Strona główna Blog Strona 38

Czym są zobowiązania? Definicja zobowiązań. Stosunek zobowiązaniowy i prawo zobowiązań

0
zobowiązanie

Zobowiązanie to pojęcie z prawa cywilnego. Zobowiązanie jest to prawnie wiążący stosunek między dwiema stronami, w którym dłużnik jest zobowiązany do wykonania określonej czynności na rzecz wierzyciela. Zobowiązanie regulowane jest przez prawo zobowiązań, które stanowi jeden z podstawowych filarów prawa cywilnego.

 Czym jest zobowiązanie? Definicja

Zobowiązanie to prawnie wiążący stosunek między dwiema stronami – wierzycielem i dłużnikiem. W przypadku zobowiązań dłużnik zobowiązany jest do wykonania określonej czynności lub dostarczenia określonego świadczenia na rzecz wierzyciela. Może to być np. spłata długu, dostarczenie towaru lub wykonanie określonej usługi.

Zobowiązania regulowane prawnie są w księdze 3. Kodeksu cywilnego „Zobowiązania”. Artykuł 353 § 1 kodeksu cywilnego przedstawia taką jego definicję: „zobowiązanie polega na tym, że wierzyciel może żądać od dłużnika świadczenia, a dłużnik powinien świadczenie spełnić”.

Co składa się na zobowiązanie? Elementy stosunku zobowiązaniowego

Zobowiązanie składa się z kilku kluczowych elementów:

  • Dwóch stron – zobowiązanie wymaga istnienia co najmniej dwóch stron – wierzyciela i dłużnika. Wierzyciel to osoba lub podmiot, który ma prawo żądać wykonania określonej czynności od drugiej strony, czyli dłużnika.
  • Świadczenia – zobowiązanie wiąże się z określonym świadczeniem, czyli czynnością, którą dłużnik musi wykonać na rzecz wierzyciela. Świadczenie może mieć różny charakter, na przykład finansowy, materialny lub niematerialny.
  • Podstawa prawna – zobowiązanie musi mieć swoją podstawę prawną. Może wynikać z umowy zawartej między stronami, z przepisów prawa, z orzeczenia sądowego lub z innych źródeł prawa.
  • Przymus wykonania – zobowiązanie jest prawnie wiążące, co oznacza, że dłużnik może zostać zmuszony do wykonania świadczenia na rzecz wierzyciela w przypadku niewykonania dobrowolnie.

Kategorie zobowiązań

Zobowiązania można podzielić na różne kategorie, zależnie od ich charakteru i podstawy prawnej. Kilka głównych kategorii zobowiązań to:

  • Zobowiązania umowne: wynikają z zawartej umowy między stronami, gdzie dłużnik zobowiązuje się do określonego świadczenia w zamian za coś od wierzyciela.
  • Zobowiązania deliktowe: powstają na skutek wyrządzenia szkody przez jedną stronę drugiej, co skutkuje powstaniem wierzytelności w postaci obowiązku naprawienia szkody przez sprawcę.
  • Zobowiązania wynikające z czynności niedozwolonych: stosunek prawny powstający w przypadku naruszenia przepisów prawa i generują obowiązek naprawienia wyrządzonej szkody.
  • Zobowiązania z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia: wynikają z uzyskania korzyści majątkowej na niezasadnej podstawie i skutkują powstaniem roszczeń w postaci zwrotu tej korzyści.

Co reguluje prawo zobowiązań?

Prawo zobowiązań to dziedzina prawa cywilnego, która reguluje wszelkie kwestie związane z zobowiązaniami. Obejmuje ono zasady i normy dotyczące powstania, treści, wykonania, zmiany i wygaśnięcia zobowiązań. Prawo zobowiązań definiuje prawa i obowiązki stron oraz określa skutki niewykonania zobowiązania. Stanowi także podstawę dla orzekania przez sądy w sprawach związanych z naruszeniem zobowiązań i wymierzaniem odpowiednich sankcji.

Podsumowując, zobowiązanie to prawnie wiążący stosunek między wierzycielem a dłużnikiem, a prawo zobowiązań reguluje wszelkie aspekty związane z tymi relacjami. W ramach zobowiązania dłużnik musi spełnić określone świadczenie na rzecz wierzyciela zgodnie z ustalonymi warunkami i podstawami prawnymi. Istnieje wiele kategorii zobowiązań, które mogą wynikać z umów, szkód, czynności niedozwolonych czy bezpodstawnego wzbogacenia. Prawo zobowiązań stanowi kluczową podstawę dla wyważonej i sprawiedliwej regulacji tych relacji.

Przeczytaj więcej w kategorii prawo gospodarcze.

Czym jest podatek od nadmiarowych zysków w Polsce? Kiedy zostanie wprowadzony podatek od zysków nadmiarowych?

0
podatek od nadmiarowych zysków

Podatek od nadmiarowych zysków w Polsce to propozycja nowego podatku, który miałby zostać wprowadzony w sektorze wydobywczym surowców. Jego celem jest obciążenie przedsiębiorstw z branży surowcowej, które generują znaczne nadzwyczajne zyski w okresach, gdy ceny surowców są szczególnie wysokie. Wprowadzenie tego podatku ma na celu zapewnienie dodatkowych dochodów dla państwa i wspieranie innych obszarów gospodarki.

Wzrost cen surowców, takich jak ropa naftowa, gaz, czy metale, może prowadzić do znacznego wzrostu dochodów przedsiębiorstw z branży wydobywczej. Opodatkowanie tych firm podatkiem od zysków nadzwyczajnych ma na celu wykorzystanie części tych dodatkowych zysków na rzecz budżetu państwa.

Kto zapłaci podatek od nadmiarowych zysków?

Podatek od nadmiarowych zysków w Polsce będzie dotyczył głównie przedsiębiorstw działających w sektorach surowcowych, które uzyskują znaczne zyski w wyniku wyjątkowo wysokich cen surowców. Firmy z branży naftowej, gazowej, górniczej oraz innych gałęzi przemysłu związanych z wydobyciem i przetwórstwem surowców mogą zostać objęte tym podatkiem.

Podatek od nadmiarowych zysków nie jest podatkiem, który obciążyłby każde przedsiębiorstwo z danego sektora surowcowego, ale jedynie te, które osiągają ponadprzeciętne dochody. Ma to na celu zapewnienie bardziej sprawiedliwego podatku, który obciąży te firmy, które rzeczywiście osiągają nadmiarowe zyski. W pierwotnym założeniu podatek miał objąć spółki Skarbu Państwa, firmy energetyczne i prywatne firmy, które zatrudniają powyżej 250 pracowników. Na początku marca 2023 wicepremier, minister aktywów państwowych Jacek Sasin poinformował jednak, że poza spółkami energetycznymi podatek od nadmiarowych zysków ma objąć jeszcze wyłącznie spółki górnicze i naftowe.

Kiedy zostanie wprowadzony podatek od zysków nadzwyczajnych?

Wprowadzenie podatku od nadmiarowych zysków w Polsce jest w fazie planowania i dyskusji. Obecnie nie ma ustalonej konkretnej daty wprowadzenia tego podatku. Decyzję o wprowadzeniu nowego podatku podejmuje rząd, a sam proces legislacyjny może wymagać czasu na doprecyzowanie szczegółów, konsultacje z branżą oraz ocenę ewentualnych skutków gospodarczych i społecznych.

Zgodnie z zapowiedziami podatek od nadmiarowych zysków miał wynosić 50% wartości uzyskanych zysków nadzwyczajnych. Podatek ten to pomysł Unii Europejskiej. Polska wprowadziła jednak inne rozwiązania, które mają ten sam cel co podatek od nadmiarowych zysków, dlatego najprawdopodobniej nie będzie on wprowadzony.

