działalności gospodarczej,
  • oznacza z punktu widzenia przedsiębiorcy bazę do podejmowania optymalnych decyzji w zakresie zarządzania,
  • przedstawia łączną wartość przychodów i kosztów, jakie zostały osiągnięte/poniesione w danym okresie – zwykle w ujęciu kwartalnym, półrocznym oraz rocznym,
  • pokazuje, czy firma będzie miała środki na realizację projektów inwestycyjnych oraz pokrycie kosztów bieżącej działalności biznesowej.

Więcej przeczytasz w kategorii Koszty.

Jak napisać plan finansowy?

0
plan finansowy

Osiągnięcie sukcesu biznesowego wymaga wizji i pomysłu na produkt lub usługę. To bardzo ważny atut… ale nie jedyny, o którym powinien pamiętać obecny lub przyszły przedsiębiorca. Nieprzypadkowo mówi się, że sukces sprzyja przygotowanym – w biznesie potrzebne jest planowanie.

Jak napisać plan finansowy? Nie ma jednego, uniwersalnego sposobu na to, jak takie zestawienie finansowe powinno wyglądać – wszystko zależy od specyfiki biznesu. Wytłumaczymy Ci za to, do czego służy plan finansowy oraz jakie elementy powinien zawierać ten dokument.

Do czego służy plan finansowy?

Plan finansowy to dokument pokazujący, jaka może być przyszła kondycja firmy. Ujmuje się w nim dane finansowe, które powstają na podstawie analizy rynku, szacunków możliwości produkcyjnych przedsiębiorstwa itp.

Warto wiedzieć – plan finansowy nie jest jednorazowym przedsięwzięciem

Opracowanie planu finansowego to zadanie, które zdecydowanie nie powinno być jednorazowym procesem. Wręcz przeciwnie: wraz z rozwojem firmy i zmieniającymi się warunkami rynkowymi (np. wahania kursów walutowych, podwyżka stóp procentowych, zmiany cen surowców) odpowiedzialny przedsiębiorca powinien aktualizować taki plan np. co kwartał. Dzięki temu łatwiej będzie dostosowywać się do rzeczywistości biznesowej – a ta, co zapewne każdy właściciel biznesu potwierdzi, jest naprawdę dynamiczna.

Elementy planu finansowego

Nie ma jednego wzoru, zgodnie z którym należy przygotować plan finansowy. Nie jest to dokument, którego przygotowanie regulują przepisy, a różne podmioty – w tym np. banki, urzędy pracy, anioły biznesu czy instytucje unijne – mogą żądać tego, by przygotowanie planu finansowego odbyło się w odmienny sposób, zgodnie z ich wytycznymi.

Mimo to można wskazać takie elementy planu finansowego, które absolutnie powinny się w nim znaleźć. Oto i one:

  • bilans,
  • prognozy przychodów i kosztów,
  • szacowane przepływy pieniężne.
Warto wiedzieć – podstawa prawna

O ile sam plan finansowy to dokument, którego nie regulują przepisy prawne, inaczej wygląda sytuacja, jeśli chodzi o inne dokumenty sprawozdawcze, czyli bilans, rachunek zysków i strat oraz rachunek przepływów pieniężnych. Do takich aktów prawnych należą:

  • ustawa o rachunkowości,
  • MSSF – Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej,
  • KSR – Krajowe Standardy Rachunkowości.

Jak już wspomnieliśmy, nie obowiązują one w przypadku planu finansowego. Jeśli jednak chcemy przedstawić informacje np. bankowi, konieczne jest, by stosować się do zasad rachunkowości. Dzięki temu odbiorcy planu finansowego będą wiedzieli, jak należy odczytywać dane.

Bilans

Bilans to dokument, w którym przedstawia się informacje o tym, jaka jest wartość:

Przez aktywa rozumie się majątek przedsiębiorstwa, czyli jego maszyny, zapasy, należności handlowe, wartość praw autorskich i licencji itp. Z kolei pasywa to źródła finansowania majątku firmowego. Generalnie, pasywa dzieli się na dwie grupy, tzn. kapitał własny (środki wniesione przez udziałowców, własny zysk) oraz zobowiązania (kredyty bankowe, leasing itp.).

Prognozy przychodów i kosztów (rachunek wyników)

Od poziomu przychodów i kosztów zależy to, czy firma osiągnie zysk netto oraz jaki będzie poziom jej rentowności. W związku z tym planowanie finansowe powinno obejmować prognozę:

  • przychodów z tytułu działalności podstawowej (sprzedaż towarów/usług), pozostałej (być może zakłada się, że np. po pewnym czasie zostanie sprzedana maszyna wykorzystywana przez firmę – przychody z tego tytułu zalicza się właśnie do pozostałej działalności sprzedażowej) oraz finansowej (zyski z inwestycji w akcje itp.);
  • kosztów – w tym przypadku również dzieli się je na koszty podstawowe (zużycie materiałów i energii, wypłacone wynagrodzenia, koszt księgowości itp.), pozostałe (w tym np. koszty ewentualnych kar) oraz finansowe.

Szacowane przepływy pieniężne

Jedną z podstawowych zasad, jeśli chodzi o finanse przedsiębiorstw, jest różnica w kwestii koszt a wydatek. Na czym ona polega? Koszt księgowy powstaje w momencie nabycia towaru lub usługi (w pewnym uproszczeniu), z kolei wydatek oznacza faktyczny przepływ gotówki.

O ile przychody i koszty widzimy w rachunku wyników, to moment, w którym gotówka faktycznie wpłynie lub wypłynie z firmy, jest widoczny w rachunku przepływów pieniężnych (cash flow). Podczas przygotowywania rachunku przepływów pieniężnych bierze się pod uwagę:

  • terminy płatności faktur przychodowych i kosztowych,
  • ewentualne opóźnienia – przykładowo, branże transportowa oraz budowlana charakteryzują się tym, że faktury mają długie terminy zapłaty, a do tego często dochodzi do opóźnień w płatnościach oraz zatorów płatniczych.

Plan finansowy jako element biznesplanu

Plan finansowy to ważny dokument. Dzięki niemu jesteśmy w stanie ocenić, czy przedsięwzięcie biznesowe jest opłacalne, na jaką stopę rentowności można liczyć itp. To jednak jeszcze nie wszystko, co powinien zawierać profesjonalny biznesplan. Plan finansowy musi być uzupełniony o takie elementy jak na przykład:

  • analiza konkurencyjności biznesu – można ją przeprowadzić np. z użyciem metodyki SWOT (ocenia się wówczas, jakie są silne i słabe strony biznesu, a także szanse i zagrożenia z tym związane) oraz PEST (wyróżnia się w niej czynniki polityczne, ekonomiczne, społeczne oraz technologiczne, które mogą wpłynąć na konkurencyjność biznesu),
  • plan zatrudnienia pracowników,
  • opis produktu oraz cechy, które mają za zadanie wyróżnić firmę spośród rywali (a trzeba wiedzieć, że konkurencja właściwie w każdej branży jest liczna).

Wyżej wymienione elementy to absolutne must have, jeśli chodzi o biznesplan firmy. Możemy dzięki temu pokazać np. kredytodawcy czy inwestorowi, jakie są atuty biznesu, z jakimi zagrożeniami należy się liczyć… a jeśli dodamy do tego plan finansowy, będziemy wiedzieć, czy przedsięwzięcie jest opłacalne.

Dobrym pomysłem jest przygotowanie planu finansowego w dwóch różnych wariantach: optymistycznym i pesymistycznym. Ten ostatni warto mieć na wypadek, gdyby w efekcie kryzysu gospodarczego czy innych problemów doszło do wzrostu kosztów/spadku przychodów w firmie. Pandemia koronawirusa oraz wojna rosyjsko-ukraińska to wydarzenia, które pokazały, jak bardzo prognozy finansowe mogą odbiegać od rzeczywistości, jeśli np. ceny materiałów budowlanych wzrosną w krótkim czasie o kilkadziesiąt procent.

Poznaj pozostałe artykuły z kategorii Działalność gospodarcza.

Jednoczesna praca na etacie i działalność gospodarcza a ZUS – jakie składki zapłacisz, mając własną działalność i będąc zatrudnionym na umowę o pracę?

