Darowiznę może przekazać nie tylko osoba fizyczna, takie prawo mają również przedsiębiorstwa. Sprawdzamy, o czym trzeba pamiętać, robiąc lub przyjmując darowiznę od firmy. Kto może wpłacić pieniądze partii politycznej? Jak rozliczyć darowiznę z budżetu firmy? Przeczytasz o tym w naszym artykule.

Czy firma może przekazać darowiznę?

Darowizną jest zobowiązanie do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swojego majątku. Umowa jest nieodpłatna, czyli darczyńca nie otrzymuje nic w zamian za świadczenie przekazane obdarowanemu. Regulacje dotyczące zawierania umowy darowizny znajdziemy w Kodeksie cywilnym (art. 888–902).

Darowiznę stanowią zazwyczaj pieniądze, ruchomości (np. samochód, komputer, smartfon lub inne urządzenie) czy też nieruchomości. Formalnie podarować można wszystko, co ma wartość.

Co ważne, umowa darowizny powinna mieć formę pisemną (przede wszystkim w przypadku dużych sum pieniędzy lub wartościowych przedmiotów), a w niektórych sytuacjach będzie wymagany akt notarialny (np. darowizna nieruchomości). Jednak umowa darowizny zawarta bez zachowania formy pisemne staje się ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione.

Darczyńcą może być osoba fizyczna, a czy w tej roli występują też przedsiębiorstwa? Tak, firma też może przekazać darowiznę, podobnie jak osoby prawne i jednostki organizacyjne.

Darowizną można obdarować osobę fizyczną, inną firmę, organizacje nieposiadające osobowości prawnej oraz osoby prawne.

Trzeba pamiętać, że nie ma mowy o darowiźnie jeżeli:  

• zobowiązanie do bezpłatnego świadczenia wynika z umowy uregulowanej innymi przepisami kodeksu;
• darczyńca zrzeka się prawa, którego jeszcze nie nabył;
• darczyńca zrzeka się prawa, które nabył w taki sposób, że w razie zrzeczenia się prawo jest uważane za nienabyte (przestaje istnieć).

Czy przedsiębiorstwo może dokonać wpłaty na partię polityczną?

Czy firmy mają prawo finansować partie polityczne? Zajrzyjmy do ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o partiach politycznych.

Zgodnie z przepisami, środki finansowe mogą przekazywać partii politycznej tylko obywatele polscy mający stałe miejsce zamieszkania na terenie Rzeczypospolitej Polskiej (art. 25, ust. 1). Pozostałe źródła finansowanie polskich partii to dochody uzyskiwane z wykorzystaniem własnego majątku oraz dotacje z budżetu państwa.

Osoby prawne, w tym firmy, nie mogą wpłacać na partie polityczne.

Ponadto partie muszą publikować rejestry wpłat, których dokonały osoby fizyczne. Przypomnijmy też, że łączna suma wpłat od osoby fizycznej, z wyłączeniem składek członkowskich, nie może przekraczać w jednym roku 15-krotności minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Jak rozliczyć darowiznę dokonaną przez firmę?

Jeżeli odliczamy darowiznę od podatku, należy zaznaczyć to w formularzu w formularzu PIT-36 lub PIT-37, PIT-28, lub CIT-8, w zależności od opodatkowania i sposobu rozliczania się podatnika.

Natomiast obdarowany otrzymaną darowiznę musi zgłosić do urzędu skarbowego. Ma na to 6 miesięcy od dnia otrzymania darowizny.

Kto jest zwolniony z podatku od darowizn?

Z podatku od darowizny zwolniony jest obdarowany przez najbliższego członka rodziny (grupa 0): małżonka, córkę, syna, wnuki, matkę, ojca, babcię, dziadka, pasierba, pasierbicę, siostrę, brata, macochę i ojczyma.

Obowiązuje kwota wolna od podatku – od 1 lipca 2023 roku to 10 434 zł. Jeżeli darowizna jest warta więcej, to obdarowany musi ją zgłosić do urzędu skarbowego i nadal może skorzystać ze zwolnienia z podatku. Niezgłoszona darowizna podlega opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

W pozostałych dwóch grupach podatkowych limit wynosi 7 878 zł (dla m.in. zstępnych rodzeństwa, rodzeństwa rodziców, małżonków rodzeństwa) oraz 5 308 zł dla pozostałych osób. Jeżeli wartość darowizny przekracza te progi, to obdarowany będzie musiał zapłacić podatek.

Darowizna – rozliczenie przez firmy, stowarzyszenia i fundacje

Co w przypadku obdarowanych przedsiębiorstw? Te również muszą odprowadzić podatek. Zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób prawnych (CIT) darowizna jest przychodem (nieodpłatnym świadczeniem).

Wartość darowizny dla osoby prawnej określana jest na podstawie jej rynkowych cen. Należy przy tym uwzględnić m.in. stopień zużycia danej rzeczy. Jeżeli w ramach darowizny został nabyty środek trwały, to jego wartość początkową stanowi wartość rynkowa z dnia nabycia, chyba że umowa darowizny albo umowa o nieodpłatnym przekazaniu określa tę wartość w niższej wysokości (art. 16g ust. 1 pkt 3 ustawy CIT).

Obowiązek odprowadzenia podatku od darowizny przez osobę prawną zachodzi w dniu przekazania darowizny, złożenia oświadczenia w formie aktu notarialnego lub nabycia darowizny z polecenia darczyńcy.

Darczyńca może przekazać darowiznę stowarzyszeniu lub fundacji. Jeżeli darowizna zostanie przeznaczona na cele statutowe, to jest zwolniona z podatku (art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o CIT). W formularzu CIT–D trzeba wskazać darczyńców, którzy przekazali wartość powyżej 15 000 zł lub darczyńcę, którego darowizna przekroczyła w sumie 35 000 zł w ciągu roku (art. 18 ust. 1e pkt 1).

Odliczenie darowizny od podatku

Część darczyńców może odliczyć od podatku PIT lub CIT wartość przekazanej darowizny. Z ulgi podatkowej związanej z przekazaniem darowizn skorzystają przedsiębiorcy opodatkowani:

• w ramach skali podatkowej;
• podatkiem liniowym – tylko w związku z przekazaniem darowizny szkołom publicznym na cele kształcenia zawodowego;
• ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych (PIT-28).

Odliczenie przysługuje jeżeli przedsiębiorca przekazał darowiznę na:

• cele kultu religijnego;
• cele krwiodawstwa realizowanego przez honorowych dawców krwi;
• cele pożytku publicznego przekazanych organizacjom, które działają na podstawie przepisów o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie lub równoważnym organizacjom określonym w przepisach regulujących działalność pożytku publicznego, obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego, prowadzącym działalność pożytku publicznego w sferze zadań publicznych, realizującym te cele;
• cele kształcenia zawodowego przekazane publicznym szkołom prowadzącym kształcenie zawodowe;
• cele związane z odbudową Pałacu Saskiego, Pałacu Brühla oraz kamienic przy ulicy Królewskiej w Warszawie.

Odliczona od podatku kwota nie może przekroczyć 6% dochodu osiągniętego przez podatnika, który udzielił darowizny (w sumie). Darowiznę można rozliczyć w trakcie roku podatkowego.

Przedsiębiorca musi pamiętać, że darowizna nie jest wliczana w koszty uzyskania przychodu.