Przeczytaj więcej o rozliczaniu podatku.

Czym jest rachunkowość zarządcza i jakie ma cele? Jak pomaga w prowadzeniu działalności?

0
rachunkowość zarządcza

Rachunkowość zarządcza, znana również jako rachunkowość kierownicza lub księgowość zarządcza, to dziedzina rachunkowości, która skupia się na dostarczaniu informacji finansowych o działalności przedsiębiorstwa. Ma to pomóc w podejmowaniu decyzji i zarządzaniu organizacją. Rachunkowość zarządcza dostarcza informacje o efektywności działania, wykorzystaniu zasobów, wynikach operacyjnych i innych kluczowych aspektach, które pomagają menedżerom podejmować strategiczne i operacyjne decyzje.

Jakie są cele i funkcje rachunkowości zarządczej?

Głównym celem rachunkowości zarządczej jest dostarczanie informacji, które pomagają zarządowi i menedżerom w podejmowaniu trafnych i skutecznych decyzji. Wśród głównych celów rachunkowości zarządczej znajdują się:

1. Monitorowanie wydajności i osiągnięć – rachunkowość zarządcza pozwala na śledzenie wyników działalności i monitorowanie, czy osiągnięte cele są zgodne z planami.

2. Ocena efektywności operacyjnej – pozwala na analizę wykorzystania zasobów i efektywności operacyjnej, takiej jak wydajność produkcji czy obrotowość zapasów.

3. Planowanie i prognozowanie – rachunkowość zarządcza wspiera proces planowania i budżetowania, co umożliwia określenie przyszłych celów i strategii firmy.

4. Podejmowanie decyzji strategicznych – informacje dostarczane przez rachunkowość zarządczą są kluczowe przy podejmowaniu strategicznych decyzji, takich jak ekspansja rynkowa czy inwestycje w nowe projekty.

5. Ocena opłacalności projektów – umożliwia ocenę potencjalnych inwestycji, aby wybrać te, które są najbardziej opłacalne dla firmy.

6. Identyfikacja problemów i trendów – pomaga w identyfikacji problemów i trendów, które mogą wpływać na wyniki finansowe i działalność przedsiębiorstwa.

Co różni rachunkowość finansową i zarządczą?

Rachunkowość finansowa i zarządcza to dwie odrębne gałęzie rachunkowości, które mają różne cele i skupiają się na różnych grupach odbiorców. Główne różnice między nimi to np.:

• Odbiorcy informacji – rachunkowość finansowa dostarcza informacje przede wszystkim dla osób zewnętrznych, takich jak inwestorzy, wierzyciele i organy regulacyjne, podczas gdy rachunkowość zarządcza skierowana jest do wewnętrznych użytkowników, czyli menedżerów i zarządu.

• Charakter informacji – rachunkowość finansowa prezentuje dane finansowe w postaci sprawozdań, takich jak bilans, rachunek zysków i strat oraz przepływy pieniężne. Natomiast rachunkowość zarządcza dostarcza bardziej szczegółowych i niemierzalnych informacji, które są dostosowane do potrzeb zarządu w podejmowaniu decyzji.

• Zakres czasowy – rachunkowość finansowa koncentruje się na przeszłych wynikach finansowych i jest ograniczona przepisami księgowymi, które określają harmonogram i sposób sporządzania sprawozdań. Z kolei rachunkowość zarządcza skupia się zarówno na przeszłych wynikach, jak i prognozach przyszłych wyników, co pozwala na lepsze planowanie i podejmowanie decyzji bieżących.

Zadania rachunkowości zarządczej

Rachunkowość zarządcza pełni wiele funkcji, które umożliwiają efektywne zarządzanie przedsiębiorstwem.

Główne zadanie rachunkowości zarządczej to planowanie budżetowe, czyli przygotowanie budżetu na kolejny okres, co pozwala na kontrolowanie wydatków i efektywnie zarządzać zasobami. Inne z zadań to pomoc w analizie kosztów. Rachunkowość zarządcza umożliwia analizę kosztów produkcji oraz wydatków w poszczególnych obszarach działalności, co pomaga w identyfikacji potencjalnych oszczędności. Poza tym zapewnia regularne raportowanie wyników operacyjnych, co pozwala na śledzenie postępów w osiąganiu celów przedsiębiorstwa. Dodatkowo pomaga w ocenie opłacalności potencjalnych projektów i inwestycji, a także umożliwia identyfikację i analizę efektywności procesów produkcyjnych czy obszarów działalności przedsiębiorstwa.

Rachunkowość zarządcza pomaga wreszcie analizować procesy kontroli wewnętrznej, które zapobiegają nadużyciom i błędom w prowadzeniu działań przedsiębiorstwa.

Więcej na temat rodzajów rachunkowości przeczytasz w kategorii Biuro rachunkowe.

Jak prawidłowo wprowadzić kod zawodu w ZUS? Do czego potrzebny jest kod wykonywanego zawodu?

0
kod zawodu

Kod zawodu jest kodem przypisywanym konkretnemu zawodowi wg. klasyfikacji zawodów określonej przepisami rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 7 sierpnia 2014 r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania (Dz. U. z 2021 r. poz. 2285). Jak go sprawdzić? Jak przekazać go do ZUS?

Jak sprawdzić kod wykonywanego zawodu wg. klasyfikacji zawodów i specjalności? 

Aby prawidłowo wprowadzić kod zawodu w ZUS, konieczne jest dokładne określenie właściwego kodu odpowiadającego wykonywanemu zawodowi. Najpierw warto sprawdzić, jaki kod przypisany jest do konkretnego zawodu. Można to zrobić na kilka sposobów:

  • Katalog Zawodów i Specjalności (KZiS): ZUS przygotował Katalog Zawodów i Specjalności, w którym znajdują się wszystkie kody zawodów używane w systemie ubezpieczeń społecznych.
  • Doradca klienta ZUS: W celu uzyskania informacji na temat właściwego kodu zawodu można skontaktować się z doradcą klienta ZUS, który pomoże w dokładnym określeniu odpowiedniego kodu na podstawie opisu wykonywanego zawodu.
  • Portal Płatnika: Jeśli jesteś płatnikiem składek na ubezpieczenia społeczne, możesz sprawdzić kod zawodu w systemie Portalu Płatnika ZUS podczas składania deklaracji.

Czy kod zawodu w ZUS ma znaczenie?

Tak, kod zawodu ma duże znaczenie w kontekście składek na ubezpieczenia społeczne. Poprawne wprowadzenie kodu zawodu w ZUS jest istotne, ponieważ od tego zależy odpowiednie przypisanie ubezpieczonych do właściwych grup ubezpieczeń. Składki na ubezpieczenia społeczne są obliczane na podstawie zarobków pracownika i odpowiednich stawek składek przypisanych do danego zawodu.

Do czego służy kod zawodu ZUS?

Kod zawodu w ZUS służy do identyfikacji i klasyfikacji zawodów wykonywanych przez ubezpieczonych. Przydzielanie właściwego kodu zawodu umożliwia poprawne ustalenie stawek składek na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne oraz Fundusz Pracy. Każdemu zawodowi przypisana jest odpowiednia grupa składkowa, która ma wpływ na wysokość obowiązujących składek.

Jak przekazać kod wykonywanego zawodu do ZUS?

Przekazanie kodu zawodu do ZUS odbywa się w momencie zatrudnienia pracownika lub rozpoczęcia działalności gospodarczej. Istnieją różne sposoby na przekazanie informacji o kodzie zawodu:

  • Umowa o pracę: w przypadku umowy o pracę pracodawca jest odpowiedzialny za przekazanie informacji o kodzie zawodu do ZUS podczas składania wniosku o ubezpieczenie pracownika.
  • Zgłoszenie do ZUS: osoby prowadzące działalność gospodarczą muszą zgłosić swoją działalność do ZUS i podać odpowiedni kod zawodu.
  • Portal Płatnika: płatnicy składek na ubezpieczenia społeczne mają możliwość przekazywania informacji o kodzie zawodu poprzez system Portalu Płatnika ZUS.
  • Deklaracje ZUS: pracodawcy lub płatnicy składek muszą regularnie składać deklaracje, które zawierają informacje o zatrudnionych pracownikach i odpowiadających im kodach zawodów.