0
praca na etacie i działaność gospodarcza

Własna działalność gospodarcza to nie tylko wielka, międzynarodowa korporacja. Wręcz przeciwnie – jeśli spojrzysz na dane Głównego Urzędu Statystycznego, zobaczysz, że trzon biznesu w Polsce stanowi drobna przedsiębiorczość (w innych krajach wygląda to podobnie). Jest to nierzadko działalność biznesowa o tak niewielkich rozmiarach, że możliwe staje się jednoczesne prowadzenie firmy i praca na etacie. Zanim jednak zdecydujesz się na takie rozwiązanie, musisz wiedzieć, jakie składki ZUS zapłacisz.

Składki ZUS na etacie

Niestety, jako pracownik etatowy nie masz możliwości uniknięcia składek ZUS. Wręcz przeciwnie – zgodnie z obowiązującymi przepisami stosuje się pełne oskładkowanie umów o pracę. Jak wygląda to w lipcu 2023 roku? Aby się o tym przekonać, spójrz na poniższe zestawienie:

Rodzaj składki Składka w części finansowanej przez pracownika Składka w części finansowanej przez pracodawcę Łączna wysokość składki
1 2 3
Składka emerytalna 9,76 proc. 9,76 proc. 19,52 proc.
Składka rentowa 1,50 proc. 6,50 proc. 8 proc.
Składka zdrowotna 9,0 proc. 9,0 proc.
Składka chorobowa 2,45 proc.   2,45 proc.
Składka wypadkowa 0,67-3,33 proc. 0,67-3,33 proc.
Składka na Fundusz Pracy 2,45 proc. 2,45 proc.
Składka  na FGŚP (Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych) 0,10 proc. 0,10 proc.

Źródło: Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. 1998 Nr 137 poz. 887).

Jak widać, nie są to niskie obciążenia. Wraz z wynoszącym 12 proc. (do dochodów rocznych na poziomie 120 000 złotych) podatkiem dochodowym PIT obniżają one wynagrodzenie brutto.

Warto wiedzieć!

Obecne przepisy prawne w Polsce nie zakazują łączenia działalności gospodarczej i pracy na etacie. Oczywiście, trzeba mieć na uwadze, że część pracodawców może zawrzeć w umowach o pracę zapisy zakazujące konkurencji – w takiej sytuacji prowadzenie firmy w takiej samej branży będzie problematyczne.

Jeśli jednak jesteś pracownikiem na etacie, który myśli również o prowadzeniu własnej firmy, interesują Cię wyłącznie składki w części finansowanej przez pracownika (kolumna nr 1 z pierwszej tabeli).

Zobaczmy na przykładzie, ile wynoszą składki ZUS na etacie:

Pozycja Kwota w zł Stawka proc.
Wynagrodzenie brutto 5 000,00 zł
Ubezpieczenie emerytalne 488,00 zł 9,76%
Ubezpieczenie rentowe 75,00 zł 1,50%
Ubezpieczenie chorobowe 122,50 zł 2,45%
Ubezpieczenie zdrowotne 388,31 zł* 9,0%
Zaliczka na podatek 188,00 zł
Twoja wypłata (kwota netto) 3 738,19 zł

Źródło: opracowanie własne

*składka zdrowotna jest liczona od różnicy między wynagrodzeniem brutto oraz sumą składek na ubezpieczenie: emerytalne, rentowe oraz chorobowe.

Cóż, wnioski, jakie płyną z powyższego zestawienia, nie są bardzo optymistyczne. Z jednej strony zatrudnienie na etacie oznacza z punktu widzenia pracownika objęcie ochroną na wypadek zachorowania czy trwałego uszczerbku na zdrowiu, nie wspominając już odkładaniu na emeryturę. Z drugiej jednak – trzeba liczyć się z (niemałymi) kosztami.

Tak jak już jednak wspomnieliśmy, nie da się uniknąć składek w przypadku zatrudnienia na etacie. Co innego, jeśli chodzi o składki ZUS od prowadzenia firmy. Jednoczesna praca na etacie i posiadanie przedsiębiorstwa to połączenie, które ogranicza obowiązek opłacania składek ZUS – możemy więc potraktować to jako sposób na optymalizację kosztów biznesu.

Składki ZUS na działalności gospodarczej

Aby lepiej zobrazować sytuację, trzeba – podobnie jak zrobiliśmy to w odniesieniu do etatu – pokazać składki ZUS z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej. Poniżej przedstawiamy wariant:

  • pełny:
Pozycja Kwota w zł Stawka proc.
Podstawa wymiaru (60 proc. przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce) 4 161 zł
Składka na ubezpieczenie emerytalne 812,23 zł 19,52 proc.
Składka na ubezpieczenie rentowe 332,88 zł 8,0 proc.
Składka na ubezpieczenie wypadkowe 69,49 zł 1,67 proc.
Składka na ubezpieczenie chorobowe 101,94 zł 2,45 proc.
Składki na FP i FS 101,94 zł 2,45 proc.
Suma składek do zapłaty 1 418,48 zł
Suma składek do zapłaty w sytuacji, gdy nie korzystasz z dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego 1 316,54 zł

Źródło: opracowanie własne

Taki sposób rozliczania składek ZUS zaczyna obowiązywać po 24 miesiącach od rozpoczęcia działalności gospodarczej.

Preferencyjne składki ZUS na własnej działalności

  • preferencyjny (mały ZUS):
Pozycja Kwota w zł

(styczeń–czerwiec 2023 roku, wynagrodzenie minimalne = 3490 zł)

Kwota w zł

(lipiec–grudzień 2023 roku, wynagrodzenie minimalne = 3600 zł)

Stawka proc.
Podstawa wymiaru (30 proc. minimalnego wynagrodzenia ustawowego w danym roku) 1 047 zł 1080 zł
Składka na ubezpieczenie emerytalne 204,37 zł 210,82 zł 19,52%
Składka na ubezpieczenie rentowe 83,76 zł 86,40 zł 8,00%
Składka na ubezpieczenie wypadkowe 17,48 zł 18,04 zł 1,67%
Składka na ubezpieczenie chorobowe 25,65 zł 26,46 zł 2,45%
Suma składek do zapłaty 331,26 zł 341,71 zł 31,64%
Suma składek do zapłaty jeśli nie korzystasz z dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego 305,61 zł 315,25 zł  

Źródło: opracowanie własne

Na takie udogodnienia może liczyć przedsiębiorca przez pierwsze 2 lata prowadzenia danego biznesu, który dodatkowo przez ostatnie 5 lat nie prowadził innej firmy.

Praca na etacie i działalność gospodarcza – jakie składki ZUS zapłacisz?

Jeśli obawiasz się, że jeśli pracujesz na etacie i prowadzisz działalność, będziesz ponosić podwójne koszty, mamy dla Ciebie dobrą wiadomość: w przypadku łączenia pracy i biznesu składki odprowadza się w następujący sposób:

  • umowa o pracę – wszystkie składki, tak samo jak w przypadku, gdy jesteś jedynie pracownikiem,
  • działalność gospodarcza – wyłącznie składka na ubezpieczenie zdrowotne, która jest liczona jako 9 proc. dochodu.
Warto wiedzieć!

Jak widać, prowadzenie firmy i zatrudnienie na etacie to wariant, który jest opłacalny z punktu widzenia wysokości składek na ubezpieczenie zdrowotne i społeczne. Z drugiej jednak strony musimy spojrzeć na wyzwania, które się z tym wiążą. Trzeba bowiem zdawać sobie sprawę z tego, że łączenie pracy na etacie i własnej firmy to trudne zadanie. W efekcie może się okazać, że przestaniesz być dobrym pracownikiem, a i firma nie rozwinie się w takim stopniu, jak byś tego chciał. Koszty z tego tytułu mogą być znacznie wyższe niż pieniądze zaoszczędzone na składkach ZUS.