Informację o kodzie zawodu przekazuje się do ZUS zazwyczaj za pomocą formularzy ZUS ZZA i ZUS ZUA.

Podsumowując, poprawne wprowadzenie kodu zawodu w ZUS ma kluczowe znaczenie dla odpowiedniego przypisania ubezpieczonych do grup ubezpieczeń oraz obliczenia wysokości składek na ubezpieczenia społeczne. Aby sprawdzić właściwy kod zawodu, można skorzystać z Katalogu Zawodów i Specjalności ZUS lub skontaktować się z doradcą klienta ZUS. Przekazywanie informacji o kodzie zawodu odbywa się podczas zatrudnienia pracownika lub rozpoczęcia działalności gospodarczej i można to zrobić poprzez różne kanały, takie jak Portal Płatnika ZUS czy deklaracje ZUS.

Jakie są ulgi na innowacje? Jak skorzystać z ulgi podatkowej dla firm wprowadzających innowacyjne rozwiązania?

0
ulga na innowację

W gospodarce XXI wieku innowacyjne produkty czy metody wytwarzania to podstawa gospodarki. Państwa dobrze to rozumieją, czego efektem są korzystne rozwiązania prawne skierowane do tych firm, w których prowadzi się nowatorskie, rozwojowe działania. Nie inaczej jest w Polsce, gdzie stosuje się ulgi podatkowe dla firm. Jakie są podatkowe ulgi na innowacje dla polskich przedsiębiorców? Przeczytaj poniższy tekst, a poznasz odpowiedź.

Ulgi podatkowe dla firm

Tak jak już wspomnieliśmy, istnieją różne formy wsparcia dla firm, które postanowiły zaangażować się w innowacyjne projekty. Przedsiębiorcy mogą w tym celu skorzystać np. z programów dofinansowujących organizowanych przez Unię Europejską.

Z kolei jeśli chodzi o krajowe narzędzia zachęcające do innowacyjnych działań, na uwagę zwracają ulgi podatkowe. Dzięki temu ponoszenie przez firmy wydatków w celu sfinansowania innowacyjnych projektów może przynieść korzyści w postaci redukcji obciążeń podatkowych.

Jakie są ulgi na innowacje?

Zastanawiasz się, jakie są podatkowe ulgi na innowację? Jeśli tak, to musisz wiedzieć, że polskie przepisy prawne dopuszczają następujące rozwiązania:

  • ulga na robotyzację,
  • ulga na prototyp,
  • ulga na badania i rozwój,
  • ulga na wsparcie innowacyjnych pracowników.

Na czym polega każda z tych opcji?

Ulga na robotyzację

Ulgę na robotyzację przyznaje się firmom, które wprowadzają roboty przemysłowe w celu usprawnienia procesów w firmie — współczynnik robotyzacji jest jeszcze w Polsce stosunkowo niski w porównaniu z innymi państwami Unii Europejskiej. Dlatego też państwo polskie stara się zachęcić przedsiębiorców do podejmowania tego typu działań. Według założeń ma to doprowadzić do wzrostu konkurencyjności polskich firm na rynkach krajowym i międzynarodowym.

Na czym polega ulga? Dzięki niej firmy mogą odliczyć od podstawy opodatkowania 50% kosztów wprowadzenia robotyzacji. Suma odliczeń nie może przekroczyć dochodu uzyskanego w danym roku.

Warto wiedzieć — za jakie lata przysługuje ulga podatkowa?

Ulga na robotyzację będzie dotyczyć kosztów z lat 2022-2026. Mogą skorzystać z niej przedsiębiorcy rozliczający się w ramach podatku PIT (skala, podatek liniowy) oraz CIT.

 

Jak już wspomnieliśmy, ulga na robotyzację dotyczy wydatków ponoszonych na usprawnianie procesów w przedsiębiorstwie. Czym jednak jest „robot przemysłowy”? Trudno to jednoznacznie określić, ponieważ współczesne technologie rozwijają się bardzo szybko. Generalnie jednak są to takie rozwiązania, które:

  • mogą być stosowane stacjonarne lub mobilne,
  • łączą się z urządzeniami sterującymi/diagnostycznymi/monitorującymi, umożliwiając zdalne sterowanie,
  • jest zintegrowana z systemami teleinformatycznymi do zarządzania produkcją czy magazynem.

Wyżej wymienione to tylko niektóre cechy urządzeń i systemów z tej kategorii.

Warto wiedzieć — przykłady robotów przemysłowych

Z punktu widzenia ulgi na robotyzację za roboty uznaje się np. takie urządzenia jak:

  • stacje załadowcze lub odbiorcze,
  • pozycjonery jedno- i wieloosiowe,
  • tory jezdne,
  • stacje czyszczące,
  • stacje automatycznego ładowania,
  • obrotniki,
  • złącza kolizyjne.

 

Ulgę na robotyzację można zastosować w przypadku takich wydatków jak np. koszty związane z:

  • nabyciem:
    • robotów przemysłowych,
    • komponentów związanych z robotami przemysłowymi (czujniki, sterowniki, skanery itp.),
    • licencji,
  • przeprowadzeniem szkoleń dotyczących sposobu wykorzystania robotów przemysłowych,

Przedsiębiorcy mają prawo odliczyć ulgę podatkową za rok, w którym zostały poniesione koszty związane z robotyzacją. W tym celu należy przedstawić wykaz poniesionych z tego tytułu kosztów.

Warto wiedzieć — ulga na robotyzację a subwencje

Odliczeniu w ramach ulgi na robotyzację podlegają wyłącznie te wydatki, które nie zostały zwrócone przedsiębiorcy np. w formie dotacji czy innych programów dofinansowujących.

 

Warto przy tym mieć na uwadze, że — począwszy od 1.02.2023 — ulga nie obejmuje wydatków na działania prowadzące tzw. znaczącej emisji gazów cieplarnianych. Jest to element walki państwa z degradacją środowiska naturalnego.

Ulga na prototyp

Ulga na prototyp została przewidziana dla tych firm, które opracowują nowe, niestosowane dotąd produkty (prototypy) w celu wprowadzenia je na rynek. Jest ona dostępna dla produktów, które nie były dotąd oferowane na rynku.

Podobnie jak w przypadku ulgi na robotyzację, także to rozwiązanie mogą stosować przedsiębiorcy rozliczający się w oparciu o podatek PIT lub CIT.

Ulga na prototyp oznacza możliwość odliczenia 30 proc. kosztów poniesionych na badania, testy, produkcję próbną itp. i wprowadzenie na rynek nowego produktu. Kwota odliczenia nie może być wyższa niż 10 proc. dochodu w danym roku.

Jakie koszty można odliczyć? Przewiduje się, że ulga na prototyp odnosi się m.in. do kosztów związanych z zakupem/wytworzeniem fabrycznie nowych środków trwałych. Zalicza się tu także wydatki na ulepszenie (modernizację) już istniejących środków trwałych, aby wykorzystać je podczas produkcji prototypu.

A zatem, można odliczyć takie wydatki jak np. koszty ponoszone z tytułu:

  • badań,
  • ekspertyz,
  • przygotowania dokumentacji potrzebnej do uzyskania certyfikatów czy znaku CE, zezwolenia na obrót.
  • weryfikacji technologii środowiskowych.
Warto wiedzieć — do kiedy można odliczyć wydatki w ramach ulgi na prototyp?