Czym jest podatek naliczony? Podatek należny a naliczony VAT

0
podatek naliczony

Prowadzenie biznesu to nie tylko pozyskiwanie kontrahentów czy rekrutacja pracowników, ale także podatki. Tak, te ostatnie są nieodłącznym elementem związanym z funkcjonowaniem firmy. Jednym z nich jest VAT, czyli podatek od towarów i usług (czasem określa się go również jako podatek od wartości dodanej – Value Added Tax – choć taką nazwę stosuje się raczej rozliczeniach międzynarodowych/zagranicznych).

W ramach VAT wyróżnia się podatek naliczony oraz należny. Każdy, kto rozlicza VAT w swojej firmie, powinien orientować się, na czym polega różnica między nimi (nawet, jeśli prowadzeniem ewidencji rachunkowej zajmuje się jego księgowy). Zastanówmy się zatem, czym jest podatek naliczony.

Podatek naliczony jako element rozliczeń vatowskich

Bycie aktywnym (czynnym) podatnikiem podatku VAT oznacza z punktu widzenia przedsiębiorcy większe możliwości rozwoju. Co więcej, w niektórych przypadkach jest to wręcz warunek konieczny, jeśli chodzi o nawiązanie współpracy biznesowej. Taki stan rzeczy wynika z bardzo prostej przyczyny: kontrahenci mogą wówczas zoptymalizować własne rozliczenia vatowskie (o tym więcej dowiesz się za chwilę).

Przedmiotem opodatkowania w świetle są rodzaje transakcji, które przedstawiliśmy poniżej:

  • odpłatna dostawa towarów,
  • odpłatne świadczenie usług,
  • eksport oraz import towarów na terytorium kraju,
  • transakcje w obrębie państw członkowskich Unii Europejskiej, tzn. wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów, wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju.

W ramach podatku od towarów i usług wyróżnia się VAT należny oraz VAT naliczony.

Niezależnie od tego, czy status czynnego podatnika VAT jest wynikiem dobrowolnej decyzji przedsiębiorcy, czy też nie ma on po prostu możliwości zastosowania zwolnienia, musi on zrozumieć, jaka jest różnica między podatkiem należnym i naliczonym, ponieważ wpływa  to na rozliczenia.

Podatek należny VAT

Podatek należny VAT jest wartością pokazującą poziom zobowiązań wobec państwa. Oznacza to, że podatnik musi przekazać kwotę podatku należnego VAT na konto urzędu skarbowego. Nalicza się ją od wartości transakcji sprzedaży towarów i usług.

Podczas wystawiania faktury sprzedażowej przedsiębiorca, który jest podatnikiem VAT, zamieszcza na tym dokumencie kwoty:

i  to właśnie ten ostatni jest niczym innym jak podatkiem należnym VAT.

Wystawiając wiele faktur w ciągu danego okresu rozliczeniowego (może być to miesiąc lub kwartał, w zależności od sposobu rozliczeń, jaki zostanie wybrany przez danego przedsiębiorcę), „narażamy się” na wysokie zobowiązania podatkowe wobec urzędu skarbowego.

Problem staje się szczególnie palący w sytuacji, gdy mamy wysokie terminy płatności, ponieważ – w pewnym uproszczeniu – może dojść do sytuacji, w której podatek należny VAT za dany miesiąc trzeba zapłacić, natomiast przelewy od kontrahentów jeszcze nie nadeszły.

Czy istnieje skuteczny sposób na optymalizację, tzn. zmniejszenie poziomu zobowiązań wobec fiskusa? Tak, jak najbardziej. Co więcej, jest to sposób zgodny z przepisami, ponieważ prawo podatkowe umożliwia odliczenie podatku naliczonego od podatku należnego, dzięki czemu możliwe staje się zmniejszenie tego ostatniego.

Podatek naliczony VAT

Naliczony podatek VAT dotyczy takich transakcji gospodarczych, w których dany przedsiębiorca występuje jako nabywca towarów lub usług. Wydaje się to naturalne, ponieważ oprócz sprzedaży własnych produktów (co – jak już wiemy – generuje VAT należny) przedsiębiorcy na co dzień nabywają różne towary i usługi, w tym na przykład wynajmują lokale, kupują prefabrykaty, korzystają z energii elektrycznej leasingu czy usług księgowych w ramach outsourcingu.

Do kwot netto z tego tytułu doliczana jest wartość podatku VAT – to właśnie kwota podatku naliczonego. Jego wartość można odliczyć od podatku należnego, zmniejszając tym samym kwotę, jaka ostatecznie zostanie przekazana na konto urzędu skarbowego.

Warto wiedzieć – co jest podstawą do odliczenia podatku naliczonego VAT?

Aby można było dokonać odliczenia podatku naliczonego VAT, konieczne jest posiadanie odpowiednich, poprawnie wystawionych dokumentów. Mogą być to na przykład:

  • faktury VAT potwierdzające zakup (nabycie) towarów, materiałów lub usług,
  • dokument celny,
  • deklaracja importowa,
  • dokument, który potwierdza wewnątrzwspólnotowe nabycie towaru,
  • dokument potwierdzający nabycie produktów rolnych.

 

Rzecz jasna, prawo do odliczenia VAT jest dostępna tylko w przypadku aktywnych podatników VAT. Podmioty zwolnione z podatku VAT nie mogą skorzystać z tego rozwiązania.

Warto wiedzieć – kiedy można odliczyć podatek VAT naliczony?

Posiadanie odpowiedniego dokumentu nie oznacza jeszcze, że można odliczyć podatek VAT naliczony z tego tytułu. Ponadto koszt ten musi być bezpośrednio związany z prowadzeniem danej działalności gospodarczej.

Przykładowo, niemożliwe jest wrzucenie przez przedsiębiorcę w koszty (zarówno z punktu widzenia podatku dochodowego, jak i VAT) faktur za zakup mebli do domu.

Co zrobić, gdy podatek naliczony jest wyższy od należnego?

Co należy zrobić w sytuacji, gdy podatek naliczony VAT jest w danym okresie rozliczeniowym wyższy od należnego? Takie sytuacje również mogą się zdarzyć. Przepisy przewidują, jaka jest ścieżka postępowania w danej sytuacji. Otóż można wybrać z jednego z następujących wariantów:

  • wystąpić o zwrot nadwyżki podatku VAT naliczonego na firmowe konto bankowe. Standardowy termin na zwrot podatku przez urząd skarbowy to 60 dni,
  • wystąpić do urzędu skarbowego z prośbą o przeniesienie nadwyżki podatku naliczonego na kolejny okres rozliczeniowy.

Odliczanie podatku naliczonego to legalny sposób na optymalizację zobowiązań przedsiębiorcy z tytułu podatku. Rzecz jasna, trzeba mieć na uwadze, że urząd skarbowy podczas kontroli podatkowej rzetelnie sprawdza, czy podatnik dokonał prawidłowych rozliczeń w tym zakresie.

Pieczęć kwalifikowana – wygodne rozwiązanie dla Twojej firmy

Pieczęć kwalifikowana to usługa zaufania przeznaczona dla osób prawnych. Za jej pomocą potwierdzisz, że dokument jest autentyczny i nie został naruszony. To niezawodne narzędzie w kontaktach z kontrahentami i wewnętrznych działaniach firmy. Pieczęć elektroniczną pochodząca od kwalifikowanego dostawcy zaufania kupisz na pieczeckwalifikowana.pl. Jest absolutnie niezbędna, jeśli chcesz wygodnie korzystać z KSeF.

Umowa o pracę na czas określony – zasady wg. nowelizacji Kodeksu Pracy

0
umowa o pracę na czas określony

Umowa o pracę na czas określony jest jedną z częściej stosowanych. Jej zasady zmieniły się znacząco w kwietniu 2023 roku, po nowelizacji Kodeksu pracy. Sprawdzamy, jakie obowiązki mają teraz pracodawcy, a jakie prawa zyskali pracownicy.

Nowelizacja, która weszła w życie 26 kwietnia 2023 roku zrównuje prawa osób zatrudnionych na podstawie różnych umów o pracę. Wiąże się to z zapisem, że pracodawca ma obowiązek równego traktowania każdego pracownika, bez względu na rodzaj zawartej z nim umowy. Nowe przepisy mają ograniczyć nadużywanie umów na czas określonych, a osobom zatrudnionym na ich podstawie zapewnić bardziej stabilne warunki pracy.

Na czym polega umowa o pracę na czas określony?

Umowę o pracę można zawrzeć na okres próbny, na czas określony albo na czas nieokreślony. To okres trwania stosunku pracy jest najważniejszy przy ustalaniu, o jakiej umowie mówimy. Zawierając umowę pracę na czas określony pracodawca i pracownik zgadzają się na jej terminowość. Umowa musi określać czas jej trwania lub dzień zakończenia.

Jak długa może być umowa o pracę na czas określony?

Okres zatrudnienia na podstawie umowy na czas określony, a także łączny okres zatrudnienia na podstawie takich umów zawieranych między tymi samymi stronami, nie może przekraczać 33 miesięcy.

Pracownik, który jest zatrudniony u danego pracodawcy przez co najmniej 6 miesięcy, może raz w roku wnioskować o zmianę rodzaju umowy o pracę na umowę na czas nieokreślony lub o bardziej przewidywalne i bezpieczne warunki zatrudnienia. Warto pamiętać, że czas trwania umowy na okres próbny uzależniony jest od przewidywanego trwania późniejszej umowy na czas określony.

Jeżeli strony mają zamiar zawrzeć umowę o pracę na czas określony:

  • krótszy niż 6 miesięcy, to ewentualna praca na okres próbny może trwać do 1 miesiąca,
  • na czas określony trwający 6-12 miesięcy, okres próbny może wynieść 2 miesiące.

Ile umów na czas określony można podpisać?

Strony mogą podpisać maksymalnie 3 umowy o pracę na czas określony. Jeżeli okres zatrudnienia na czas określony jest dłuższy lub umów jest więcej, to zgodnie z Kodeksem pracy uważa się, że pracownik od następnego dnia, jest zatrudniony na czas nieokreślony.

Z orzecznictwa sądowego wynika, że zmiana zakresu obowiązków/stanowiska pracownika i zawieranie kolejnych umów na czas określony jest sprzeczne z prawem.

Ustawodawca dopuszcza jednak wyjątki. Wspomniane wyżej okresy – 33 miesiące i 3 umowy – nie mają zastosowania przy umowach na czas określony zawartych, aby:

  • zastąpić pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy,
  • wykonywać pracę o charakterze dorywczym lub sezonowym,
  • wykonywać pracę przez okres kadencji,
  • oraz w przypadku gdy pracodawca wskaże obiektywne przyczyny leżące po jego stronie.

Zawarcie takiej umowy ma być niezbędne i służyć zaspokojeniu rzeczywistego okresowego zapotrzebowania. Pracodawca musi podać te powody podczas sporządzania umowy o pracę na czas określony.

Kiedy można zwolnić pracownika zatrudnionego na czas określony?

Pracodawca musi mieć konkretny i rzeczywisty powód, aby zwolnić pracownika zatrudnionego na czas określony. Musi go wskazać w oświadczeniu o wypowiedzeniu umowy. Oświadczenie powinno też zawierać pouczenie o tym, że pracownikowi przysługuje prawo do odwołania do sądu pracy.

Pracodawca ma też obowiązek zawiadomić na piśmie związki zawodowe o zamiarze zwolnienia pracownika zatrudnionego na czas określony (jeżeli działają w zakładzie pracy i go reprezentują). Pracownik zatrudniony na czas określony ma prawo zwrócić się do sądu pracy, jeżeli oceni, że wypowiedzenie jest nieuzasadnione lub narusza przepisy. 

Jeżeli sąd ustali, że wypowiedzenie umowy jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę, to może orzec o przywróceniu pracownika do pracy na poprzednich warunkach albo o przyznaniu odszkodowania. Jeżeli termin trwania umowy upłynął przed wydaniem orzeczenia, to pracownikowi przysługuje tylko odszkodowanie.

Wysokość odszkodowania odpowiada wynagrodzeniu za czas, do którego upływu umowa miała trwać, nie więcej jednak niż za 3 miesiące.

Pracowniki, który podjął pracę w wyniku przywrócenia do pracy, ma prawo do wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy, nie więcej jednak niż za 2 miesiące, a gdy okres wypowiedzenia wynosił 3 miesiące – nie więcej niż za 1 miesiąc.

Okres wypowiedzenia umowy o pracę na czas określony

Warto dodać, że okres wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas określony jest uzależniony od okresu zatrudnienia u danego pracodawcy i wynosi:

  • 2 tygodnie, jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy,
  • 1 miesiąc, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 6 miesięcy.

Do tego okresu wlicza się czas zatrudnienia u poprzedniego pracodawcy, jeżeli zmiana pracodawcy nastąpiła w wyniku przejścia zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę.

Przeczytaj więcej w kategorii prawo pracy.

Śmierć pracownika a obowiązki pracodawcy – wypłata wynagrodzenia i odprawy pośmiertnej zmarłego pracownika

0
śmierć pracownika

Po śmierci pracownika pracodawca musi rozliczyć się z osobami, na które przeszło prawo do jego wynagrodzenia. Jednak obowiązków pracodawcy jest więcej. Przedstawiamy, czego musi dopilnować osoba, która zatrudniała zmarłego.

Wypłata wynagrodzenia po śmierci pracownika

Umowa o pracę wygasa z dniem śmierci pracownika. Pracodawca musi rozliczyć się z osobami, na które przeszły prawa majątkowe po zmarłym. Chodzi o wypłatę wynagrodzenia byłego pracownika, nagród, diet, dodatków (np. funkcyjnych, za pracę w godzinach nadliczbowych lub w nocy) czy ekwiwalentu urlopowego.

Co ważne, to pracodawca sam ustala krąg osób uprawnionych do wypłaty należności.

Zgodnie z Kodeksem pracy (art. 63), prawa majątkowe ze stosunku pracy przechodzą po śmierci pracownika, w równych częściach, na małżonka oraz inne osoby spełniające warunki wymagane do uzyskania renty rodzinnej w myśl przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (art. 67–69).

Do innych osób zalicza się:

  • dzieci własne, dzieci drugiego małżonka oraz dzieci przysposobione:
    • do ukończenia 16 roku życia,
    • do ukończenia nauki w szkole, jeżeli ukończyły 16 lat (nie dłużej niż do 25 roku życia),
    • bez względu na wiek, jeżeli stały się całkowicie niezdolne do pracy oraz do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolne do pracy w okresie po ukończeniu 16 roku życia lub 25 roku życia;
  • przyjęte na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności wnuki, rodzeństwo i inne dzieci, z wyłączeniem dzieci przyjętych na wychowanie i utrzymanie w ramach rodziny zastępczej lub rodzinnego domu dziecka (jeżeli spełniają warunki dotyczące punktu odnoszącego się do dzieci), a ponadto:
    • zostały przyjęte na wychowanie i utrzymanie co najmniej na rok przed śmiercią ubezpieczonego (emeryta lub rencisty), chyba że śmierć była następstwem wypadku, oraz
    • nie mają prawa do renty po zmarłych rodzicach, a gdy rodzice żyją, jeżeli nie mogą zapewnić im utrzymania, albo ubezpieczony (emeryt lub rencista) lub jego małżonek był ich opiekunem ustanowionym przez sąd.
  • rodziców, ojczyma i macochę oraz osoby przysposabiające, jeżeli:
    • ubezpieczony (emeryt lub rencista) bezpośrednio przed śmiercią przyczyniał się do ich utrzymania,
    • spełniają odpowiednio warunki określone dla wdowy i wdowca.

Co się stanie jeżeli brak takich osób? Prawa majątkowe wchodzą do spadku.

Osoby uprawnione do praw majątkowych muszą przedstawić pracodawcy akt zgonu wydany przez urząd stanu cywilnego oraz dokument potwierdzający pokrewieństwo. To może być np. odpis aktu urodzenia lub skróconego aktu małżeństwa.

W przypadku spadku pracodawca rozliczy się z osobą, która przedstawi wyrok sądu w sprawie stwierdzenia nabycia spadku lub notarialne poświadczenie dziedziczenia.