Ulgę można odliczyć w pełnej kwocie lub w częściach w kolejnych 6 latach podatkowych.

Ulga na innowacyjnych pracowników

Kolejnym interesującym rozwiązaniem jest ulga na wsparcie innowacyjnych pracowników. Mogą z niej skorzystać przedsiębiorcy, którzy w danym roku ponieśli stratę podatkową (lub dochód był mniejszy od ewentualnych odpisów z tytułu ulgi).

Z opcji tej również mogą skorzystać podmioty rozliczający osiągane dochody w ramach podatku PIT lub CIT.

Ulga na wsparcie innowacyjnych pracowników dotyczy tych pracowników, którzy poświęcają min. 50% czasu pracy na działalność badawczo-rozwojową (B+R). Taki stan rzeczy, co można łatwo przewidzieć, oznacza dodatkowe obowiązki, jeśli chodzi o ewidencję czasu pracy — konieczne będzie udokumentowanie przed organami podatkowymi zasadności korzystania z ulgi.

Jak widać, przedsiębiorcy w Polsce mogą liczyć na różne formy wsparcia, jeśli chodzi o innowacyjne działania. Rzecz jasna, trzeba mieć na uwadze, że motywem, dla którego wdraża się takie rozwiązania, nie powinny być ulgi podatkowe (jest to swego rodzaju produkt uboczny), ale chęć rozwoju prowadzonego biznesu.

Ulga na badania i rozwój (ulga B+R)

Obejmuje koszty związane z działaniami rozwojowymi. Korzystając z tej ulgi, można odliczyć każdą złotówkę związaną z działaniami rozwojowymi i to nawet w 200%.

Przeczytaj więcej o rozliczaniu podatku.

Składka emerytalna przedsiębiorcy. Jak obliczyć wysokość składek na ubezpieczenie społeczne ZUS?

0
składka emerytalna

Przedsiębiorcy mogą rozliczać się w oparciu o różne warianty opodatkowania dochodów/przychodów (CIT, PIT, ryczałt, karta podatkowa). Mają oni też pewną elastyczność, jeśli chodzi o przystąpienie do rozliczeń w ramach podatku VAT.

Oprócz tego trzeba jednak pamiętać o innym rodzaju zobowiązań wobec państwa, jakim są składki ZUS. Przedsiębiorcy muszą opłacać je każdego miesiąca.

Składka emerytalna ZUS w działalności gospodarczej – co przedsiębiorcy muszą wiedzieć na ten temat?

Jakie składki ZUS płaci przedsiębiorca?

Cóż, przedsiębiorcy mają w zwyczaju narzekać na wysokość zobowiązań wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, z jakich trzeba się wywiązywać po zakończeniu każdego miesiąca.

Jeśli chodzi o składki społeczne ZUS, wyróżnia się płatności uiszczane na ubezpieczenie:

  • emerytalne – opłacanie tych składek oznacza z punktu widzenia przedsiębiorcy je opłacającego odkładanie na przyszłą emeryturę. Zależność w tym przypadku bardzo prosta: im wyższe są składki emerytalne, na tym lepszą emeryturę można liczyć w przyszłości;
  • rentowe – zasada działania jest bardzo podobna, jak ma to miejsce w przypadku emerytury. Dzięki opłacaniu tych składek mamy szansę na otrzymanie renty w przypadku uszczerbku na zdrowiu;
  • chorobowe – opłacanie składek ZUS chorobowych pozwala na uzyskanie świadczeń za czas pobytu w szpitalu czy w ramach urlopu płatnego urlopu macierzyńskiego, czy urlopu opiekuńczego;
  • wypadkowe – dzięki temu zyskujemy świadczenia na wypadek utraty zdolności do pracy, jeśli doszło do tego wskutek choroby zawodowej lub wypadku przy pracy.

Zobaczmy zatem, jakie składki ZUS płaci przedsiębiorca oraz ile wynoszą składki ZUS w 2023 roku.

Jak obliczyć podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne?

To, jaka jest wysokość składek społecznych ZUS płaconych przez przedsiębiorcę, zależy przede wszystkim od podstawy oskładkowania. Ta ostatnia różni się w zależności od wariantu oskładkowania przedsiębiorcy prowadzącego działalność gospodarczą.

Składka emerytalna przedsiębiorcy – składki standardowe

W przypadku standardowego tzn. pełnego oskładkowania ZUS (muszą się do niego stosować przedsiębiorcy, których firma działa na rynku już co najmniej 24 miesiące) miesięczna składka emerytalna ZUS wynosi 812,23 zł. Zgodnie z przepisami jest ona obliczana jako 19,52 proc. podstawy oskładkowania, ta ostatnia zaś wynosi w 2023 roku 4161 zł i stanowi 60% przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce w danym roku (jest to wynagrodzenie szacunkowe).

Pozycja Stawka proc. Kwota w PLN
Podstawa wymiaru (60 proc. przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce) 4 161
Emerytalne 19,52 proc. 812,23
Rentowe 8,0 proc. 332,88
Wypadkowe 1,67 proc. 69,49
Chorobowe 2,45 proc. 101,94
FP i FS 2,45 proc. 101,94
Suma składek do zapłaty 1 418,48
Suma składek do zapłaty w sytuacji, gdy nie korzystasz z dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego 1 316,54

Źródło: Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. 1998 Nr 137 poz. 887).

Składka emerytalna przedsiębiorcy – składki preferencyjne

Oprócz tego przedsiębiorcy mogą przez pierwsze 2 lata korzystać z preferencyjnego oskładkowania ZUS (jest to tzw. mały ZUS). Stawki procentowe wynoszą tyle samo co w przypadku pełnego oskładkowania ZUS. Na czym zatem polega różnica? To proste – podstawa naliczania składek ZUS-owskich jest w tym przypadku znacznie niższa i wynosi jedynie 30 proc. najniższego wynagrodzenia ustawowego.

W efekcie, mimo iż składka emerytalna ZUS przedsiębiorcy wynosi procentowo aż 19,52 proc., możemy liczyć na stosunkowo nieduże składki dzięki niższej podstawie oskładkowania:

  • 3490 zł x 0,3 = 1047 zł w okresie styczeń-czerwiec 2023,
  • 3600 zł x 0,3 = 1080 zł w okresie lipiec-grudzień 2023.

Wysokość składki na ubezpieczenie emerytalne w 2023 roku dla przedsiębiorcy to 210,82 zł od lipca. Powodem nieznacznego wzrostu jest druga w tym roku podwyżka ustawowej płacy minimalnej, co – przynajmniej w teorii – ma służyć walce z inflacją.

Pozycja Stawka proc. Kwota w zł

(I-VI 2023, wynagrodzenie minimalne = 3490 zł)

Kwota w zł

(I-VI 2023, wynagrodzenie minimalne = 3600 zł)

Podstawa wymiaru (30 proc. minimalnego wynagrodzenia ustawowego w danym roku) 1047 1080
Emerytalne 19,52% 204,37 210,82
Rentowe 8,00% 83,76 86,40
Ubezpieczenie wypadkowe 1,67% 17,48 18,04
Chorobowe 2,45% 25,65 26,46
Suma składek do zapłaty 31,64% 331,26 341,71
Suma składek do zapłaty, jeśli nie korzystasz z dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego 305,61 315,25

Źródło: Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. 1998 Nr 137 poz. 887).

Wynik finansowy przedsiębiorstwa na podstawie rachunku zysków i strat

0
wynik finansowy

Działalność biznesową prowadzi się po to, by zarabiać – nie trzeba być ekonomistą, by móc to zrozumieć. Zysk jest celem, który łączy właściwie wszystkich przedsiębiorców, niezależnie od skali prowadzonego przedsiębiorstwa oraz przedmiotu działalności firmy. Jak zmierzyć, czy prowadzenie firmy jest opłacalne? Służy do tego wynik finansowy przedsiębiorstwa.

Jakie jest zastosowanie wyniku finansowego?

W zasadzie już odpowiedzieliśmy na to pytanie – wynik finansowy to miara pokazująca, jaka część dochodu pozostaje do dyspozycji przedsiębiorcy po tym, jak opłaci on wszystkie koszty związane z działalnością gospodarczą. Ustalany jest na podstawie rachunku zysków i strat.

A zatem, wynik finansowy pokazuje, czy działalność biznesowa jest opłacalna. Jeśli wynik finansowy jest:

  • dodatni (zysk netto) – można sprawdzić, jaki jest procentowy stosunek zysku netto np. do osiąganych przychodów ze sprzedaży (rentowność firmy), a następnie porównać wyniki z uśrednionymi danymi dla całej branż;
  • ujemny (strata netto) – zdecydowanie nie jest to dobra sytuacja dla przedsiębiorcy. Jeśli firma przynosi straty, może to oznaczać np., że:
    •  model biznesowy jest nietrafiony;
    •  przedsiębiorstwo dopiero rozpoczęło działalność i musi minąć trochę czasu, aż zacznie ono pozyskiwać klientów;
    •  firma zaczyna przechodzić kryzys, co przekłada się na spadek zamówień itp. Jeśli dodamy do tego fakt, że wciąż należy ponosić koszty prowadzenia biznesu, prowadzi to obniżenia poziomu wyniku finansowego netto.

Niezależnie od tego, jaka jest przyczyna, ujemny wynik finansowy netto oznacza, że przychody spadły lub koszty wzrosły na tyle, że wpływy są niższe od wydatków.

Rodzaje wyniku finansowego przedsiębiorstwa

Jak się okazuje, finansowy wynik działalności niejedno ma oblicze. Rzeczywistość biznesowa jest dynamiczna, co oznacza, że także wynik finansowy przedsiębiorstwa można przedstawiać na różne sposoby. Oto najpopularniejsze metody:

  • wynik finansowy ze sprzedaży – różnica pomiędzy przychodami ze sprzedaży oraz kosztami, jakie w tym celu się ponosi (koszt produkcji, transportu wyrobów itp.),
  • wynik finansowy z działalności operacyjnej – jest to wynik finansowy uzyskany w ramach działalności sprzedażowej, który dodatkowo koryguje się o zysk lub stratę z pozostałej działalności – do tej ostatniej zalicza się na przykład wpływy ze sprzedaży zbędnych maszyn produkcyjnych czy koszt z tytułu zapłaconych kar. Wydaje się oczywiste, że takie operacje trzeba wykazywać w odrębnym segmencie – wpływają one na wynik finansowy firmy, a ponieważ nie zdarzają się na co dzień, nie sposób ich traktować jak wpływów/wydatków związanych ze sprzedażą produktów,
  • wynik finansowy brutto – różnica między przychodami a kosztami z działalności operacyjnej (podstawowej i pozostałej) oraz finansowej,
  • wynik finansowy netto – wynik finansowy brutto pomniejszony o zobowiązania z tytułu podatku dochodowego,
  • nadwyżka finansowa – liczona jako zysk netto powiększony o amortyzację, czyli wartość zużycia środków trwałych (w tym np. maszyn, samochodów itp.) wykorzystywanych w działalności przedsiębiorstwa. Dlaczego w zarządzaniu finansami firmy stosuje się ten wskaźnik? Odpowiedź na to pytanie jest prosta: ponieważ odpisy amortyzacyjne to jedynie koszty księgowe, nie zaś faktyczne wydatki (te ostatnie są ponoszone w czasie określonym np. w umowie z salonem samochodowym). Jeśli w firmie dokonuje się odpisów dla wielu środków trwałych, rzutowałoby to negatywnie na wynik finansowy firmy, bez faktycznego wpływu na spadek płynności. Dlatego właśnie stosuje się takie rozgraniczenie.
Warto wiedzieć – jaki wariant ustalania wyniku finansowego jest najlepszy?

Które spośród wyżej wymienionych wersji wyniku finansowego trzeba brać pod uwagę? Zalecamy, byś jako przedsiębiorca zwracał uwagę na… każdą z nich. Dzięki temu łatwiej będzie Ci ocenić kondycję prowadzonego biznesu. Ocenisz wówczas, czy pozytywny lub negatywny wpływ na wynik finansowy wywierają jednorazowe operacje. Przykładowo, sprzedaż samochodu może mocno zmienić wynik finansowy małej firmy.

 

Wyżej wymienione sposoby ujęcia wyniku finansowego firmy są przewidziane przez polskie i międzynarodowe standardy rachunkowości. Trzeba o tym pamiętać, kiedy przygotowuje się sprawozdania finansowe (w ramach prowadzenia księgowości) lub plany finansowe (np. na potrzeby banku-kredytodawcy).

Rzecz jasna, przedsiębiorca w celu analizy finansowej prowadzonego biznesu może również przygotowywać własne wersje wyniku finansowego. W praktyce zajmują się tym księgowi lub controllerzy finansowi, którzy sporządzają zestawienia na potrzeby zarządu.

Warto wiedzieć – optymalny poziom wyniku finansowego przedsiębiorstwa?

Jeśli chodzi o analizę firmy, stosuje się na co dzień różne wskaźniki do oceny kondycji finansowej. Niektóre z nich mają swoje optima. A jak jest w przypadku wyniku finansowego? Cóż, nie ma tu jednej zalecanej wartości, jaką taki miernik powinien przyjąć. Generalnie jednak – jak możesz się domyślić – przedsiębiorcy dążą do tego, by zysk był jak najwyższy.

 

PRZECZYTAJ RÓWNIEŻ:

  1. Na czym polega rachunek zysków i strat, czyli rachunek wyników?
  2. Rachunek zysków i strat wariant kalkulacyjny 
  3. Czym jest rachunek zysków i strat wariant porównawczy? 
  4. Koszty rodzajowe – na czym polega rodzajowy podział kosztów. Jak je ewidencjonować?
  5. Czym są koszty stałe i co wchodzi w ich skład?

Co składa się na wynik finansowy przedsiębiorstwa?

Jak widzisz, istnieją różne metody ustalania wyniku finansowego przedsiębiorstwa. Różnią się one w zależności od tego, jakie segmenty bierzemy pod uwagę podczas jego obliczania. Oto i one:

Segment Komentarz
Podstawowa działalność operacyjna Główny segment, w którym bierze się pod uwagę przychody ze sprzedaży produktów oraz ponoszone na co dzień koszty (wynagrodzenia, opłaty za zużycie energii elektrycznej, koszt księgowości itp.)
Pozostała działalność operacyjna Przychody i koszty, które nie są ściśle związane z codzienną działalnością firmy (zapłacone kary, odpisy aktualizujące wartość niezapłaconych należności handlowych, sprzedaż rzeczowego majątku trwałego itp.)
Działalność finansowa Przychody lub wydatki związane np. z inwestycjami w papiery wartościowe
Podatek dochodowy Przychody i koszty z trzech powyższych segmentów są ze sobą zestawiane. Jeśli różnica między nimi będzie wyższa niż 0, mówimy o zysku brutto, który następnie zostaje objęty podatkiem dochodowym. Drugi wariant oznacza, że poniesiono stratę

Źródło: opracowanie własne

Elementy wyniku finansowego wymienia ustawa o rachunkowości z 29 września 1994 r.

Po co nam wiedza o wyniku finansowym? Do czego się ją stosuje?