Odprawa pośmiertna

W razie śmierci pracownika w czasie trwania stosunku pracy lub w czasie pobierania po jego rozwiązaniu zasiłku z tytułu niezdolności do pracy wskutek choroby rodzinie przysługuje od pracodawcy odprawa pośmiertna (art. 93 Kodeksu pracy). Jest jednorazowym świadczeniem pieniężnym. Jego wysokość zależy od okresu zatrudnienia pracownika i wynosi:

  • jednomiesięczne wynagrodzenie – dla pracownika, który był  zatrudniony krócej niż 10 lat,
  • trzymiesięczne wynagrodzenie – jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 10 lat,
  • sześciomiesięczne wynagrodzenie – dla pracownika zatrudnionego co najmniej 15 lat.

Odprawa pośmiertna przysługuje małżonkowi i innym członkom rodziny, którzy spełniają warunki wymagane do uzyskania renty rodzinnej zgodnie z przepisami o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (wymienionymi wyżej).

Pracodawca sam ustala osoby, które są uprawnione do wypłaty świadczenia.

Uprawnieni członkowie rodziny dostaną odprawę pośmiertną podzieloną na równe części. Jednak trzeba pamiętać, że jeżeli po zmarłym pracowniku pozostała tylko jedna osoba, to otrzyma ½ odprawy.

Osoby uprawnione powinny przedstawić pracodawcy dokument potwierdzający pokrewieństwo, np. odpis skróconego aktu małżeństwa.

Pracodawca mógł ubezpieczyć pracownika na życie. Jeżeli odszkodowanie wypłacone przez ubezpieczyciela jest wyższe niż odprawa pośmiertna, to świadczenie nie przysługuje małżonkowi  i innym członkom rodziny. Co jeżeli odszkodowanie jest niższe od odprawy pośmiertnej? W takiej sytuacji pracodawca ma obowiązek wypłacić rodzinie kwotę stanowiącą różnicę między tymi świadczeniami.

Odprawa pośmiertna nie zostanie wypłacona ani nie wejdzie do masy spadkowej jeżeli nie ma osoby uprawnionej do jej otrzymania.

Inne obowiązki pracodawcy po śmierci pracownika

Obowiązki pracodawcy nie kończą się na wypłacie wynagrodzenia i odprawy pośmiertnej. W zakładzie pracy pozostaje dokumentacja zmarłego pracownika. Mogą ją odebrać dzieci (własne, drugiego małżonka, przysposobione), wnuki, rodzeństwo, małżonkowie, rodzice (także macocha i ojczym).

Pracodawca wystawia świadectwo pracy zmarłego pracownika ze wpisanym powodem wygaśnięcia umowy (śmiercią). Dokument umieszczany jest w aktach pracownika.

Kolejnym obowiązkiem jest wyrejestrowanie zmarłego pracownika z ubezpieczeń ZUS.

Pracodawca musi też pamiętać o wystawieniu i przekazaniu uprawnionym osobom oraz urzędowi skarbowemu deklaracji PIT–11 o rocznych dochodach zmarłego pracownika. Warto pamiętać, że odprawa pośmiertna jest zwolniona z opodatkowania.

Przeczytaj więcej w kategorii prawo pracy.

Kto odpowiada za wypadek samochodem służbowym? Wypłata odszkodowania a stłuczka samochodem służbowym

0
wypadek samochodem służbowym

Samochód służbowy miał stłuczkę, lub gorzej, wypadek. Kto jest odpowiedzialny, kto poniesie koszty likwidacji szkody, co z ubezpieczeniem? Oto najważniejsze informacje, które powinien poznać każdy pracodawca i jego pracownicy jeżdżący firmowymi autami.

Kto jest odpowiedzialny za wypadek samochodem służbowym?

Każdy pracownik ponosi, zgodnie z art. 114 Kodeksu pracy, odpowiedzialność materialną jeżeli wskutek niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków pracowniczych ze swej winy wyrządził pracodawcy szkodę.

Odpowiedzialność ponoszona jest w granicach rzeczywistej straty poniesionej przez pracodawcę i tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego wynikła szkoda. Pracodawca musi wykazać okoliczności uzasadniające odpowiedzialność pracownika oraz wysokość powstałej szkody (art. 115–116).

W razie wyrządzenia przez pracownika przy wykonywaniu przez niego obowiązków pracowniczych – np. podczas podróży służbowej – szkody osobie trzeciej, zobowiązany do naprawienia szkody jest wyłącznie pracodawca (art. 120).

Jednocześnie pracownik ponosi odpowiedzialność wobec pracodawcy, który naprawił szkodę. Odszkodowanie ustala się w wysokości wyrządzonej szkody, jednak nie może ono być wyższe niż 3–miesięczne wynagrodzenie (art. 119).

Inaczej wygląda sytuacja, jeżeli szkoda została wyrządzona umyślnie. Wtedy pracownik zobowiązany jest do jej naprawienia w pełnej wysokości (art. 122).

Warto dodać, że jeżeli doszło do kolizji, to pracownik jadący samochodem służbowym powinien bezwzględnie wezwać policję. Dlaczego? Nie może być wątpliwości, kto jest sprawcą zdarzenia. Odpowiedzialność za stłuczkę lub wypadek ma podstawowe znaczenie, przy ustalaniu z czyjego ubezpieczenia zostanie zlikwidowana szkoda.

Wypadek autem służbowym a odszkodowanie

Każdy samochód, także firmowy, podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu OC. Co to oznacza dla jeżdżących firmowymi autami?

W przypadku kolizji pracownik nie ponosi finansowych konsekwencji stłuczki. Odszkodowanie zostanie wypłacone z polisy.

Kierowca samochodu należącego do floty danej firmy może spowodować wypadek i uszkodzić inny pojazd. Jeżeli służbowe auto ma wykupione AC, to szkoda zostanie pokryta z tego ubezpieczenia. Co oznacza brak tej polisy?

Pracownik będzie odpowiadał wobec pracodawcy na zasadzie:

  • odpowiedzialności materialnej,
  • na zasadzie odpowiedzialności za mienie powierzone.

Odpowiedzialność materialna – jak już pisaliśmy wyżej – oznacza, że pracownik odpowiada w granicach rzeczywistej straty, do kwoty 3–miesięcznego wynagrodzenia lub w pełnej wysokości (w zależności, czy działał nieumyślnie lub umyślnie).

Co z odpowiedzialnością za mienie powierzone? Pracownik, któremu powierzono mienie firmy (na podstawie umowy z obowiązkiem zwrotu), odpowiada za nie w pełnej wysokości. Wina, czyli kto spowodował kolizję/wypadek, nie ma znaczenia. Powierzonym mieniem będzie także samochód służbowy.

Jeżeli firma wykupiła AC, to szkoda zostanie pokryta z ubezpieczenia. Pracownik może jednak być zmuszony do pokrycia udziału własnego w ubezpieczeniu. To może być procent, np. 10–15 proc., lub określona kwota. Zasady dopłaty znajdują się w Ogólnych Warunkach Umowy (OWU). Z zasady im większy udział własny, tym niższa składka płacona przez właściciela samochodu.

Możliwa jest jeszcze sytuacja związana z tzw. regresem. Regres ubezpieczeniowy to roszczenie zwrotne towarzystwa ubezpieczeniowego. Ubezpieczyciel może zażądać zwrotu wypłaconego odszkodowania od sprawcy stłuczki, w całości lub w części. Właściciel samochodu, czyli firma, może natomiast żądać, aby to pracownik zapłacił roszczenie. Regres ubezpieczeniowy jest możliwy jeżeli OC było nieopłacone lub kierowca, który spowodował kolizję, nie przestrzegał zasad umowy ubezpieczeniowej, np. jechał pod wpływem alkoholu lub uciekł z miejsca zdarzenia.

Jak ubezpieczyć samochód służbowy?

Samochód służbowy ubezpiecza się, kupując ubezpieczenie firmowe. Mogą to zrobić prowadzący JDG lub spółki, np. spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.

Warto pamiętać, że to towarzystwa ubezpieczeniowe decydują, czy uznać samochód za pojazd firmowy. Szczegółowe zasady różnią się w zależności od ubezpieczyciela, jednak są pewne ogólne wskazówki.