Wynik finansowy to jedna z tych kategorii w ekonomii, o których można śmiało powiedzieć, że leżą w centrum zainteresowania wszystkich przedsiębiorców. Jak już wspomnieliśmy, informuje nas ona o tym, czy opłaca się prowadzić biznes. Jest to narzędzie, które:

  • stanowi jasny i prosty komunikat informujący o tym, jaki jest rezultat prowadzenia działalności gospodarczej,
  • oznacza z punktu widzenia przedsiębiorcy bazę do podejmowania optymalnych decyzji w zakresie zarządzania,
  • przedstawia łączną wartość przychodów i kosztów, jakie zostały osiągnięte/poniesione w danym okresie – zwykle w ujęciu kwartalnym, półrocznym oraz rocznym,
  • pokazuje, czy firma będzie miała środki na realizację projektów inwestycyjnych oraz pokrycie kosztów bieżącej działalności biznesowej.

Więcej przeczytasz w kategorii Koszty.

Jak napisać plan finansowy?

0
plan finansowy

Osiągnięcie sukcesu biznesowego wymaga wizji i pomysłu na produkt lub usługę. To bardzo ważny atut… ale nie jedyny, o którym powinien pamiętać obecny lub przyszły przedsiębiorca. Nieprzypadkowo mówi się, że sukces sprzyja przygotowanym – w biznesie potrzebne jest planowanie.

Jak napisać plan finansowy? Nie ma jednego, uniwersalnego sposobu na to, jak takie zestawienie finansowe powinno wyglądać – wszystko zależy od specyfiki biznesu. Wytłumaczymy Ci za to, do czego służy plan finansowy oraz jakie elementy powinien zawierać ten dokument.

Do czego służy plan finansowy?

Plan finansowy to dokument pokazujący, jaka może być przyszła kondycja firmy. Ujmuje się w nim dane finansowe, które powstają na podstawie analizy rynku, szacunków możliwości produkcyjnych przedsiębiorstwa itp.

Warto wiedzieć – plan finansowy nie jest jednorazowym przedsięwzięciem

Opracowanie planu finansowego to zadanie, które zdecydowanie nie powinno być jednorazowym procesem. Wręcz przeciwnie: wraz z rozwojem firmy i zmieniającymi się warunkami rynkowymi (np. wahania kursów walutowych, podwyżka stóp procentowych, zmiany cen surowców) odpowiedzialny przedsiębiorca powinien aktualizować taki plan np. co kwartał. Dzięki temu łatwiej będzie dostosowywać się do rzeczywistości biznesowej – a ta, co zapewne każdy właściciel biznesu potwierdzi, jest naprawdę dynamiczna.

Elementy planu finansowego

Nie ma jednego wzoru, zgodnie z którym należy przygotować plan finansowy. Nie jest to dokument, którego przygotowanie regulują przepisy, a różne podmioty – w tym np. banki, urzędy pracy, anioły biznesu czy instytucje unijne – mogą żądać tego, by przygotowanie planu finansowego odbyło się w odmienny sposób, zgodnie z ich wytycznymi.

Mimo to można wskazać takie elementy planu finansowego, które absolutnie powinny się w nim znaleźć. Oto i one:

  • bilans,
  • prognozy przychodów i kosztów,
  • szacowane przepływy pieniężne.
Warto wiedzieć – podstawa prawna

O ile sam plan finansowy to dokument, którego nie regulują przepisy prawne, inaczej wygląda sytuacja, jeśli chodzi o inne dokumenty sprawozdawcze, czyli bilans, rachunek zysków i strat oraz rachunek przepływów pieniężnych. Do takich aktów prawnych należą:

  • ustawa o rachunkowości,
  • MSSF – Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej,
  • KSR – Krajowe Standardy Rachunkowości.

Jak już wspomnieliśmy, nie obowiązują one w przypadku planu finansowego. Jeśli jednak chcemy przedstawić informacje np. bankowi, konieczne jest, by stosować się do zasad rachunkowości. Dzięki temu odbiorcy planu finansowego będą wiedzieli, jak należy odczytywać dane.

Bilans

Bilans to dokument, w którym przedstawia się informacje o tym, jaka jest wartość:

Przez aktywa rozumie się majątek przedsiębiorstwa, czyli jego maszyny, zapasy, należności handlowe, wartość praw autorskich i licencji itp. Z kolei pasywa to źródła finansowania majątku firmowego. Generalnie, pasywa dzieli się na dwie grupy, tzn. kapitał własny (środki wniesione przez udziałowców, własny zysk) oraz zobowiązania (kredyty bankowe, leasing itp.).

Prognozy przychodów i kosztów (rachunek wyników)

Od poziomu przychodów i kosztów zależy to, czy firma osiągnie zysk netto oraz jaki będzie poziom jej rentowności. W związku z tym planowanie finansowe powinno obejmować prognozę:

  • przychodów z tytułu działalności podstawowej (sprzedaż towarów/usług), pozostałej (być może zakłada się, że np. po pewnym czasie zostanie sprzedana maszyna wykorzystywana przez firmę – przychody z tego tytułu zalicza się właśnie do pozostałej działalności sprzedażowej) oraz finansowej (zyski z inwestycji w akcje itp.);
  • kosztów – w tym przypadku również dzieli się je na koszty podstawowe (zużycie materiałów i energii, wypłacone wynagrodzenia, koszt księgowości itp.), pozostałe (w tym np. koszty ewentualnych kar) oraz finansowe.

Szacowane przepływy pieniężne

Jedną z podstawowych zasad, jeśli chodzi o finanse przedsiębiorstw, jest różnica w kwestii koszt a wydatek. Na czym ona polega? Koszt księgowy powstaje w momencie nabycia towaru lub usługi (w pewnym uproszczeniu), z kolei wydatek oznacza faktyczny przepływ gotówki.

O ile przychody i koszty widzimy w rachunku wyników, to moment, w którym gotówka faktycznie wpłynie lub wypłynie z firmy, jest widoczny w rachunku przepływów pieniężnych (cash flow). Podczas przygotowywania rachunku przepływów pieniężnych bierze się pod uwagę:

  • terminy płatności faktur przychodowych i kosztowych,
  • ewentualne opóźnienia – przykładowo, branże transportowa oraz budowlana charakteryzują się tym, że faktury mają długie terminy zapłaty, a do tego często dochodzi do opóźnień w płatnościach oraz zatorów płatniczych.

Plan finansowy jako element biznesplanu

Plan finansowy to ważny dokument. Dzięki niemu jesteśmy w stanie ocenić, czy przedsięwzięcie biznesowe jest opłacalne, na jaką stopę rentowności można liczyć itp. To jednak jeszcze nie wszystko, co powinien zawierać profesjonalny biznesplan. Plan finansowy musi być uzupełniony o takie elementy jak na przykład:

  • analiza konkurencyjności biznesu – można ją przeprowadzić np. z użyciem metodyki SWOT (ocenia się wówczas, jakie są silne i słabe strony biznesu, a także szanse i zagrożenia z tym związane) oraz PEST (wyróżnia się w niej czynniki polityczne, ekonomiczne, społeczne oraz technologiczne, które mogą wpłynąć na konkurencyjność biznesu),
  • plan zatrudnienia pracowników,
  • opis produktu oraz cechy, które mają za zadanie wyróżnić firmę spośród rywali (a trzeba wiedzieć, że konkurencja właściwie w każdej branży jest liczna).

Wyżej wymienione elementy to absolutne must have, jeśli chodzi o biznesplan firmy. Możemy dzięki temu pokazać np. kredytodawcy czy inwestorowi, jakie są atuty biznesu, z jakimi zagrożeniami należy się liczyć… a jeśli dodamy do tego plan finansowy, będziemy wiedzieć, czy przedsięwzięcie jest opłacalne.