Zazwyczaj samochód zostanie uznany za firmowy jeżeli używany jest w celach zarobkowych, jeżdżą nim różni pracownicy (nie jest przypisany do jednej osoby) oraz jest wzięty w leasing lub kupiony na firmę. Ubezpieczycieli czasem przygotowuje oferty dla specyficznych grup zawodowych, np. taksówkarzy.

Przedsiębiorca zawsze może skorzystać z ubezpieczenia dla osób indywidualnych jeżeli nie otrzyma zgody na ubezpieczenie firmowe lub uzyska lepsze warunki.

Z punktu widzenia optymalizacji podatkowej, kupienie polis OC, AC i NNW zwiększa koszty uzyskania przychodu i zmniejsza podstawę opodatkowania, według której naliczany jest podatek dochodowy. Ubezpieczenie służbowego auta można zatem zaliczyć w koszty prowadzenia działalności.

Trzeba pamiętać, że opłaty za OC i NNW (ubezpieczenie od następstw nieszczęśliwych) w całości wlicza się w koszty, a opłaty za AC w całości (jeżeli ubezpieczenie dotyczy samochodu wartego do 150 000 zł) lub – dla droższych aut – po obliczeniu proporcjonalnie do kwoty limitu 150 000 zł.

O innych zagadnieniach ważnych dla przedsiębiorcy przeczytasz w kategorii Działalność gospodarcza.

Kiedy należy zawrzeć umowę darowizny? Umowa a podatek od darowizny

0
umowa darowizny

Umowa darowizny nie zawsze wymaga spisania dokumentu czy wizyty u notariusza. Sprawdzamy, co trzeba wiedzieć o darowiznach i jakich zasad przestrzegać, żeby m.in. nie narazić się skarbówce.

Zacznijmy od definicji – darowizna, zgodnie z Kodeksem cywilnym, to zobowiązanie do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swojego majątku. Umowa jest nieodpłatna, czyli darczyńca nie otrzymuje nic w zamian za świadczenie przekazane obdarowanemu (nie ma odpowiednika w świadczeniu drugiej strony umowy).

Na czym polega umowa darowizny?

Zasady zawierania umowy darowizny reguluje Kodeks cywilny w art. 888–902. Umowa darowizny powinna mieć formę pisemną, w niektórych wypadkach wymagany jest akt notarialny. Jednakże umowa darowizny zawarta bez zachowania tej formy staje się ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione.

Obie strony umowy mają prawa i obowiązki. Jeżeli darczyńca opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, obdarowany może żądać odsetek za opóźnienie dopiero od dnia wytoczenia powództwa. Darczyńca zobowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, jeżeli szkoda została wyrządzona umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa.

Na tym nie koniec obowiązków darczyńcy. Jeżeli darowana rzecz ma wady, o których nie poinformował obdarowanego, to musi naprawić szkody, które mu wyrządził. Przepisu tego nie stosuje się, gdy obdarowany mógł z łatwością zauważyć wadę.

Darowizna i podatek

Po otrzymaniu darowizny potwierdzonej pisemną umową należy zgłosić ją do urzędu skarbowego. Obdarowany ma na to 6 miesięcy od dnia otrzymania darowizny.

Zwolnienie z podatku od darowizny przysługuje obdarowanemu jeżeli darczyńcą jest najbliższy członek rodziny (grupa 0): małżonek, córka, syn, wnuki, matka, ojciec, babcia, dziadek, pasierb, pasierbica, siostra, brat, macocha i ojczym.

Obowiązuje kwota wolna od podatku – od 1 lipca 2023 roku to 36 120 zł. Jeżeli darowizna jest warta więcej, to obdarowany musi ją zgłosić do urzędu skarbowego i nadal może skorzystać ze zwolnienia z podatku. Niezgłoszona darowizna podlega opodatkowaniu na zasadach ogólnych. 

W pozostałych dwóch grupach podatkowych limit wynosi 27 090 zł (dla m.in. zstępnych rodzeństwa, rodzeństwa rodziców, małżonków rodzeństwa) oraz 5 733 zł dla pozostałych osób. Jeżeli wartość darowizny przekracza te progi, to obdarowany będzie musiał zapłacić podatek.

Odwołanie darowizny

Darczyńca może odwołać jeszcze niewykonaną darowiznę. To możliwe, jeżeli po zawarciu umowy jego stan majątkowy uległ takiej zmianie, że wykonanie darowizny spowoduje uszczerbek dla jego własnego utrzymania lub uszczerbek dla ciążących na nim ustawowych obowiązków alimentacyjnych.

Może się zdarzyć, że po wykonaniu darowizny darczyńca popadnie w niedostatek. W takiej sytuacji obdarowany ma obowiązek, w granicach istniejącego jeszcze wzbogacenia, dostarczać darczyńcy środków, których mu brak do utrzymania odpowiadającego jego usprawiedliwionym potrzebom lub do wypełnienia ciążących na nim ustawowych obowiązków alimentacyjnych. Obdarowany może jednak zwolnić się od tego obowiązku, zwracając darczyńcy wartość wzbogacenia.

Darowizna i rażąca niewdzięczność

Darczyńca może odwołać darowiznę już wykonaną, jeżeli obdarowany dopuścił się względem niego rażącej niewdzięczności.

Co oznacza rażąca niewdzięczność? Tego kodeks cywilny nie precyzuje. Decydują indywidualne okoliczności, a nie subiektywne poczucie darczyńcy. Zachowanie (lub zaniechanie) obdarowanego musi być wysoce niewłaściwe i krzywdzące darczyńcę. To może być np. przestępstwo przeciwko zdrowiu, życiu lub majątkowi darczyńcy. Często o tym, czy doszło do rażącej niewdzięczności, musi zdecydować sąd.

Uprawniony ma rok na odwołanie darowizny od dnia, w którym dowiedział się o niewdzięczności. Z tego względu odwołanie należy sporządzić w formie pisemnej z podaniem daty.

Darowizny nie można odwołać jeżeli darczyńca przebaczył obdarowanemu.

Kiedy zawiera się umowę darowizny?

Przedmiotem darowizny może być wszystko, co ma wartość. Nie każda darowizna wymaga spisania umowy, a tym bardziej aktu notarialnego. W przypadku niedużych sum lub przedmiotów, których nie są szczególnie wartościowe, obie strony mogą zrezygnować z podpisania dokumentu.

Umowę darowizny należy zawrzeć jeżeli jej przedmiotem są świadczenia, takie jak większe sumy pieniędzy, wartościowe ruchomości (np. samochód) czy nieruchomości. Umowa jest wówczas dodatkowym potwierdzeniem darowizny. Warto też pamiętać, że darowizną mogą być prawa (w tym prawo użytkowania wieczystego), rzeczy, które powstaną w przyszłości czy zwolnienie wierzyciela z długu.

Darowizną nie będą bezpłatne przysporzenia gdy zobowiązanie do bezpłatnego świadczenia wynika z umowy uregulowanej innymi przepisami kodeksu oraz gdy ktoś zrzeka się prawa, którego jeszcze nie nabył albo które nabył w taki sposób, że w razie zrzeczenia się prawo jest uważane za nienabyte.

Za umowę darowizny nie można uznać umowy użyczenia, przechowania czy pożyczki.

Jak powinna wyglądać umowa darowizny?

Umowa darowizny musi być spisana i potwierdzona notarialnie jeżeli dotyczy darowizny własności i użytkowania wieczystego nieruchomości oraz darowizny praw spółdzielczych. W innych sytuacjach wystarczy spisanie zwykłej umowy.

W umowie darowizny powinno znaleźć się:

  • miejsce i data jej sporządzenia,
  • imiona i nazwiska darczyńcy i obdarowanego, adresy ich zamieszkania oraz numery seryjne dowodów tożsamości,
  • oznaczenie przedmiotu darowizny,
  • oświadczenie darczyńcy, że przedmiot jest jego własnością,
  • oświadczenia darczyńcy, że przekazuje darowiznę, a darczyńcy, że ją przyjmuje,
  • datę wykonania darowizny,
  • informację, kto ponosi koszty zawarcia umowy,
  • podstawę prawną zawarcia umowy (Kodeks cywilny)
  • podpisy darczyńcy i obdarowanego.