Dobrym pomysłem jest przygotowanie planu finansowego w dwóch różnych wariantach: optymistycznym i pesymistycznym. Ten ostatni warto mieć na wypadek, gdyby w efekcie kryzysu gospodarczego czy innych problemów doszło do wzrostu kosztów/spadku przychodów w firmie. Pandemia koronawirusa oraz wojna rosyjsko-ukraińska to wydarzenia, które pokazały, jak bardzo prognozy finansowe mogą odbiegać od rzeczywistości, jeśli np. ceny materiałów budowlanych wzrosną w krótkim czasie o kilkadziesiąt procent.

Poznaj pozostałe artykuły z kategorii Działalność gospodarcza.

Jednoczesna praca na etacie i działalność gospodarcza a ZUS – jakie składki zapłacisz, mając własną działalność i będąc zatrudnionym na umowę o pracę?

0
praca na etacie i działaność gospodarcza

Własna działalność gospodarcza to nie tylko wielka, międzynarodowa korporacja. Wręcz przeciwnie – jeśli spojrzysz na dane Głównego Urzędu Statystycznego, zobaczysz, że trzon biznesu w Polsce stanowi drobna przedsiębiorczość (w innych krajach wygląda to podobnie). Jest to nierzadko działalność biznesowa o tak niewielkich rozmiarach, że możliwe staje się jednoczesne prowadzenie firmy i praca na etacie. Zanim jednak zdecydujesz się na takie rozwiązanie, musisz wiedzieć, jakie składki ZUS zapłacisz.

Składki ZUS na etacie

Niestety, jako pracownik etatowy nie masz możliwości uniknięcia składek ZUS. Wręcz przeciwnie – zgodnie z obowiązującymi przepisami stosuje się pełne oskładkowanie umów o pracę. Jak wygląda to w lipcu 2023 roku? Aby się o tym przekonać, spójrz na poniższe zestawienie:

Rodzaj składki Składka w części finansowanej przez pracownika Składka w części finansowanej przez pracodawcę Łączna wysokość składki
1 2 3
Składka emerytalna 9,76 proc. 9,76 proc. 19,52 proc.
Składka rentowa 1,50 proc. 6,50 proc. 8 proc.
Składka zdrowotna 9,0 proc. 9,0 proc.
Składka chorobowa 2,45 proc.   2,45 proc.
Składka wypadkowa 0,67-3,33 proc. 0,67-3,33 proc.
Składka na Fundusz Pracy 2,45 proc. 2,45 proc.
Składka  na FGŚP (Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych) 0,10 proc. 0,10 proc.

Źródło: Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. 1998 Nr 137 poz. 887).

Jak widać, nie są to niskie obciążenia. Wraz z wynoszącym 12 proc. (do dochodów rocznych na poziomie 120 000 złotych) podatkiem dochodowym PIT obniżają one wynagrodzenie brutto.

Warto wiedzieć!

Obecne przepisy prawne w Polsce nie zakazują łączenia działalności gospodarczej i pracy na etacie. Oczywiście, trzeba mieć na uwadze, że część pracodawców może zawrzeć w umowach o pracę zapisy zakazujące konkurencji – w takiej sytuacji prowadzenie firmy w takiej samej branży będzie problematyczne.

Jeśli jednak jesteś pracownikiem na etacie, który myśli również o prowadzeniu własnej firmy, interesują Cię wyłącznie składki w części finansowanej przez pracownika (kolumna nr 1 z pierwszej tabeli).

Zobaczmy na przykładzie, ile wynoszą składki ZUS na etacie:

Pozycja Kwota w zł Stawka proc.
Wynagrodzenie brutto 5 000,00 zł
Ubezpieczenie emerytalne 488,00 zł 9,76%
Ubezpieczenie rentowe 75,00 zł 1,50%
Ubezpieczenie chorobowe 122,50 zł 2,45%
Ubezpieczenie zdrowotne 388,31 zł* 9,0%
Zaliczka na podatek 188,00 zł
Twoja wypłata (kwota netto) 3 738,19 zł

Źródło: opracowanie własne

*składka zdrowotna jest liczona od różnicy między wynagrodzeniem brutto oraz sumą składek na ubezpieczenie: emerytalne, rentowe oraz chorobowe.

Cóż, wnioski, jakie płyną z powyższego zestawienia, nie są bardzo optymistyczne. Z jednej strony zatrudnienie na etacie oznacza z punktu widzenia pracownika objęcie ochroną na wypadek zachorowania czy trwałego uszczerbku na zdrowiu, nie wspominając już odkładaniu na emeryturę. Z drugiej jednak – trzeba liczyć się z (niemałymi) kosztami.

Tak jak już jednak wspomnieliśmy, nie da się uniknąć składek w przypadku zatrudnienia na etacie. Co innego, jeśli chodzi o składki ZUS od prowadzenia firmy. Jednoczesna praca na etacie i posiadanie przedsiębiorstwa to połączenie, które ogranicza obowiązek opłacania składek ZUS – możemy więc potraktować to jako sposób na optymalizację kosztów biznesu.

Składki ZUS na działalności gospodarczej

Aby lepiej zobrazować sytuację, trzeba – podobnie jak zrobiliśmy to w odniesieniu do etatu – pokazać składki ZUS z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej. Poniżej przedstawiamy wariant:

  • pełny:
Pozycja Kwota w zł Stawka proc.
Podstawa wymiaru (60 proc. przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce) 4 161 zł
Składka na ubezpieczenie emerytalne 812,23 zł 19,52 proc.
Składka na ubezpieczenie rentowe 332,88 zł 8,0 proc.
Składka na ubezpieczenie wypadkowe 69,49 zł 1,67 proc.
Składka na ubezpieczenie chorobowe 101,94 zł 2,45 proc.
Składki na FP i FS 101,94 zł 2,45 proc.
Suma składek do zapłaty 1 418,48 zł
Suma składek do zapłaty w sytuacji, gdy nie korzystasz z dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego 1 316,54 zł

Źródło: opracowanie własne

Taki sposób rozliczania składek ZUS zaczyna obowiązywać po 24 miesiącach od rozpoczęcia działalności gospodarczej.

Preferencyjne składki ZUS na własnej działalności

  • preferencyjny (mały ZUS):
Pozycja Kwota w zł

(styczeń–czerwiec 2023 roku, wynagrodzenie minimalne = 3490 zł)

Kwota w zł

(lipiec–grudzień 2023 roku, wynagrodzenie minimalne = 3600 zł)

Stawka proc.
Podstawa wymiaru (30 proc. minimalnego wynagrodzenia ustawowego w danym roku) 1 047 zł 1080 zł
Składka na ubezpieczenie emerytalne 204,37 zł 210,82 zł 19,52%
Składka na ubezpieczenie rentowe 83,76 zł 86,40 zł 8,00%
Składka na ubezpieczenie wypadkowe 17,48 zł 18,04 zł 1,67%
Składka na ubezpieczenie chorobowe 25,65 zł 26,46 zł 2,45%
Suma składek do zapłaty 331,26 zł 341,71 zł 31,64%
Suma składek do zapłaty jeśli nie korzystasz z dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego 305,61 zł 315,25 zł  

Źródło: opracowanie własne

Na takie udogodnienia może liczyć przedsiębiorca przez pierwsze 2 lata prowadzenia danego biznesu, który dodatkowo przez ostatnie 5 lat nie prowadził innej firmy.

Praca na etacie i działalność gospodarcza – jakie składki ZUS zapłacisz?

Jeśli obawiasz się, że jeśli pracujesz na etacie i prowadzisz działalność, będziesz ponosić podwójne koszty, mamy dla Ciebie dobrą wiadomość: w przypadku łączenia pracy i biznesu składki odprowadza się w następujący sposób:

  • umowa o pracę – wszystkie składki, tak samo jak w przypadku, gdy jesteś jedynie pracownikiem,
  • działalność gospodarcza – wyłącznie składka na ubezpieczenie zdrowotne, która jest liczona jako 9 proc. dochodu.
Warto wiedzieć!