Na czym polega umowa użyczenia lokalu, samochodu lub innego przedmiotu? Co powinna zawierać?

0
umowa użyczenia

Na czym polega użyczenie i jak długo trwa, jakie prawa i obowiązki mają obie strony umowy, co można użyczać, jak się rozliczać i w jakiej sytuacji dochodzi do rozwiązania umowy – odpowiadamy na te i inne pytania dotyczące umowy użyczenia.

Na czym polega umowa użyczenia?

Umowa użyczenia polega na tym, że użyczający zezwala biorącemu na bezpłatne używanie oddanej mu rzeczy. Umowa obowiązuje przez czas oznaczony lub nieoznaczony. Użyczenie reguluje Kodeks cywilny w art. 710 – 719.

Jeżeli umowa nie określa sposobu używania rzeczy, to biorący może ją używać w sposób odpowiadający jej właściwościom i przeznaczeniu.

Ważne: biorący nie może oddać – bez zgody użyczającego – używanej rzeczy innej osobie. Taka zgoda może być umieszczona w umowie lub uzyskana przez biorącego w trakcie korzystania z rzeczy.

Jeżeli kilka osób wspólnie wzięło rzecz do używania, ich odpowiedzialność jest solidarna.

Umowa użyczenia może być zawarta w dowolnej formie, pisemnie lub ustnie. Dopuszczalna jest również forma dokumentowa, czyli np. przez e–mail.

Jeżeli dany przedmiot został udostępniony bezpłatnie do używania innej osobie, to umowa używania zawarta została w sposób dorozumiany.

CZYTAJ TAKŻE: Umowa pośrednictwa w sprzedaży nieruchomości

Strony umowy użyczenia

Stronami umowy użyczenia jest użyczający oraz biorący. Każda z nich ma swoje prawa i obowiązki.

Użyczający to osoba oddająca rzecz do korzystania. Biorący to osoba, która korzysta z cudzej rzeczy.

Można spotkać się również z określeniami komodant (użyczający) i komodatariusz (biorący do używania).

Stronami umowy mogą być osoby fizyczne oraz osoby prawne.

Obowiązki biorącego w używanie

Biorący ma obowiązek ponosić zwykłe koszty utrzymania użyczonej mu rzeczy. Takie koszty to np. drobne naprawy lub wydatki, które zależą od tego, jaki przedmiot jest użyczany. Może się zdarzyć, że biorący będzie miał inne wydatki lub nakłady na rzecz. W takiej sytuacji należy zastosować przepisy o prowadzeniu cudzych spraw bez zlecenia. Strony mogą się też umówić, że np. korzystający z rzeczy nie będzie musiał ponosić żadnych kosztów. W takiej sytuacji za utrzymanie zapłaci użyczający.

Biorący do używania jest odpowiedzialny za przypadkową utratę lub uszkodzenie rzeczy, jeżeli jej używa w sposób sprzeczny z umową albo z właściwościami lub z przeznaczeniem. Odpowiada również za to, że utracił użyczoną rzecz lub uległa ona zniszczeniu, bo powierzył ją innej osobie. 

Po zakończeniu użyczenia biorący ma obowiązek zwrócić użyczoną rzecz w stanie niepogorszonym. Powinien to zrobić niezwłocznie, o ile strony nie umówiły się inaczej. Trzeba jednak pamiętać, że biorący nie odpowiada za zużycie przedmiotu wynikające z prawidłowego używania.

Obowiązek zwrotu ma też inna osoba jeżeli biorący dał jej użyczoną rzecz.

Obowiązki użyczającego

Obowiązkiem użyczającego jest przekazanie przedmiotu użyczenia osobie biorącej w używanie. Przedmiot ten musi być przekazany w taki sposób, by druga strona umowy miała możliwość z niego korzystać.

CZYTAJ TAKŻE: Umowa dystrybucyjna – jak działa?

Przedmiot umowy użyczenia

Przedmiotem umowy użyczenia może być ruchomość lub nieruchomość. Do najczęściej użyczanych przedmiotów należą samochody, urządzenia czy maszyny. Umowa może też dotyczyć lokali użytkowych. Przedmiot umowy powinien być jak najbardziej szczegółowo oznaczony w umowie, np. podana marka samochodu i numer tablicy rejestracyjnej lub numer księgi wieczystej lokalu.

Przedmiotem umowy nie mogą być pieniądze, bo wtedy mamy do czynienia z pożyczką. Wyjątkiem są numizmaty, czyli dawne monety, które wyłączone są z obrotu.

Okres trwania umowy

Umowa może być zawarta na:

  • czas oznaczony – ze wskazaniem daty zwrotu, czyli terminu końcowego zawartego w umowie.
  • czas nieoznaczony – bez wskazania daty zwrotu przedmiotu.

Jeżeli umowę użyczenia zawarto na czas nieoznaczony, to umowa kończy się, gdy biorący uczynił z rzeczy użytek lub gdy upłynął czas, w którym mógł przedmiot wykorzystać.

Obowiązuje też art. 365.1, który stanowi, że zobowiązanie bezterminowe o charakterze ciągłym wygasa po wypowiedzeniu przez dłużnika lub wierzyciela z zachowaniem terminów umownych, ustawowych lub zwyczajowych, a w razie braku takich terminów niezwłocznie po wypowiedzeniu.

Pozostałe postanowienia umowy użyczenia

Użyczający powinien umożliwić biorącemu używanie rzeczy. Jeżeli tego nie zrobi lub będzie utrudniał korzystanie, to biorący może żądać zapłaty odszkodowania.

Użyczający obowiązany jest do naprawienia szkody, którą wyrządził biorącemu jeżeli wiedział o wadach rzeczy i nie zawiadomił o nich biorącego. Tego zapisu nie stosuje się jeżeli biorący mógł z łatwością zauważyć wadę.

Co jeszcze warto wiedzieć o umowie użyczenia? Użyczający ma rok na wniesienie roszczeń przeciwko biorącemu o naprawienie szkody za uszkodzenie lub pogorszenie rzeczy. Tyle samo czasu ma również biorący w przypadku zwrotu nakładów na rzecz oraz roszczenia o naprawienie szkody poniesionej wskutek wad rzeczy. Roszczenia stron przedawniają się z upływem roku od dnia zwrotu rzeczy.

CZYTAJ TAKŻE: Co powinna zawierać umowa o zachowaniu poufności? Wzór z omówieniem

Rozwiązanie umowy użyczenia

Jak już stwierdziliśmy, umowa jest rozwiązana po upływie terminu końcowego lub jeżeli zostaną spełnione warunki do rozwiązania umowy zawartej na czas nieokreślony.

Użyczający może zechcieć rozwiązać umowę i zażądać zwrotu przed upływem terminu. W tym celu powinien zawrzeć w umowie zapis o takiej możliwości.

Trzeba też pamiętać, że użyczający może żądać zwrotu rzeczy nawet przed upływem terminu umowy jeżeli:

  • biorący używa rzeczy w sposób sprzeczny z umową albo z właściwościami lub z przeznaczeniem rzeczy;
  • powierza rzecz innej osobie, nie będąc do tego upoważniony przez umowę ani zmuszony przez okoliczności;
  • rzecz stanie się potrzebna użyczającemu z powodów nieprzewidzianych w chwili zawarcia umowy.

Co powinna zawierać umowa użyczenia – podsumowanie

Najbezpieczniejszą formą umowy użyczenia jest umowa pisemna. Należy w niej zawrzeć (podobnie, jak w innych formach) następujące informacje:

  • termin końcowy, o ile umowa jest zawierana na czas oznaczony;
  • szczegółowe oznaczenie przedmiotu oddawanego w użyczenie;
  • ile osób będzie biorącymi do używania wraz z danymi tych osób;
  • czy rzecz może być użyczana trzecim osobom, a jeżeli tak, to na jakich warunkach;
  • czy umowa może być rozwiązana przed upływem terminu końcowego;
  • czy biorący zwolniony jest z opłaty kosztów utrzymania rzeczy.

Jak napisać regulamin strony internetowej? Czy każdy serwis internetowy musi mieć regulamin?