Jak widać, prowadzenie firmy i zatrudnienie na etacie to wariant, który jest opłacalny z punktu widzenia wysokości składek na ubezpieczenie zdrowotne i społeczne. Z drugiej jednak strony musimy spojrzeć na wyzwania, które się z tym wiążą. Trzeba bowiem zdawać sobie sprawę z tego, że łączenie pracy na etacie i własnej firmy to trudne zadanie. W efekcie może się okazać, że przestaniesz być dobrym pracownikiem, a i firma nie rozwinie się w takim stopniu, jak byś tego chciał. Koszty z tego tytułu mogą być znacznie wyższe niż pieniądze zaoszczędzone na składkach ZUS.

Czym jest podatek naliczony? Podatek należny a naliczony VAT

0
podatek naliczony

Prowadzenie biznesu to nie tylko pozyskiwanie kontrahentów czy rekrutacja pracowników, ale także podatki. Tak, te ostatnie są nieodłącznym elementem związanym z funkcjonowaniem firmy. Jednym z nich jest VAT, czyli podatek od towarów i usług (czasem określa się go również jako podatek od wartości dodanej – Value Added Tax – choć taką nazwę stosuje się raczej rozliczeniach międzynarodowych/zagranicznych).

W ramach VAT wyróżnia się podatek naliczony oraz należny. Każdy, kto rozlicza VAT w swojej firmie, powinien orientować się, na czym polega różnica między nimi (nawet, jeśli prowadzeniem ewidencji rachunkowej zajmuje się jego księgowy). Zastanówmy się zatem, czym jest podatek naliczony.

Podatek naliczony jako element rozliczeń vatowskich

Bycie aktywnym (czynnym) podatnikiem podatku VAT oznacza z punktu widzenia przedsiębiorcy większe możliwości rozwoju. Co więcej, w niektórych przypadkach jest to wręcz warunek konieczny, jeśli chodzi o nawiązanie współpracy biznesowej. Taki stan rzeczy wynika z bardzo prostej przyczyny: kontrahenci mogą wówczas zoptymalizować własne rozliczenia vatowskie (o tym więcej dowiesz się za chwilę).

Przedmiotem opodatkowania w świetle są rodzaje transakcji, które przedstawiliśmy poniżej:

  • odpłatna dostawa towarów,
  • odpłatne świadczenie usług,
  • eksport oraz import towarów na terytorium kraju,
  • transakcje w obrębie państw członkowskich Unii Europejskiej, tzn. wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów, wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju.

W ramach podatku od towarów i usług wyróżnia się VAT należny oraz VAT naliczony.

Niezależnie od tego, czy status czynnego podatnika VAT jest wynikiem dobrowolnej decyzji przedsiębiorcy, czy też nie ma on po prostu możliwości zastosowania zwolnienia, musi on zrozumieć, jaka jest różnica między podatkiem należnym i naliczonym, ponieważ wpływa  to na rozliczenia.

Podatek należny VAT

Podatek należny VAT jest wartością pokazującą poziom zobowiązań wobec państwa. Oznacza to, że podatnik musi przekazać kwotę podatku należnego VAT na konto urzędu skarbowego. Nalicza się ją od wartości transakcji sprzedaży towarów i usług.

Podczas wystawiania faktury sprzedażowej przedsiębiorca, który jest podatnikiem VAT, zamieszcza na tym dokumencie kwoty:

i  to właśnie ten ostatni jest niczym innym jak podatkiem należnym VAT.

Wystawiając wiele faktur w ciągu danego okresu rozliczeniowego (może być to miesiąc lub kwartał, w zależności od sposobu rozliczeń, jaki zostanie wybrany przez danego przedsiębiorcę), „narażamy się” na wysokie zobowiązania podatkowe wobec urzędu skarbowego.

Problem staje się szczególnie palący w sytuacji, gdy mamy wysokie terminy płatności, ponieważ – w pewnym uproszczeniu – może dojść do sytuacji, w której podatek należny VAT za dany miesiąc trzeba zapłacić, natomiast przelewy od kontrahentów jeszcze nie nadeszły.

Czy istnieje skuteczny sposób na optymalizację, tzn. zmniejszenie poziomu zobowiązań wobec fiskusa? Tak, jak najbardziej. Co więcej, jest to sposób zgodny z przepisami, ponieważ prawo podatkowe umożliwia odliczenie podatku naliczonego od podatku należnego, dzięki czemu możliwe staje się zmniejszenie tego ostatniego.

Podatek naliczony VAT

Naliczony podatek VAT dotyczy takich transakcji gospodarczych, w których dany przedsiębiorca występuje jako nabywca towarów lub usług. Wydaje się to naturalne, ponieważ oprócz sprzedaży własnych produktów (co – jak już wiemy – generuje VAT należny) przedsiębiorcy na co dzień nabywają różne towary i usługi, w tym na przykład wynajmują lokale, kupują prefabrykaty, korzystają z energii elektrycznej leasingu czy usług księgowych w ramach outsourcingu.

Do kwot netto z tego tytułu doliczana jest wartość podatku VAT – to właśnie kwota podatku naliczonego. Jego wartość można odliczyć od podatku należnego, zmniejszając tym samym kwotę, jaka ostatecznie zostanie przekazana na konto urzędu skarbowego.

Warto wiedzieć – co jest podstawą do odliczenia podatku naliczonego VAT?

Aby można było dokonać odliczenia podatku naliczonego VAT, konieczne jest posiadanie odpowiednich, poprawnie wystawionych dokumentów. Mogą być to na przykład:

  • faktury VAT potwierdzające zakup (nabycie) towarów, materiałów lub usług,
  • dokument celny,
  • deklaracja importowa,
  • dokument, który potwierdza wewnątrzwspólnotowe nabycie towaru,
  • dokument potwierdzający nabycie produktów rolnych.

 

Rzecz jasna, prawo do odliczenia VAT jest dostępna tylko w przypadku aktywnych podatników VAT. Podmioty zwolnione z podatku VAT nie mogą skorzystać z tego rozwiązania.

Warto wiedzieć – kiedy można odliczyć podatek VAT naliczony?

Posiadanie odpowiedniego dokumentu nie oznacza jeszcze, że można odliczyć podatek VAT naliczony z tego tytułu. Ponadto koszt ten musi być bezpośrednio związany z prowadzeniem danej działalności gospodarczej.

Przykładowo, niemożliwe jest wrzucenie przez przedsiębiorcę w koszty (zarówno z punktu widzenia podatku dochodowego, jak i VAT) faktur za zakup mebli do domu.

Co zrobić, gdy podatek naliczony jest wyższy od należnego?

Co należy zrobić w sytuacji, gdy podatek naliczony VAT jest w danym okresie rozliczeniowym wyższy od należnego? Takie sytuacje również mogą się zdarzyć. Przepisy przewidują, jaka jest ścieżka postępowania w danej sytuacji. Otóż można wybrać z jednego z następujących wariantów:

  • wystąpić o zwrot nadwyżki podatku VAT naliczonego na firmowe konto bankowe. Standardowy termin na zwrot podatku przez urząd skarbowy to 60 dni,
  • wystąpić do urzędu skarbowego z prośbą o przeniesienie nadwyżki podatku naliczonego na kolejny okres rozliczeniowy.

Odliczanie podatku naliczonego to legalny sposób na optymalizację zobowiązań przedsiębiorcy z tytułu podatku. Rzecz jasna, trzeba mieć na uwadze, że urząd skarbowy podczas kontroli podatkowej rzetelnie sprawdza, czy podatnik dokonał prawidłowych rozliczeń w tym zakresie.