0
regulamin strony internetowej

Nie każda strona www musi mieć regulamin, jednak w praktyce każdy sprzedający powinien umieścić na niej taki dokument. W ten sposób zabezpieczy swoje prawa i obowiązki, a jego klient dostanie wszystkie informacje potrzebne przed transakcją.

Czy każda strona internetowa musi mieć regulamin?

Regulamin jest obowiązkowy dla części firm świadczących usługi drogą elektroniczną. Zgodnie z ustawą o świadczeniu usług drogą elektroniczną, usługodawca ma obowiązek określić regulamin świadczenia usług drogą elektroniczną (art. 8. 1.).

Świadczenie usług drogą elektroniczną to wykonanie usługi bez jednoczesnej obecności stron (na odległość), poprzez przekaz danych na indywidualne żądanie usługobiorcy, przesyłanej i otrzymywanej za pomocą urządzeń do elektronicznego przetwarzania, włącznie z kompresją cyfrową, i przechowywania danych, która jest w całości nadawana, odbierana lub transmitowana za pomocą sieci telekomunikacyjnej (art. 2).

Z tego wynika, że regulamin musi się znaleźć np. na serwisach z muzyką lub filmami online czy świadczących usługi hostingu dla stron internetowych. Nie dotyczy to sklepu, który wysyła towar lub realizuje usługę poza internetem.

W praktyce wszystkie sklepy internetowe posiadają regulamin, bo zabezpiecza on prawa i obowiązki przedsiębiorcy oraz zawiera najważniejsze informacje potrzebne do transakcji. Takie informacje trzeba podać ze względu na ustawę o prawach konsumenta.

Regulamin na stronie internetowej ma jeszcze jedną rolę. Dzięki niemu witryna – przede wszystkim z branży e–commerce – wygląda profesjonalnie i budzi zaufanie potencjalnych klientów. To może przełożyć się na większą sprzedaż towarów i usług.

Nie każda strona www potrzebuje regulaminu. Nie muszą go umieszczać osoby, które nie prowadzą sprzedaży.

Co powinien zawierać regulamin strony internetowej?

Zgodnie z ustawą o świadczeniu usług drogą elektroniczną (art. 8. 1.), regulamin ma być udostępniony usługobiorcy przed zawarciem umowy o świadczenie usług, a także na żądanie, w taki sposób, który umożliwia pozyskanie, odtwarzanie i utrwalanie treści regulaminu za pomocą systemu teleinformatycznego, którym posługuje się usługobiorca. W praktyce oznacza to, że regulamin jest do przeczytania/pobrania na stronie www sklepu.

Regulamin określa w szczególności:

  • rodzaje i zakres usług świadczonych drogą elektroniczną;
  • warunki świadczenia usług drogą elektroniczną, w tym:
    • wymagania techniczne niezbędne do współpracy z systemem teleinformatycznym, którym posługuje się usługodawca;
    • zakaz dostarczania przez usługobiorcę treści o charakterze bezprawnym;

Konieczne elementy regulaminu sklepu internetowego

Właściciel sklepu www musi też uwzględnić w regulaminie zapisy ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów oraz ustawy o prawach konsumenta.

Ustawa o prawach konsumenta (art. 12) nakazuje w sposób jasny i zrozumiały poinformować o:

  • głównych cechach świadczenia z uwzględnieniem przedmiotu świadczenia oraz sposobu porozumiewania się z konsumentem;
  • swoich danych identyfikujących, w szczególności o firmie, organie, który zarejestrował działalność gospodarczą, a także numerze, pod którym został zarejestrowany;
  • adresie przedsiębiorstwa, adresie poczty elektronicznej oraz numerach telefonu lub faksu jeżeli są dostępne, pod którymi konsument może szybko i efektywnie kontaktować się z przedsiębiorcą;
  • adresie, pod którym konsument może składać reklamacje, jeżeli jest inny niż adres, o którym mowa w punkcie powyżej;
  • łącznej cenie lub wynagrodzeniu za świadczenie wraz z podatkami, a gdy charakter przedmiotu świadczenia nie pozwala, rozsądnie oceniając, na wcześniejsze obliczenie ich wysokości – sposobie, w jaki będą one obliczane, a także opłatach za transport, dostarczenie, usługi pocztowe oraz innych kosztach, a gdy nie można ustalić wysokości tych opłat – o obowiązku ich uiszczenia; w razie zawarcia umowy na czas nieoznaczony lub umowy obejmującej prenumeratę przedsiębiorca ma obowiązek podania łącznej ceny lub wynagrodzenia obejmującego wszystkie płatności za okres rozliczeniowy, a gdy umowa przewiduje stałą stawkę – także łącznych miesięcznych płatności;
  • kosztach korzystania ze środka porozumiewania się na odległość w celu zawarcia umowy, w przypadku gdy są wyższe niż stosowane zwykle za korzystanie z tego środka porozumiewania się;
  • sposobie i terminie zapłaty;
  • sposobie i terminie spełnienia świadczenia przez przedsiębiorcę oraz stosowanej przez przedsiębiorcę procedurze rozpatrywania reklamacji;
  • sposobie i terminie wykonania prawa odstąpienia od umowy na podstawie art. 27, a także wzorze formularza odstąpienia od umowy, zawartym w załączniku nr 2 do ustawy;
  • kosztach zwrotu rzeczy w przypadku odstąpienia od umowy, które ponosi konsument; w odniesieniu do umów zawieranych na odległość – kosztach zwrotu rzeczy, jeżeli ze względu na swój charakter rzeczy te nie mogą zostać w zwykłym trybie odesłane pocztą;
  • obowiązku zapłaty przez konsumenta poniesionych przez przedsiębiorcę uzasadnionych kosztów zgodnie z art. 35, jeżeli konsument odstąpi od umowy po zgłoszeniu żądania zgodnie z art. 15 ust. 3 i art. 21 ust. 2;
  • braku prawa odstąpienia od umowy na podstawie art. 38 lub okolicznościach, w których konsument traci prawo odstąpienia od umowy;
  • obowiązku przedsiębiorcy dostarczenia rzeczy bez wad;
  • istnieniu i treści gwarancji i usług posprzedażnych oraz sposobie ich realizacji;
  • kodeksie dobrych praktyk, o którym mowa w art. 2 pkt 5 ustawy z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym oraz sposobie zapoznania się z nim;
  • czasie trwania umowy lub o sposobie i przesłankach wypowiedzenia umowy – jeżeli umowa jest zawarta na czas nieoznaczony lub jeżeli ma ulegać automatycznemu przedłużeniu;
  • minimalnym czasie trwania zobowiązań konsumenta wynikających z umowy;
  • wysokości i sposobie złożenia kaucji lub udzielenia innych gwarancji finansowych, które konsument jest zobowiązany spełnić na żądanie przedsiębiorcy;
  • funkcjonalności treści cyfrowych oraz technicznych środkach ich ochrony;
  • mających znaczenie interoperacyjnościach treści cyfrowych ze sprzętem komputerowym i oprogramowaniem, o których przedsiębiorca wie lub powinien wiedzieć;
  • możliwości skorzystania z pozasądowych sposobów rozpatrywania reklamacji i dochodzenia roszczeń oraz zasadach dostępu do tych procedur.

Częścią regulaminu może, ale nie musi być polityka prywatności. Zazwyczaj umieszczana jest na stronie w formie odrębnego dokumentu.

Jak napisać regulamin strony internetowej?

Regulamin musi być napisany w sposób precyzyjny, jasny i przejrzysty oraz zawierać wszystkie elementy wymagane przepisami prawa.

Przygotowanie regulaminu strony internetowej można zlecić kancelarii prawnej wyspecjalizowanej w obsłudze e–commerce. Dla wielu przedsiębiorców najwygodniejszym rozwiązaniem będzie kupienie gotowego dokumentu – oferty regulaminów znajdziemy np. na stronach firm wspierających przedsiębiorców działających w sieci.

Należy uważać na niechlujnie przygotowane gotowce, które mogą zawierać błędy. Warto wybrać ofertę doświadczonych firm, dostosowaną do specyfiki i branży, w której działa konkretny sklep, wartym uwagi dodatkiem jest też np. automatyczna aktualizacja dokumentu po zmianach w przepisach.